Είναι ίσως η πιο ισχυρή εταιρεία στον κόσμο, με οικονομική δύναμη που καθιστά τον έλεγχό της δύσκολο ακόμα κι από μεγάλα κράτη, και όμως λίγοι γνωρίζουν έστω το όνομά της. Η ανάμιξή της στην ευρωκρίση εξοικείωσε περισσότερο το ελληνικό κοινό μαζί της.
Συντάκτης: Νικόλας Λεοντόπουλος (Investigate Europe) / Εφ. Συν.
Η εταιρεία BlackRock, που ίδρυσε ο Λάρι Φινκ το 1988, μέσα σε μόλις 30 χρόνια έγινε ο πιο μεγάλος επενδυτής στον κόσμο.
Διαχειρίζεται 6,3 τρισεκατομμύρια δολάρια για λογαριασμό των πελατών της (συνταξιοδοτικών ταμείων κ.ά.).
Συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο με δικαιώματα ψήφου σε 17.000 εταιρείες, μεταξύ των οποίων οι Apple, Microsoft, Google, Bayer Monsanto, HSBC, Deutsche Bank, British American Tobacco, Nestlé, Shell, BP.
Μαζί με τους διαχειριστές κεφαλαίων Vanguard και State Street αποτελούν τον μεγαλύτερο μέτοχο στο 88% του δείκτη S&P 500, των μεγαλύτερων επιχειρήσεων των ΗΠΑ.
Επεξεργάζεται δεδομένα σχετικά με κεφάλαια ύψους 20 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για λογαριασμό 30.000 επενδυτικών χαρτοφυλακίων σε πραγματικό χρόνο μέσω της πλατφόρμας Aladdin η οποία πραγματοποιεί 250.000 εμπορικές συναλλαγές τη μέρα.
Γιατί είναι σημαντική για την Ελλάδα
H BlackRock είναι μέτοχος στις 23 από τις 25 εισηγμένες εταιρείες του δείκτη FTSE 25, τις κατά τεκμήριο μεγαλύτερες εταιρείες της χώρας.
Εμμεσα ή άμεσα είναι μέτοχος σε τρεις από τις πιο σημαντικές (και αμφιλεγόμενες) επενδύσεις επί ελληνικού εδάφους: στις Σκουριές (1ος μέτοχος της Eldorado Gold), στο mall της Ακαδημίας Πλάτωνος (100% έλεγχος), στα περιφερειακά αεροδρόμια (μετοχική συμμετοχή στη Fraport).
Ο πιο κρίσιμος όμως ρόλος της είναι αυτός που άπτεται των στενών σχέσεών της με το κράτος και την τρόικα.
Στα χρόνια της ελληνικής κρίσης, η BlackRock επιλέχθηκε τόσο από την Τράπεζα της Ελλάδος (έξι φορές) όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να ασκήσει έλεγχο στο τραπεζικό σύστημα και να παράσχει συμβουλές, παρότι η εταιρεία την ίδια στιγμή είχε επενδυτικά συμφέροντα.
Ελληνικές κυβερνήσεις και εποπτικές αρχές αλλά και ο ίδιος ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της ΕΚΤ, επί χρόνια επιμένουν ότι όλα έγιναν σωστά. Οπως θα δούμε, η έρευνα του Investigate Europe οδηγεί σε αρκετά διαφορετικά συμπεράσματα.
Αλλά η είδηση αφορά την Ελλάδα μετά την κρίση. Η BlackRock πλανιέται ως φάντασμα περισσότερο αφού σχεδόν κανείς δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία της, στην πιο δύσκολη συζήτηση της εποχής, για το μέλλον των συντάξεων.
Περισσότερα γι’ αυτό στο τελευταίο μέρος της έρευνάς μας.
Τι έδειξε η έρευνα του Investigate Europe
1. Η BlackRock αλλάζει θεμελιωδώς τις δομές του κλασικού καπιταλισμού μέσω της ισχύος την οποία έχει αποκτήσει ως ο μεγαλύτερος επενδυτής-μέτοχος στον κόσμο.
2. Ο έλεγχος που ασκεί όχι μόνο σε μεμονωμένες εταιρείες αλλά και οριζοντίως σε κλάδους της οικονομίας περιορίζει τον ανταγωνισμό και διαμορφώνει συνθήκες μονοπωλίου.
3. Η εταιρεία μέσα από διαρκείς μεταμορφώσεις αλλάζει συνεχώς «καπέλα»: πότε μέτοχος και πότε σύμβουλος, πότε επενδυτής και πότε ελεγκτής, σπανίως όμως ελεγχόμενος.
4. Η BlackRock και ο επικεφαλής της Λάρι Φινκ συνδέονται τόσο στενά με τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις ώστε τα όρια μεταξύ ιδιωτικής οικονομίας και κράτους γίνονται δυσδιάκριτα..
5. Η πρόσβασή της στα κέντρα εξουσίας ουσιαστικά εμποδίζει κάθε πρόθεση εκ μέρους της πολιτικής εξουσίας για έλεγχο των δραστηριοτήτων της.
6. Χρησιμοποιεί την πολιτική της επιρροή της για να επιβάλει την ιδιωτικοποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ευρώπη, με προφανή στόχο της διαχείριση του ενός τρισεκατομμυρίου των εν δυνάμει συνταξιούχων πελατών της.
«No comment»
H έρευνα του Investigate Europe βασίστηκε σε συνεντεύξεις με οικονομολόγους, πολιτικούς, τραπεζίτες, μάνατζερ και πρώην υπαλλήλους ή στελέχη της BlackRock σε όλη την Ευρώπη. Οχι όμως και με την ίδια την εταιρεία.
Παρότι η BlackRock καλλιεργεί προς τα έξω ένα εξωστρεφές προφίλ, με συνεντεύξεις και αφιερώματα στον Τύπο, δεν δέχτηκε να απαντήσει στα ερωτήματά μας, αν και αρχικά είχε συμφωνήσει να το κάνει.
Εταίροι της «Εφ.Συν.» σε 10 χώρες της Ευρώπης
Εκτός από την «Εφημερίδα των Συντακτών», η έρευνα δημοσιεύεται παράλληλα από τους εταίρους του Investigate Europe σε όλη την Ευρώπη:
- Der Tagesspiegel (Γερμανία),
- Mediapart (Γαλλία),
- Corriere Della Sera και Il Fatto Quotidiano (Ιταλία),
- La Vanguardia στην (Ισπανία),
- Publico (Πορτογαλία),
- Aftenbladet (Νορβηγία),
- Gazeta Wyborcza (Πολωνία),
- Falter (Αυστρία), T
- ages-Anzeiger (Ελβετία),
- Follow the Money (Ολλανδία).
Την έρευνα έκαναν οι:
- Ινγκεμποργκ Ελίασεν (Νορβηγία),
- Ελίζα Σιμάντκε (Γερμανία),
- Νικόλας Λεοντόπουλος (Ελλάδα),
- Μαρία Ματζόρε (Ιταλία),
- Κρίνα Μπόρος (Ρουμανία/Βρετανία),
- Πάουλο Πένια (Πορτογαλία),
- Ζορντάν Πούιγ (Γαλλία),
- Χάραλντ Σούμαν (Γερμανία),
- Βόιτσεκ Τσίεζλα (Πολωνία) και
- Τόμας Μπόλεν για το Follow the Money.
Το «δικό μας» video animation
Το δίλεπτο animation το οποίο λειτουργεί ως εισαγωγή στη διεθνή έρευνα για την BlackRock είναι έργο Ελλήνων δημιουργών και συγκεκριμένα της Αλεξίας Μπαράκου (καλλιτεχνική διεύθυνση και γραφικά), των Παναγιώτη Παπαγιαννόπουλου και Αλέξη Κουκιά-Παντελή (σχεδιασμός ήχου) και του Παύλου Ζαφειρόπουλου (επιμέλεια κειμένου και εκφώνηση).