Γνωστή ιστοσελίδα παρουσιάζει τους καταρράκτες της Βαρβάρας στη Χαλκιδική, παρομοιάζοντας το τοπίο με … τον Αμαζόνιο!
Η κοιλάδα της Κηπουρίστρας με τους καταρράκτες της είναι ενταγμένη στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 και στη βάση δεδομένων των σημαντικών οικοτόπων της Ελλάδας CORINE. Δεν είναι βέβαια τροπικό δάσος, ωστόσο τόποι όπως αυτός είναι δεξαμενές βιοποικιλότητας για τον Ελληνικό χώρο και, τηρουμένων των αναλογιών, ίσως πράγματι να μπορούν να συγκριθούν με τον Αμαζόνιο.
Καλό είναι να γνωρίζουμε και την ιστορία αυτού του μοναδικού τόπου:
Πριν από 20 περίπου χρόνια σε αυτό το μαγικό τοπίο και ακριβώς στη θέση των καταρρακτών που σήμερα διαφημίζονται ως τουριστικό αξιοθέατο, προγραμματιζόταν να γίνει το φράγμα των επικίνδυνων αποβλήτων της μεταλλουργίας χρυσού Ολυμπιάδας, από την TVX GOLD. Με έγκριση περιβαλλοντικών όρων από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ, την κυβέρνηση Σημίτη να στέλνει ΜΑΤ και Αύρες και την αντιπολίτευση ΝΔ φυσικά να επικροτεί. Με καταστολή, ποινικές διώξεις για τους αγωνιστές και τα μέσα ενημέρωσης να ωρύονται για “τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση που εμποδίζεται από μια χούφτα οικολόγους”. Γνωστά σκηνικά και από μεταγενέστερες εποχές.
Οι καταρράκτες σώθηκαν και μπορούμε σήμερα και τους θαυμάζουμε χάρη στον πολυετή σκληρό αγώνα των κατοίκων της Ολυμπιάδας και του Στρυμονικού κόλπου, που πάλευαν ενάντια στη μεταλλουργία χρυσού από την εποχή της ΜΕΤΒΑ (1987-’89). Από το 1998 τον αγώνα αυτό στήριξαν ενεργά η νεοσύστατη τότε Επιτροπή Αγώνα Ιερισσού, η δημοτική αρχή Σταγείρων-Ακάνθου η οποία κατέθεσε και κάλυψε οικονομικά τις προσφυγές στο ΣτΕ, ο Τόλης Παπαγεωργίου, μετέπειτα ιδρυτής του “Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων” και άλλοι.
To καλοκαίρι του 1999, οι καταρράκτες γλύτωσαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή από τις μπουλντόζες της TVX που, με προστασία ισχυρής αστυνομικής δύναμης, άνοιγαν μέσα στο δάσος δρόμους πρόσβασης στη θέση θεμελίωσης του φράγματος. Ένα ολόκληρο καλοκαίρι ερχόμασταν καθημερινά αντιμέτωποι με τις αστυνομικές δυνάμεις, ενώ η εταιρεία εμφάνιζε κάθε τρεις και λίγο νέες παράνομες άδειες για να δικαιολογήσει τη διάνοιξη των δρόμων. Οι εργασίες σταμάτησαν επιτέλους τον Σεπτέμβρη, με Προσωρινή Διαταγή του προέδρου του ΣτΕ και εν συνεχεία την 589/1999 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών. Απόφαση καθαρή κι ωραία:
Η Επιτροπή κρίνει ότι η συνέχισις, έστω και υπό όρους, της λειτουργίας των ως άνω μεταλλείων θα επιδεινώσει το ήδη βεβαρημένον και χρήζον αμέσου αποκαταστάσεως περιβάλλον της περιοχής και, κατά συνέπειαν, συντρέχει λόγος χορηγήσεως αναστολής εκτελέσεως της προσβαλλόμενης αποφάσεως […]
Oι καταρράκτες σώθηκαν! Η τελική ταφόπλακα στη μεταλλουργία χρυσού της TVX μπήκε με την απόφαση 213/2002 της Ολομέλειας ΣτΕ. Υπέρ της ακύρωσης του έργου ψήφισε και η σημερινή Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου.
Kαι αν, είκοσι χρόνια μετά, το μεταλλείο της Ολυμπιάδας λειτουργεί ξανά από την Ελληνικός Χρυσός (Eldorado Gold) και πολλοί από τους τότε αγωνιστές κατοίκους εργάζονται σήμερα στην εταιρεία…
Και αν τo ΣτΕ έχει αναδειχθεί στον καλύτερο προστάτη-σύμμαχο-πλυντήριο της Eldorado Gold (χάρη στην κα Σακελλαροπούλου) και η δημοτική αρχή ως Πόντιος Πιλάτος “νίπτει τας χείρας της” για το μέλλον του τόπου
Ακόμα και αν, μετά από χρόνια βάρβαρης καταστολής και πρωτοφανούς δικαστικού κυνηγητού εκατοντάδων ανθρώπων – και μέσα σε μια γενικότερη πολύ αρνητική συγκυρία – οι κινηματικές δράσεις δείχνουν να έχουν καταλαγιάσει..
Η επιτυχία του κινήματος ενάντια στην εξόρυξη αποτυπώνεται στην τεράστια δυσκολία να προχωρήσει η αδειοδοτημένη εδώ και μια δεκαετία εκμετάλλευση των Σκουριών και οποιοδήποτε παρόμοιο νέο έργο στον Ελληνικό χώρο. Αποτυπώνεται στο ότι οι Σκουριές χαρακτηρίζονται από ειδικούς αναλυτές ως longshot για την Eldorado, δηλαδη έργο που έχει “μέτριες ως μηδενικές πιθανότητες να μπει στην παραγωγή λόγω τεχνικών, πολιτικών ή/και περιβαλλοντικών εμποδίων”. Η επιτυχία του κινήματος είναι φανερή στις απανωτές αποτυχίες της Eldorado και άλλων εταιρειών να κάνουν έστω και ένα βήμα μπροστά στη Θράκη.
Τίποτα δεν είναι πια το ίδιο. Η εποχή που με λίγο λάδωμα, μπόλικο παραμύθι και καθρεφτάκια στους ιθαγενείς οι πόρτες άνοιγαν διάπλατα για τις εταιρείες που αναζητούσαν χρυσό και χαλκό στη χώρα μας έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Στη Χαλκιδική, τη Θράκη, το Κιλκίς και αλλού έχουν διαμορφωθεί συνειδήσεις.
“Και τι δεν έκαναν για να με θάψουν, αλλά ξέχασαν πώς ήμουν σπόρος”.
Ο σπόρος έχει ριζώσει.
30 χρόνια αγώνες κατά των μεταλλείων χρυσού – Ένα σύντομο ιστορικό