Η “Καταχώρηση της Μελέτης Ασφαλείας” είναι μια από τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για την αδειοδότηση των εγκαταστάσεων διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων. Όταν λοιπόν στις 28/12/2018 η Διεύθυνση Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών (ΔΜΕΒΟ) του ΥΠΕΝ αποφάσισε την “καταχώρηση της Μελέτης Ασφαλείας της Εγκατάστασης Απόθεσης Αποβλήτων Κοκκινόλακκα” της Ελληνικός Χρυσός, τα ιστολόγια της εταιρείας και οι φιλικές της εφημερίδες πανηγύρισαν ότι το ΥΠΕΝ “άναψε πράσινο φως” για την λήψη της οριστικής άδειας λειτουργίας. Αλλά η γνωμοδότηση του Σώματος Επιθεώρησης Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) με ημερομηνία 31/1/2019 τινάζει στον αέρα την αξιοπιστία της Μελέτης Ασφαλείας αναδεικνύοντας τις σοβαρές ελλείψεις της και την ασυμφωνία της με την εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η γνωμοδότηση αυτή απεστάλη εκπρόθεσμα στη ΔΜΕΒΟ, η οποία στο μεταξύ είχε αποφασίσει την καταχώρηση της Μελέτης Ασφαλείας, αρκούμενη στην τυπική πληρότητά της και χωρίς να προβεί σε αξιολόγηση του περιεχομένου της. Κάποιοι βιάζονται πολύ να αδειοδοτήσουν αυτό το υψηλής επικινδυνότητας έργο, ακόμα και θέτοντας σε κίνδυνο τον τόπο και τους κατοίκους του.
Ένα κρίσιμο ερώτημα που θέτουν οι Επιθεωρητές είναι το αν θα πρέπει ο ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα να υπαχθεί στις διατάξεις της Οδηγίας Seveso III, που ενσωματώθηκε στη νομοθεσία μας με την ΚΥΑ 172058/2016 “Καθορισμός κανόνων, μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών”. Και αυτό γιατί ο Κοκκινόλακκας προορίζεται για την οριστική απόθεση ιδιαίτερα μεγάλων ποσοτήτων εξορυκτικών αποβλήτων, πολλά από τα οποία – αν όχι όλα – είναι επικίνδυνα. Στη ΜΠΕ του 2010 η Ελληνικός Χρυσός απέφυγε το σκόπελο της Οδηγίας Seveso για το ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα χαρακτηρίζοντας το σύνολο σχεδόν των αποβλήτων της “μη επικίνδυνα”. Ο ισχυρισμος αυτός καταρρίφθηκε όταν εξετάστηκε από το Γενικό Χημείο του Κράτους δείγμα από το παλαιό τέλμα Ολυμπιάδας που μετέφερε το φορτηγο που ανατράπηκε έξω από τα αρχαία Στάγειρα το Μάρτιο του 2018 και απεδείχθη ότι πρόκειται για ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ απόβλητα. Παρ’οτι η εταιρεία εξακολουθεί να περιφρονεί τις εντολές του ΥΠΕΝ να προβεί στον περιβαλλοντικό χαρακτηρισμό του συνόλου των αποβλήτων της, οι ποσότητες του επικίνδυνου τέλματος Ολυμπιάδας που πρόκειται να αποτεθούν στον ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα επαρκούν για να υπαχθεί στις διατάξεις της Οδηγίας Seveso.
Πέραν αυτού, κατά τη γνωμοδότηση, η Μελέτη Ασφαλείας παρουσιάζει σοβαρές ανεπάρκειες:
– Οι τροποποιήσεις που αυθαίρετα έχει εφαρμόσει η Ελληνικός Χρυσός στην κατασκευή του ΧΥΤΕΑ (διαφορετικό σύστημα στεγάνωσης του πυθμένα, κατασκευή του κατάντι φράγματος χωρίς πυρήνα από αδιαπέραστο υλικό, μη λιθογόμωση της παλιάς στοάς +173 που βρίσκεται κάτω από το χώρο απόθεσης) δεν έχουν αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά αλλά έχουν συμπεριληφθεί στη Γεωτεχνική Μελέτη και έχουν ληφθεί υπόψη στη Μελέτη Ασφαλείας. Τελικά καμμία από τις δύο μελέτες δεν είναι σύμφωνη με την εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αξιόπιστη βάση για το σχεδιασμό της ασφάλειας του ΧΥΤΕΑ.
– Η Μελέτη Ασφαλείας δεν εξετάζει όλα τα σενάρια πιθανού ατυχήματος. Αλλά και η εκτίμηση των πιθανών κινδύνων από ένα ατύχημα είναι κατά τη γνώμη των Επιθεωρητών ελλιπής αφού δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την επικινδυνότητα των προς απόθεση αποβλήτων.
Μιλώντας στη Βουλή πριν από μερικούς μήνες, ο Αναπληρωτής Υπουργός ΠΕΝ κ. Φάμελλος παραδέχθηκε ότι «Έχουμε δώσει στην Εldorado προσωρινές άδειες χωρίς να έχουν επιλυθεί πολλά τεχνικά ζητήματα περιβάλλοντος». Σα να ζητούσε μάλιστα τον έπαινο (της αντιπολίτευσης;) ο κ. Φάμελλος επειδή “δεν καθυστέρησε την επιχειρηματικότητα”, επιτρέποντας την απόθεση αποβλήτων που το Υπουργείο του μέχρι σήμερα δεν γνωρίζει αν είναι επικίνδυνα, σε ένα χώρο που δεν γνωρίζει αν είχε κατασκευαστεί σωστά! Όλα αυτά επάνω σε ένα ενεργό σεισμικό ρήγμα, σε απόσταση αναπνοής από τον οικισμό Στρατωνίου και τη θάλασσα. Η τελευταία προσωρινή άδεια λειτουργίας έληξε στις 31 Δεκεμβρίου και τώρα επιχειρείται να δοθεί η τελική άδειοδότηση χωρίς να έχει επιλυθεί/διευκρινιστεί τίποτα από τα ανωτέρω. Η ΔΜΕΒΟ θεώρησε τη Μελέτη Ασφαλείας πλήρη χωρίς να λάβει καν υπ’όψη της ότι εκκρεμεί το πόρισμα της Ειδικής Επιτροπής για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της κατασκευής του χώρου απόθεσης Κοκκινόλακκα, η οποία συστάθηκε με απόφαση της ίδιας της ΔΜΕΒΟ!
Η Μελέτη Ασφαλείας καταχωρήθηκε μεν αλλά μετά και τις επισημάνσεις των Επιθεωρητών είναι φανερό ότι είναι ουσιαστικά άκυρη και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν βάση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας. Με την ανοχή αρχικά και τις προσωρινές αδειοδοτήσεις του ΥΠΕΝ στη συνέχεια, ο Κόκκινόλακκας χρησιμοποιείται για την απόθεση αποβλήτων της Ελληνικός Χρυσός ήδη από το φθινόπωρο του 2013. Αυτό το καρναβάλι πρέπει επιτέλους να τελειώσει. Ο ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα είναι συνολικά παράνομος και πρέπει να άμεσα να σταματήσει.