Των Chrystelle Barbier και Christine Legrand από LE MONDE / Worldcrunch. Στη φωτογραφία είναι γυναίκα μεταλλωρύχος από τη Βολιβία, όπου υπάρχουν 434 μεταλλευτικοί συνεταιρισμοί (cooperativas) σαν αυτούς που προτείνονται (;) για το Κιλκίς (εδώ).
Συμπέρασμα: Τα προβλήματα που δημιουργούν αυτές οι δραστηριότητες είναι παντού τα ίδια.
Προσέξτε αυτό: “Το μεταλλείο La Alumbrera καταναλώνει μεταξύ 60 και 100 εκατομμύρια λίτρα νερού την ημέρα”.
Και αυτό: “οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που απαιτούνται για αυτά τα μεγάλα έργα, συχνά πραγματοποιούνται από τις ίδιες τις πολυεθνικές εταιρείες”!!!
LIMA / BUENOS AIRES – Στην Καταμάρκα, μία από τις φτωχότερες επαρχίες της Αργεντινής, οι κάτοικοι είναι στο δρόμο του πολέμου. Για αρκετές εβδομάδες τώρα, εκατοντάδες διαδηλωτές έχουν αποκλείσει τους δρόμους κοντά στην πόλη Μπελέν, αντιδρώντας στις των πολυεθνικών Xtrata και Barrick Gold να επεκτείνουν την παραγωγή ενός γειτονικού επιφανειακού (οpen-pit) μεταλλείου που ονομάζεται La Alumbrera.
Στη γειτονική επαρχία της Λα Ριόχα, οι κάτοικοι έχουν βάλει στο στόχαστρο ένα άλλο έργο, το μεταλλείο Famatina που ανήκει στην καναδική μεταλλευτική εταιρεία Osisko Corporation.
«Το νερό είναι πιο πολύτιμο από το χρυσό,” είναι η κραυγή μάχης που σηκώνεται σε όλη τη Λατινική Αμερική από αντι-μεταλλευτικές ομάδες που περιλαμβάνουν αγρότες, οικολόγους και επιστήμονες. Μαζί διαμαρτύρονται για τις αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις που προκαλούνται από επιφανειακά μεταλλεία, που κάνουν εντατική χρήση εκρηκτικών υλών, κυανίου και γλυκού νερού. Το μεταλλείο La Alumbrera καταναλώνει μεταξύ 60 και 100 εκατομμύρια λίτρα νερού την ημέρα.
Στο Περού, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Λίμα στις αρχές Φεβρουαρίου για μια «εθνική πορεία» για να διαμαρτυρηθούν για την επέκταση των μεταλλευτικών παραχωρήσεων σε όλη τη χώρα. Οι άνθρωποι λένε ότι τα ορυχεία απειλούν τις τοπικές παροχές νερού τους. Η μεγαλύτερη πηγή συγκρούσεων είναι το έργο των $ 4,8 δισ. που ονομάζεται μεταλλείο Conga, το οποίο θέτει σε κίνδυνο αποστράγγισης αρκετές λίμνες στο βόρειο τμήμα της Καχαμάρκα.
Τα τελευταία χρόνια, η αύξηση των τιμών του χρυσού, του χαλκού και άλλων μετάλλων έχουν επιταχύνει την παγκόσμια κούρσα την εκμετάλλευση των σημαντικών ορυκτών πόρων της Νότιας Αμερικής. Μεταξύ 2003 και 2006, η παραγωγή χρυσού αυξήθηκε 6.000% στην Αργεντινή. Και στο Περού, τη μεγαλύτερη χώρα παραγωγό αργύρου στον κόσμο, οι εξαγωγές προϊόντων εξόρυξης έκαναν νέο ρεκόρ όλων των εποχών το 2011, στα $27,46 δισεκατομμύρια – που ισοδυναμεί με το 59% των συνολικών εσόδων της χώρας από εξαγωγές.
Μια απαράμιλλη πηγή εσόδων, ο τομέας εξόρυξης εκτιμάται ιδιαίτερα από τις κυβερνήσεις της περιοχής, που τον βλέπουν σαν οικονομική ευλογία. Πολλοί ειδικοί, ωστόσο, λένε ότι τα μεταλλεία όπως το La Alumbrera ωφελούν ελάχιστα τις χώρες που τα φιλοξενούν. Η μερίδα του λέοντος από τον πλούτο, λένε, πηγαίνει στις τσέπες των πολυεθνικών. Τα σχέδια αυτά δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης, αλλά κυρίως κατά την αρχική φάση της κατασκευής τους. Μόλις τα μεταλλεία βρίσκονται σε λειτουργία, ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης που προσφέρουν είναι σχετικά μικρός.
Επιλέγοντας μεταξύ εργασίας και υγείας
Αυτές που είναι γνωστές ως “κοινωνικό-περιβαλλοντικές συγκρούσεις” είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο στο Περού. Ένα παράδειγμα είναι η πόλη της Oroya, κρυμμένη στις Περουβιανές Άνδεις περίπου 180 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λίμα. Εκεί, περίπου 33.000 κάτοικοι είναι αντίθετοι με τα σχέδια της εταιρείας Doe Run να ξαναρχίσει τις δραστηριότητες εξόρυξης που είχαν διακοπεί το 2009 για οικονομικούς λόγους.
“Οι άνθρωποι θέλουν να εργαστούν», λέει η Emma Gomez της ΜΚΟ που ονομάζεται Cooperacción. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, οι άνθρωποι αναγκάζονται να επιλέξουν “μεταξύ του δικαιώματος στην εργασία και του δικαιώματος στην καλή υγεία», διαμαρτύρεται. Σύμφωνα με την Cooperacción, πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής υποφέρουν από αναπνευστικά προβλήματα. Επίσης, μελέτες έχουν δείξει υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα μολύβδου σε δείγματα αίματος παιδιών της περιοχής.
Μια άλλη σημαντική πηγή διαμάχης είναι Πάσκουα Λάμα, στα σύνορα μεταξύ Χιλής και Αργεντινής. Οι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι το ορυχείο θα βλάψει σοβαρά παγετώνες και στις δύο πλευρές της οροσειράς των Άνδεων. Οι κάτοικοι στις κοιλάδες κάτω, σύμφωνα με τον βιολόγο Raul Montenegro, “εξαρτώνται από το γλυκό νερό που παρέχουν αυτοί παγετώνες για τις γεωργικές δραστηριότητες, για την ίδια τους τη ζωή.”
Παρ ‘όλα αυτά, το έργο του $1,5 δις – που ανήκει στην Καναδική Barrick Gold – υποστηρίζεται εμμέσως από την κυβέρνηση της Αργεντινής. Το έργο πήρε μεγάλη ώθηση το 2008 όταν η πρόεδρος Christina Kirchner προέβαλε βέτο σε νομοσχέδιο απέρριψαν για την προστασία των παγετώνων, ο οποίος θα περιόριζε την μεταλλευτική δραστηριότητα και την παραγωγή πετρελαίου σε προστατευόμενες ζώνες.
Η Κirchner και άλλοι ηγέτες στη νότιο Αμερική τείνουν να ευνοούν τις μεγάλες ξένες επενδύσεις έναντι των τοπικών περιβαλλοντικών ανησυχιών. Οι επικριτές σημειώνουν ότι οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που απαιτούνται για πολλά από αυτά τα μεγάλα έργα, συχνά πραγματοποιούνται από τις ίδιες τις πολυεθνικές εταιρείες.
Οι εταιρείες εξόρυξης επίσης να απολαμβάνουν νομική “ασυλία”, λέει ο Antonio Gomez, ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας για τις μεταλλευτικές επαρχίες της Αργεντινής Catamarca, Santiago del Estero και Τουκουμάν. “Οι παραβάσεις τους που οδηγούν σε ρύπανση αγνοούνται”.
Ο Πρόεδρος του Περού Ollanta Humala προωθεί την «υπεύθυνη εξόρυξη,” επιμένοντας ότι η γεωργία και τα έργα εξόρυξης μπορούν να συνυπάρξουν. Οι ιδέες του, όμως, δεν γίνονται αποδεκτές από τις τοπικές κοινότητες, οι οποίες κατηγορούν τις πολυεθνικές για καταπάτηση των δικαιωμάτων τους και ρύπανση των πόρων τους.
Στο Περού, ένας νόμος για “διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες” εγκρίθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ. Παρόμοιοι νόμοι υπάρχουν – αλλά δεν εφαρμόζονται – στην Αργεντινή, τη Βολιβία, τη Χιλή και το Εκουαδόρ.