O συμπαθέστατος (λέμε τώρα) κύριος της φωτογραφίας είναι ο Γερμανός πρώην Επίτροπος Βιομηχανίας Günter Verheugen ο οποίος, αμέσως μόλις άφησε τη θέση του στο τέλος του 2009, ίδρυσε τη δική του εταιρεία λομπιστών στην Ευρωπαϊκή Ένωση! H ενέργειά του αυτή προκάλεσε σάλο στα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης, οργή στις ευρωπαϊκές οργανώσεις που αγωνίζονται για διαφάνεια στην ΕΕ και έκδηλη αμηχανία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το τελευταίο και πιο τρανταχτο σκάνδαλο “περιστρεφόμενης πόρτας” (revolving door scandal) στα χρονικά – το φαινόμενο ισχυροί πρώην Επίτροποι να αναλαμβάνουν θέσεις “συμβούλων” στη βιομηχανία, εξαργυρώνοντας την “εσωτερική” γνώση και τις γνωριμίες που απέκτησαν ως Επίτροποι για να βοηθήσουν τις μεγάλες εταιρείες να επηρεάσουν τις πολιτικές της ΕΕ.
H “Πρωτοβουλία Verheugen”
Στην Ελλάδα ο κ. Verheugen έχει περίπου θεοποιηθεί. Μας άφησε κληρονομιά την περίφημη “Πρωτοβουλία” που φέρει το όνομά του ή αλλιώς “Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες” (Raw Materials Intitiative). Το σκεπτικό: Η Ευρωπαϊκή βιομηχανία αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό για πρώτες ύλες από την Κίνα, την Ινδία και άλλες ραγδαία αναπτυσσόμενες χώρες. Επίσης μειονεκτεί έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού σε πολλά άλλα μέτωπα όπως: α) υψηλότερο εργατικό κόστος β) υψηλότερο ιδιοκτησιακό κόστος γ) υψηλότερους φόρους. Για να επιτευχθεί ο ιερός στόχος της ανταγωνιστικότητας της (βορειο)Ευρωπαϊκής βιομηχανίας χρειάζονται ορυκτοί πόροι, κυρίως άφθονα μέταλλα σε χαμηλές τιμές – και η Πρωτοβουλία του καλού Γερμανού κυρίου αναλαμβάνει να τα βρει.
Στόχος είναι να πάρουμε τα μέταλλα από όπου κι αν βρίσκονται, στο εσωτερικό της Ένωσης ή σε τρίτες χώρες. Η Ε.Ε. θα επιδιώξει την άρση όλων των περιοριστικών πολιτικών των πλούσιων σε ορυκτά χωρών του Τρίτου Κόσμου, δηλαδή στην εφαρμογή των νόμων της “ελεύθερης αγοράς” και του άκρατου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Σε περίπτωση μη “συμμόρφωσης” των χωρών αυτών με τις επιθυμίες μας, η Ε.Ε. απειλεί (ευγενικά) με χρήση του μηχανισμού διαιτησίας και των εργαλείων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO) που έχουν οδηγήσει τόσους και τόσους λαούς στην εξαθλίωση. Αυτό το ονομάζουν “δίκαιη και χωρίς στρεβλώσεις πρόσβαση στους ορυκτούς πόρους”!
Το “κατάλληλο” θεσμικό πλαίσιο
Το άρθρο από την Guardian που δημοσιεύσαμε εξηγεί ότι για τις φτωχές χώρες της Αφρικής η Πρωτοβουλία του κ. Verheugen ισοδυναμεί με μια νέα, αποικιοκρατικού τύπου, αρπαγή των πόρων τους (χωρίς να είναι η Ευρώπη η μόνη που επιδίδεται σ’αυτό το σπορ). Για τους ορυκτούς πόρους που βρίσκονται στο εσωτερικό της ΕΕ, το πρόβλημα δεν είναι οι περιοριστικές εθνικές πολιτικές, αφού ως μέλη της ΕΕ δεν δικαιούμαστε να έχουμε τέτοιες, αλλά ο αυξανόμενος ανταγωνισμός της μεταλλευτικής βιομηχανίες με άλλες χρήσεις γης – επειδή υπάρχουν άνθρωποι που πρέπει να ζήσουν και το περιβάλλον που πρέπει να προστατευθεί. Έτσι λοιπόν σε επίπεδο ΕΕ, η Πρωτοβουλία Verheugen αποσκοπεί στην διαμόρφωση του “κατάλληλου” θεσμικού πλαισίου που θα “προστατεύει” την μεταλλευτική βιομηχανία από τις ανταγωνιστικές χρήσεις και θα δώσει ώθηση στον εξορυκτικό τομέα στην Ευρώπη.
Στις 2 Φεβρουαρίου 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε Ανακοίνωση σχετικά με την «Αντιμετώπιση των Προκλήσεων στις Αγορές Εμπορευμάτων και Πρώτων Υλών». Πρόκειται για ένα “κείμενο στρατηγικής”, βασισμένο στις προτάσεις ενός “expert group” που συστάθηκε για να “ανταλλάξει καλές πρακτικές” στους τομείς του σχεδιασμού χρήσεων γης και του διοικητικού πλαισίου, με στόχο πάντα την διευκόλυνση της μεταλλευτικής έρευνας και εξόρυξης.
Εξορυκτικές δραστηριότητες και NATURA 2000
Τον ίδιο στόχο είχε και ο πρόσφατος “Οδηγός” για εξορυκτικές δραστηριότητες σε περιοχές NATURA2000 όπου η Επιτροπή, για να “βολέψει” και τη βιομηχανία, βάζει πολύ νερό στο κρασί της σε σχέση με τους στόχους προστασίας αυτών των τόπων. Η φιλοσοφία του δικτύου NATURA ήτανε πάντα ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι επιτρεπτές εφ’όσον συμβάλουν στην διατήρηση του προστατευόμενου οικοτόπου, ενώ απαγορεύεται αυστηρώς οποιαδήποτε υποβάθμιση. Η μεταλλεία σίγουρα δεν εμπίπτει στην πρώτη περίπτωση και στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ούτε στη δεύτερη. Δείτε σχετικά και το άρθρο H εξορυκτική δραστηριότητα στο έτος της βιοποικιλότητας!!!
Είναι περιττό να υπενθυμίσουμε ότι στην Ελλάδα το 70% της έκτασης των περιοχών Natura είναι έξω από φορείς διαχείρισης, είναι δηλαδή κυριολεκτικά στον αέρα! Οι 28 υφιστάμενοι φορείς διαχείρισης (πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι θα συγχωνευθούν σε 13, ένας για κάθε Περιφέρεια) εδώ και χρόνια υπολειτουργούν με σοβαρά προβλήματα, καθώς δεν έχουν ούτε τα μέσα ούτε την εκτελεστική εξουσία για να πετύχουν τους στόχους τους. Όλα τα’χε το NATURA, οι μεταλλευτικές δραστηριότητες του λείπανε! Δικαίως πανηγύρισαν οι εγχώριες μεταλλευτικές εταιρείες για την έκδοση αυτού του Οδηγού.
Πριν ακόμα και από αυτόν τον Οδηγό από την ΕΕ, ο δικός μας πρωτοπόρος κ. Σουφλιάς είχε φτιάξει το “Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (πάντα!) για τη Βιομηχανία”, το οποίο επιτρέπει όχι μόνο εξόρυξη αλλά και τη βαριά βιομηχανία της μεταλλουργίας μεσα στις “προστατευόμενες” περιοχές! Άρα το χωροταξικό του Σουφλιά είναι ένα “κατάλληλο” χωροταξικό σχέδιο με την έννοια της “Πρωτοβουλίας Verheugen”…
Πώς τα βιομηχανικά λόμπι διαμορφώνουν τις πολιτικές της Ε.Ε.
Ας σημειωθεί ότι αυτά τα “expert groups” που συμβουλεύουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο νομοθετικό της έργο είναι άλλη μια αμαρτωλή ιστορία, αφού κυριαρχούνται από τους λομπίστες της βιομηχανίας και των μεγάλων εταιρειών (σαν την εταιρεία του κ. Verheugen) που έχουν τα λεφτά να τους πληρώσουν. Υπάρχουν περίπου 1000 τέτοια expert groups, για όλους τους τομείς αρμοδιότητας της Επιτροπής, που απαρτίζονται κυρίως από εκπροσώπους της βιομηχανίας και καλοπληρωμένους λομπίστες, με αποτέλεσμα τα συμφέροντα των εργαζομένων, των καταναλωτών, των μικρών επιχειρήσεων και του ευρύτερου κοινού να μην εκπροσωπούνται ισότιμα, λόγω του υψηλού κόστους… Διαβάστε σχετικά αυτό κι αυτό.
Με τέτοιες σκοτεινές και αδιαφανείς διαδικασίες, τα μεγάλα βιομηχανικά λόμπι διαμορφώνουν “πολιτικές” και “οδηγίες” κομμένες και ραμμένες στα μέτρα και τα συμφέροντά τους. Η συγκεκριμένη “Πρωτοβουλία Verheugen” αποσκοπεί καθαρά στην εξασφάλιση σταθερών ροών φτηνών μετάλλων για τις μεγάλες βιομηχανίες της Β. Ευρώπης. Διαβάζουμε σε κάποια από τις υποστηρικτικές μελέτες της “Πρωτοβουλίας Verheugen”:
Σημαντική για την Ε.Ε. είναι η συνέχιση της ανάπτυξης και εξαγωγής προηγμένης τεχνολογίας και μηχανολογικού εξοπλισμού που προέρχεται απευθείας από προϊόντα εξόρυξης. Οι τεχνολογίες επεξεργασίας μετάλλων που έχουν αναπτυχθεί από την Outokumpu στη Φινλανδία ή την LK AB στη Σουηδία, για παράδειγμα, έχουν τεράστιο δυναμικό για αυξημένες πωλήσεις στις αγορές μετάλλων που αναπτύσσονται ραγδαία για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών σε πρώτες ύλες. Παραδείγματα ιδιαίτερα επιτυχημένων εταιρειών μηχανολογικού εξοπλισμού όπως η Atlas Copco, η Metso Minerals και η Sandvik, ήδη παγκόσμιοι πρωτοπόροι στους βιομηχανικούς τομείς τους, γνωρίζουν τεράστια ανάπτυξη και έχουν μεγάλες δυνατότητες για το μέλλον, χάρη στην παγκόσμια εκρηκτική ανάπτυξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας. (Towards a Roadmap for European Mining Regions)
Για να συμβούν αυτά χρειάζονται πάρα πολλά μέταλλα…. Αυτός είναι ο στόχος της “Πρωτοβουλίας Verheugen” κι ας μη γελιόμαστε. Είναι η περαιτέρω ανάπτυξη των Γερμανικών και Σουηδικών εξαγωγών, είναι να πουλήσουν ακόμα περισσότερα μηχανήματα η Outokumpu και η Sandvik στις χώρες που γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας, όπως καλή ώρα εμείς! Μάλιστα το όφελος για τους κατασκευαστές αυτών των μηχανημάτων είναι διπλό αφού αφ’ενός εξασφαλίζουν την τροφοδοσία τους σε μέταλλα και αφ’ετέρου η αύξηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη ζήτηση για τα μηχανήματα τους! Και αυτό το ονομάζουν “ανάπτυξη”!!!
Δεν είναι κακός και σίγουρα δεν είναι αθέμιτος αυτός ο στόχος. Πανευρωπαϊκός δεν είναι. Ελληνικός δεν είναι. Μήπως πάλι η γνωστή κλίκα κρατών νομίζει ότι η υπόλοιπη Ευρώπη υπάρχει για να τους εξυπηρετεί;
Από τη Χαλκιδική μέχρι τον Έβρο
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η βόρεια Ελλάδα έχει ειδική σημασία ως μια από τις “σημαντικές κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης”, ενταγμένη ήδη στο πρόγραμμα PROMINE, για να διαπιστωθεί με κάθε λεπτομέρεια τι έχουμε που μπορούνε να πάρουνε. Εδώ εντάσσονται προφανώς οι έρευνες που θα ξεκινήσουν σύντομα από το ΙΓΜΕ σε όλη την ακτογραμμή από Χαλκιδική μέχρι Έβρο για σπάνιες γαίες (rare earth elements, REE) και άλλα μέταλλα, αφού οι σπάνιες γαίες είναι μέσα στις 14 μεταλλικές πρώτες ύλες που θεωρούνται “κρίσιμης σημασίας” για την Ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Όλα αυτά βέβαια σερβίρονται με μπόλικες σάλτσες και ευχολόγια περί “βιωσιμότητας”, “βιώσιμης ανάπτυξης”, “προώθησης της ανακύκλωσης” κλπ. “Η αειφόρος εξόρυξη“, λέει η καινούρια στρατηγική της ΕΕ, “μπορεί να συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη”!!! (Aς εξηγήσει επιτέλους κάποιος αυτό το οξύμωρο “αειφόρος εξόρυξη”…). Προπαγανδίζονται δε ως “δημοσίου συμφέροντος” από Υφυπουργούς και παρατρεχάμενους, από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, από το σύνολο της μεταλλευτικής βιομηχανίας και από συγκεκριμένα στελέχη του ΙΓΜΕ που είναι μέσα σε όλα τα πληρωμένα από την ΕΕ προγράμματα και σε όλες τις συνεργασίες με ιδιωτικές μεταλλευτικές εταιρείες…
Ποιο “δημόσιο συμφέρον”;
Όμως το “δημόσιο συμφέρον” των Γερμανών είναι προφανές και τεκμηριωμένο, το Ελληνικό δεν είναι. Ο Μεταλλευτικός μας Κώδικας εξασφαλίζει ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει κανένα όφελος από την εξόρυξη όλων αυτών των μετάλλων, πέρα από τίς όποιες θέσεις εργασίας και τα αμφίβολα έσοδα από φορολογία των επιχειρήσεων. Για τις επιπτώσεις αυτών των δραστηριοτήτων στο περιβάλλον και σε άλλους τομείς της οικονομίας, ούτε λόγος, δεν απασχολούν κανέναν.
Άρα και ο Μεταλλευτικός Κώδικας είναι μια “κατάλληλη” πολιτική με την έννοια της διευκόλυνσης της εκμετάλλευσης των ορυκτών πόρων…
Γεωργία, μεταλλεία και υποκρισία
Όλες ανεξαιρέτως οι “κοινές πολιτικές” της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκινώντας από τη δημοσιονομική και καταλήγοντας στην αγροτική, είναι στην πραγματικότητα πολιτικές προσαρμοσμένες στα συμφέροντα των ισχυρών της Ευρώπης. Οι μικρότερες χώρες υποχρεώνονται να ακολούθησουν, προσπαθώντας απλώς να διαφυλάξουν κάποια από τα εθνικά τους συμφέροντα στις διαπραγματεύσεις. Το κείμενο στρατηγικής που υιοθετήθηκε πρόσφατα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, από πολλές απόψεις. Εξετάζει εν συντομία τις εξελίξεις στις παγκόσμιες αγορές βασικών εμπορευμάτων, πρώτων υλών, ενέργειας και ειδών διατροφής. Και λέει:
Η επισιτιστική ασφάλεια έχει χαρακτηρισθεί ένας από τους κύριους λόγους που υπαγορεύουν τη μελλοντική μεταρρύθμιση της ΚΓΠ. Ένας ισχυρός γεωργικός τομέας έχει ζωτική σημασία για να μπορέσει η πολύ ανταγωνιστική βιομηχανία τροφίμων να εξακολουθήσει να αποτελεί σημαντικό στοιχείο της οικονομίας και του εμπορικού τομέα της ΕΕ και μείζονα παίκτη στις διεθνείς αγορές.
Αυτά που γράφονται είναι πολύ σημαντικά για εμάς στην Ελλάδα. Στα πλαίσια της “Κοινής” Γεωργικής Πολιτικής η Ε.Ε. έκανε τα πάντα για να διαλύσει τον αγροτικό τομέα στην Ελλάδα προς όφελος των χωρών της Β. Ευρώπης – με τη βοήθεια βέβαια της εγχώριας υπόδουλης, κοντόφθαλμης και ψηφοθηρικής πολιτικής. Το έλλειμμα στο εμπορικό γεωργικό ισοζύγιο για το 2009 διαμορφώθηκε στα 2,3 δισ. ευρώ (πεσμένο κατά 21,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά επειδή μειώθηκαν οι εισαγωγές λόγω κρίσης), ενώ για τη δεκαετία 2000-2009 από τότε που μπήκαμε στην ΟΝΕ, το συνολικό το συνολικό γεωργικό έλλειμμα της χώρας μας ανήλθε στα 21,033 δισ. ευρώ! (πηγή: “Ημερησία”)
Έτσι η Ελλάδα που ήταν ανέκαθεν μια αγροτική-κτηνοτροφική χώρα έχασε χιλιάδες θέσεις εργασίας, ξοδεύει δισεκατομμύρια ετησίως για εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, ενώ οι εναπομείναντες αγρότες της υποβιβάστηκαν σε ζητιάνους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας μιλούν για έναν “ισχυρό και ανταγωνιστικό γεωργικό τομέα” που είναι “μείζων παίκτης στις διεθνείς αγορές”, όμως αυτό δεν αφορά την Ελλάδα που δεν μπορεί να καλύψει πια ούτε τις δικές της ανάγκες σε τρόφιμα. Η αποσύνθεση του αγροτικού-κτηνοτροφικού παραγωγικού ιστού της χώρας έχει χαρακτηριστικά εθνικής τραγωδίας και ο μόνος λόγος που δεν αντιμετωπίζουμε επισιτιστική κρίση είναι επειδή ΑΚΟΜΑ υπάρχουν λεφτά για να εισάγουμε αυτά που δεν παράγουμε ή παράγουμε και δεν πουλιούνται, από τους ίδιους τους Γερμανούς, Ολλανδούς και Δανούς που μας έφεραν σε αυτή τη θέση! Αυτά είναι που θα έπρεπε να μας απασχολούν και κατά τη γνώμη μας εκεί θα έπρεπε να επικεντρωθούν οι προσπάθειες ανασύνταξης της οικονομίας μας.
Η “λύση στην κρίση”: Σκάψτε τα όλα!
Και τώρα που βρισκόμαστε στη χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας μας και με μια οικονομία που έχει απωλέσει την παραγωγική της βάση, οι Ευρωπαίοι φίλοι μας έχουν έτοιμη τη λύση: θα ανασκάψετε τη χώρα σας για να μας δώσετε τις πρώτες ύλες, τα μέταλλα για τις βιομηχανίες μας, δεν έχετε άλλη επιλογή, δεν μπορείτε να παράγετε τίποτα άλλο, δεν έχετε τίποτα άλλο που να θέλουμε. Α, θα πάρουμε και τις παραλίες σας, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία… Τι έχετε από μέταλλα; Χαλκό; Μόλυβδο; Σπάνιες γαίες; Τα θέλουμε. Θα χρησιμοποιήσετε τα πενιχρά έσοδα για να εισάγετε τρόφιμα, πάλι από μας βεβαίως!
Έτσι η Ελλάδα θα δώσει στους Γερμανούς φτηνά μέταλλα για να στηρίξει τη βιομηχανία τους και να μας πουλήσουν στη συνέχεια πανάκριβα αυτοκίνητα.
Η Ελλάδα θα δώσει στους Γερμανούς σπάνιες γαίες για να φτιάξουν και να μας πουλήσουν πανάκριβες ανεμογεννήτριες, παρηγορώντας μας ότι έτσι συμβάλλουμε στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής… Άσχετο αν εμείς για να βγάλουμε τις σπάνιες γαίες έχουμε καταστρέψει βιοτόπους στις εκβολές του Νέστου και του Έβρου και έχουμε χρησιμοποιήσει κακό λιγνίτη και εισαγόμενο πετρέλαιο…
Εν τέλει δεν είναι κακό να έχουμε μια στρατηγική για τους ορυκτούς πόρους, όπως θα έπρεπε να έχουμε (και δεν έχουμε) μια στρατηγική και για τον αγροτικό τομέα και για οτιδήποτε άλλο. Το θέμα είναι ποιες είναι οι προτεραιότητές μας και ποιον δρόμο θέλουμε να ακολουθήσουμε ως χώρα. H Ελλάδα δεν είναι η έρημος της Αυστραλίας, δεν έχει τις αχανείς εκτάσεις του Καναδά. Είναι μια μικρή πυκνοκατοικημένη χώρα, με μικρά πολύτιμα οικοσυστήματα που συντηρούν, μεταξύ άλλων, και τη μεγαλύτερη μας βιομηχανία, τον τουρισμό. Δεν λέμε όχι σε όλες τις εξορυκτικές δραστηριότητες, όμως πρέπει να προσέξουμε πολύ ποιες από αυτές θα δεχτούμε, πού και πώς.
Η εφαρμογή της στρατηγικής για της πρώτες ύλες προωθείται ταχύτατα στη χώρα μας γιατί από πίσω υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα μεγάλα συμφέροντα και πολλοί που περιμένουν να βάλουν το χέρι στο βάζο με το γλυκό. Όμως αφού εμείς καλούμαστε να εξορύξουμε όλα αυτά τα μέταλλα και όχι οι Γερμανοί που θα τα χρησιμοποιήσουν, είναι ανάγκη ΕΜΕΙΣ να δούμε τι μπαίνει από την άλλη μεριά της ζυγαριάς και να επαναπροσδιορίσουμε ποιο είναι το ΔΙΚΟ ΜΑΣ “εθνικό όφελος”.
Και να το σκεφτουμε καλά γιατί έτσι που πάμε θα καταλήξουμε σαν όλες τις Αφρικανικές χώρες που πίστεψαν ότι οι εξορυκτικές βιομηχανίες θα τους φέρουν ανάπτυξη: πλούσιες σε ορυκτά αλλά με πάμφτωχους ανθρώπους.
4 απαντήσεις στο “Ο Verheugen και η “Πρωτοβουλία” του, τα βιομηχανικά λόμπι και η απύθμενη υποκρισία της Ε.Ε.”
Αγαπητοί φίλοι
Παραλείψατε να αναφέρετε ότι ο κύριος Φερχόϊγκεν αγωνίστηκε λυσσωδώς για την προώθηση του αποικιακού και ρατσιστικού σχεδίου Ανάν στην Κύπρο, για το λόγο δε αυτό “αμείφθηκε” καταλλήλως. Σας παραπέμπω σε ανάρτηση στο http://oikonikipragmatikotita.blogspot.com/2010/09/blog-post_2027.html , υπό τον τίτλο Φερχόϊγκεν.
Αυτά, έτσι, για να ξέρουμε τις διαδρομές του κάθε πολιτικού μεγαλοπαράγοντα της ΕΕ και για να ντρέπονται κάποιοι που βρέθηκαν στο ίδιο στρατόπεδο μαζί του
Για να κατανοήσει κανείς τη σημασία των ορυκτών πόρων και γενικά των πρώτων υλών για την ΕΕ, πρέπει πρώτα να ξεκινήσει από την ανισότητα στην ανάπτυξη “μητροπολιτικών” και “περιφερειακών” χωρών που σχετίζεται με το διεθνή καταμερισμό εργασίας. Το ότι το 20 % των κατοίκων του πλανήτη καταναλώνουν το 80 % των πόρων που βρίσκονται σε σημαντικό βαθμό σε αναπτυσσόμενες χώρες, δεν μπορεί να είναι τυχαίο. Η δημογραφική διάσταση μεγέθυνε τις διαφορές (ο πληθυσμός στις ανεπτυγμένες χώρες φθίνει, ενώ στις αναπτυσσόμενες πολλαπλασιάζεται!), αλλά κυρίως, οι ανεπτυγμένες χώρες (δεν εννοούμε μόνο τις κυβερνήσεις, αλλά και τους πολίτες…) θέλουν μεν να απολαμβάνουν το επίπεδο ανάπτυξης (βλ. κατανάλωσης), αλλά και να εξάγουν τη “ρύπανση”, ανταποκρινόμενες πρόθυμα σε πιέσεις των οικολογικών τους κινημάτων…
Από την άλλη, οι τριτοκοσμικοί θέλουν κι αυτοί να αναπτυχθούν και διεκδικούν το μερίδιό τους στη ρύπανση, ενώ οι ανερχόμενοι παίκτες (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία) εξελίσσονται σε μεγάλους καταναλωτές πρώτων υλών, επιβάλλοντας περιορισμούς στους δικούς τους πόρους. Νομίζετε ότι η Ευρώπη μόνο νοιάζεται να έχει πρόσβαση σε ορυκτούς πόρους του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου; Μέγα λάθος. Διαβάστε ένα άρθρο εδώ για την Κίνα και τις στρατηγικές κινήσεις της στη σκακιέρα:
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12337&subid=2&pubid=97295157
και οι πιο «προχωρημένοι», δείτε τι έγραφε το Monthy Review ήδη από το 2007:
http://www.monthlyreview.gr/antilogos/greek/diktuo/arxeio_sxoliwn/fullstory_html?obj_path=docrep/docs/diktuo/20070208_04/gr/html/index
Όποιος δεν αποδέχεται τη δυναμική αυτή, πρώτα πρέπει να μας παρουσιάσει το (παγκόσμιο…) κοινωνικό μοντέλο που οραματίζεται, πώς θα γίνει η «δίκαιη» (παγκόσμια…) διαχείριση των πόρων κλπ κλπ. Δεν λέω, καλά είναι αυτά, αλλά προϋποθέτουν παγκόσμια επανάσταση ή κοινωνική αυτοδιαχείριση, οικουμενικό σοσιαλισμό ή κάτι άλλο. Μέχρι να έρθει ο σοσιαλισμός ή η αυτοδιαχείριση, καλό θα ήταν να δούμε τι μπορεί να γίνει σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, όπου και λειτουργούμε ακόμη.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ΕΕ έχει μείνει πολύ πίσω, όσον αφορά τη στρατηγική πρώτων υλών. Δεν επαρκεί η μείωση της κατανάλωσης ή η ανακύκλωση. Ούτε και είναι θέμα κόστους μόνο (οι πρώτες ύλες αντιπροσωπεύουν μικρό τμήμα στην αλυσίδα προστιθέμενης αξίας). Χρειάζεται ριζική επανεξέταση της όλης προσέγγισης. Γερή θέση στo παγκόσμιο γίγνεσθαι απαιτεί γερή οικονομία και γερή οικονομία σημαίνει πάνω απ΄ όλα ισχυρή βιομηχανία, που είναι και η μοναδική δραστηριότητα παραγωγής αξίας και χρειάζεται πρώτες ύλες.
Σίγουρα η ΕΕ όδευε σε στραβό μονοπάτι, βοηθούντων των «οικολόγων», που είχαν πλέον πάρει, εδώ και πολλά χρόνια, μέρος στη νομή της (Ευρωπαϊκής) εξουσίας, συμμετέχοντας ενεργά σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο επομένως εντάσσεται η Πρωτοβουλία Verhaugen, η νέα στρατηγική που ξεκινά να επεξεργάζεται η ΕΕ (ακολουθεί και η χώρα μας), καθώς και άλλες δράσεις που έπονται. Στον εν λόγω Επίτροπο πρέπει να πιστωθεί το ότι πρώτος συνειδητοποίησε το πρόβλημα, όταν οι άλλοι ήταν σε βαθύ ύπνο…Θα μπορούσε να ήταν κάποιος Smith ή Colokythofski και να πήγαινε στα Ιμαλάια για διαλογισμό μετά τη λήξη της θητείας του, αυτά δεν έχουν σημασία, η ανάγκη να γίνει κάτι ήταν εκεί.
Φυσικά, ανεπτυγμένες και προοδευτικές κοινωνίες στην Ευρώπη (Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Αυστρία, Μ. Βρετανία,…) έχουν ενστερνισθεί προ πολλού την αναγκαιότητα της αξιοποίησης των ορυκτών τους πόρων, θεωρώντας τη μεταλλεία απαραίτητη συνιστώσα της προόδου τους. Ας μην λέμε αστειότητες ότι τα μεταλλεία εκεί είναι σε ερημικές περιοχές, παλιότερα έχω παραπέμψει σε χάρτες και σε συγκεκριμένα παραδείγματα για το αντίθετο. Θέλετε άλλο ένα; Δείτε πώς στη Σουηδία προγραμματίζουν μετεγκατάσταση ολόκληρων πόλεων που βρίσκονται πέριξ ή πάνω από κοίτασμα σιδήρου:
http://www.lkabframtid.com/uk/
Η εξόρυξη δεν είναι «αειφόρος»(;!) δραστηριότητα, αλλά ΒΙΩΣΙΜΗ. Ούτως ή άλλως, «αειφορία» δεν υπάρχει πουθενά και για τίποτε (ατυχής όρος, τελεία και παύλα). Για τους πεπερασμένους πόρους (όπως είναι και οι ορυκτοί) δεν τίθεται ψευτοδίλημμα αξιοποίησης, προβάλλοντας το ότι μετά δεν θα τους έχουν διαθέσιμους οι επόμενες γενιές. Με τη λογική αυτή, κανένας πεπερασμένος πόρος (με πρώτο τα καύσιμα) δεν θα έπρεπε να εκμεταλλευθεί ποτέ. Βιώσιμη εκμετάλλευση (για την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία) σημαίνει αξιοποίηση όταν οι οικονομικές συνθήκες είναι κατάλληλες (αργότερα ίσως είναι αργά, πιθανόν οι συγκεκριμένοι πόροι να έχουν υποκατασταθεί από κάτι άλλο). Με σεβασμό στο περιβάλλον, για στήριξη της κοινωνικής συνοχής και της περιφερειακής ανάπτυξης. Η αύξηση της απόδοσης σε όλα τα στάδια από την έρευνα μέχρι την κατανάλωση, η ανακύκλωση, ο περιορισμός της κατανάλωσης, η έρευνα για νέους πόρους ή υποκατάστατα σε αντικατάσταση των εξαντλούμενων, είναι μερικές δράσεις που προκύπτουν και πρέπει να χρηματοδοτηθούν.
Διερωτώνται κάποιοι ξανά και ξανά, γιατί η μεταλλεία έχει εθνική σημασία. Ας ρίξουμε μια ματιά στο Σύνταγμα. Όχι στο δημοφιλές στους «οικολόγους» και αόριστο Αρθρο 24, αλλά στο Αρθρο 17 (ατομική ιδιοκτησία και γενικό συμφέρον), Αρθρο 22 (δικαίωμα στην απασχόληση και μέριμνα του κράτους για την εξύψωση των πολιτών), Αρθρο 25, Παρ. 3 και 4 (καταχρηστική άσκηση δικαιώματος και χρέος της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, αντίστοιχα).
Και κυρίως στο Αρθρο 106: “Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας. Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών”. Τι πιο σαφές από αυτό;
Σίγουρα μπορεί να γίνει εξόρυξη (αλλά και άλλες δραστηριότητες βέβαια) σε περιοχές Natura, υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες, όποιος ενδιαφέρεται τις διαβάζει. Σε πολλές περιοχές παλαιότερων εξορυκτικών δραστηριοτήτων υπάρχει εξέχουσα ανάπτυξη βιοποικιλότητας. Είναι καθαρή διαστρέβλωση το να λέμε ότι σε περιοχές Natura δεν γίνονται δραστηριότητες κι ότι αυτές αποτελούν «παρθένα» φύση, αυτό δεν είναι ο λόγος της θεσμοθέτησής τους. Αφήνω κατά μέρος το ότι σε επίπεδο ΕΕ οι περιοχές αυτές αντιπροσωπεύουν το 11,6 % του συνολικού εδάφους, ενώ στη χώρα μας το 26 % (!)
Σε όλα αυτά, όπως έχουμε ξαναπεί, υπάρχει βέβαια και ο ατομικός δρόμος. Επιπλέον τα πάντα είναι καταρχάς στάση ζωής. Μας αρέσει να φοράμε κοσμήματα, να έχουμε κινητό τηλέφωνο, κομπιούτερ και τηλεόραση, να κινούμαστε με αυτοκίνητο, να χτίζουμε σπίτια (κυρίως αυθαίρετα…). Αγνοούμε ότι οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητες και για την «πράσινη» τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων ΑΠΕ. Αλλά μας ενοχλεί η εξόρυξη στην Αφρική. Τις προάλλες έβλεπα στη τηλεόραση (Αμερικανό αν θυμάμαι) δόκιμο «οικολόγο» που την είχε πέσει στη Nokia στη Φιλανδία, γιατί δεν έλεγχε αποτελεσματικά τους προμηθευτές-των προμηθευτών-των προμηθευτών-των προμηθευτών της, στο Κονγκό. Οποία υποκρισία ! Όπως έλεγε και ο Don Rittner:
“Trying to save ecosystems has more to do with changing egosystems.”
[…] τους και γι’αυτό έφτιαξαν την “Πρωτοβουλία Verheugen” (εδώ) ώστε να υποχρεώσουν κάτι απείθαρχους σαν κι εμάς να […]