Η πάμφτωχη Ζάμπια: Ληστεύοντας μια από τις “πλουσιότερες” χώρες του κόσμου

Των Nick Barnets, Νίκου Τσιραμπίδη, Νικόλα Λεοντόπουλου, από το thepressproject.gr. Mέρος της έρευνας «Το ριφιφί της Eldorado Gold: Από την Ελλάδα στα Μπαρμπέιντος μέσω Ολλανδίας»

Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από τη δράση της παγκόσμιας εξορυκτικής βιομηχανίας έχουν τεκμηριωθεί εδώ και δεκαετίες. Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής έγιναν ελκυστικές για τις εταιρείες εξόρυξης μετά την έλευση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και τις μεταρρυθμίσεις που επέβαλε την δεκαετία του ’80. Σε μεγάλο μέρος της Αφρικής, η εξορυκτική δραστηριότητα άφησε το αρνητικό στίγμα τις στις κοινωνίες, την οικονομία και το περιβάλλον.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό της Ζάμπια, μιας χώρας με τεράστια ορυκτά κοιτάσματα. Με τέτοιον φυσικό πλούτο και σε συνδυασμό με το ότι η χώρα είναι ανεξάρτητη εδώ και 50 χρόνια, με δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και εσωτερική σταθερότητα, θα φανταζόταν κανείς ότι η Ζάμπια θα ήταν μια από τις πλουσιότερες χώρες της ηπείρου. Κι όμως οι επιπτώσεις των εξορυκτικών εταιριών που δραστηριοποιούνται εκεί είναι τρομακτικές. Παρόλο που η Ζάμπια είναι η 7η μεγαλύτερη παραγωγός χαλκού στον κόσμο, βρίσκεται στην 164η θέση στον δείκτη της ανθρώπινης ανάπτυξης. Και ενώ το 80% των εσόδων σε ξένο συνάλλαγμα πηγάζει από την εξόρυξη, το 60,5% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Κατά τη συνέντευξη τύπου που διοργανώθηκε για την Eldorado Gold στη Θεσσαλονίκη, η μη κυβερνητική οργάνωση Action Aid παρουσίασε τεκμήρια σχετικά με τον τρόπο τη λεηλασία της οικονομίας της Ζάμπιας από τις εταιρείες εξόρυξης οι οποίες ιδιωτικοποιήθηκαν τη δεκαετία του ’90. Η πτώση της τιμής του χαλκού είχει οδηγήσει σε μείωση του μεριδίου εξόρυξης στο ΑΕΠ της Ζάμπια ήδη από τη δεκαετία του ’70.

Ο στόχος της ιδιωτικοποίησης των μεταλλείων ήταν η ανάκαμψη της οικονομίας που βρισκόταν σε πρωτοφανή κατάσταση ύφεσης. Η ιδιωτικοποίηση θα έκανε την εξόρυξη πιο κερδοφόρα. Μέσω της ιδιωτικοποίησης όμως όλα τα ορυχεία ελέγχονται πλέον από ξένες εταιρείες. Οι φορολογικές διευκολύνσεις που τους παραχωρήθηκαν (και οι οποίες μοιάζουν με αυτές που έχουν προσφερθεί στην Eldorado Gold στην Ελλάδα) έχουν προκαλέσει τέτοια απώλεια στα έσοδα από φόρους ώστε η δημόσια υγεία, η εκπαίδευση και οι υποδομές να βρίσκονται στο χειρότερο σημείο. Αυτό φυσικά οφείλεται και στο γεγονός ότι οι πολυεθνικές εταιρίες που ασκούν δραστηριότητες εξόρυξης πληρώνουν φόρους που πλησιάζουν το 0%. Έτσι οι εργαζόμενοι της Ζάμπια, ακόμα και οι ίδιοι οι ανθρακωρύχοι αναγκάζονται να πληρώνουν το μεγάλο φορτίο των φόρων ενώ την ίδια ώρα από τις μεταλλευτικές εταιρίες αμείβονται με ποσά που δεν ξεπερνάνε τα 750 ευρώ ετησίως.

Διαβάστε επίσης:

Το ριφιφί της Eldorado Gold: Από την Ελλάδα στα Μπαρμπέιντος μέσω Ολλανδίας

Aπό τα LuxLeaks στα DutchLeaks

Explainer: Η υπόθεση των χρυσωρυχείων της Χαλκιδικής