Περσεφόνη καλεί Πάχτα

Aπό ΙΕΡΙΣΣΟΣ

Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη

Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεί
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.

Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.

Η τέχνη είναι λυτρωτική και έχει τους δικούς της κανόνες και τις διαδρομές στο νου και στην ψυχή μας. Δεν γίνεται υπηρέτρια κανενός όταν δεν το θέλει η ίδια, όσο και να την χρυσοπληρώνεις. Αυτονομείται, μοναχική πολλές φορές, ακόμα κι από τον ίδιο τον δημιουργό της («τραγουδάκια μου κατάμονα, αν σας αντάμωνα, θα ‘πεφτα κάτω» είπε ο Δ. Σαββόπουλος, υποψιασμένος πως τα τραγούδια του δεν θα τον ακολουθούσαν πάντα στις μετέπειτα ξεφτισμένες επιλογές του).

Έτσι και στην συναυλία της Ουρανούπολης, το τραγούδι του Νίκου Γκάτσου και του Μάνου Χατζιδάκι, «Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης», δεν θέλησε να ακολουθήσει την ερμηνεύτρια Μαρία Φαραντούρη, η οποία μη γνωρίζοντας –ενδεχομένως- τι γίνεται στον τόπο μας, νόμισε πως μπορεί να το βάλει να υπηρετήσει μόνο τους συνειρμούς για την πρόσφατη πυρκαγιά που έπληξε το χωριό, αυτό όμως αυτονομήθηκε και δημιούργησε συνειρμούς για τον εφιάλτη που –αγαστά- Πάχτας και Eldorado ετοιμάζουν για τον τόπο μας.

Ούτε τα άλλα τραγούδια που αφιέρωσε η Μαρία Φαραντούρη στον «φίλο της, από τα παλιά», Χ. Πάχτα, θέλησαν να την ακολουθήσουν στον κατήφορο. Έτσι ακούστηκε τραγελαφικό και δημιούργησε πλείστα μειδιάματα, σε ντόπιους και ξένους, όταν επιστρατεύτηκαν ο Σεφέρης κι ο Θεοδωράκης να υπηρετήσουν τις σκοπιμότητες της Μαρίας στην προσπάθειά της να στηρίξει και να εξαγνίσει τον φίλο της με το «Ο ύπνος σε τύλιξε» και το «Λίγο ακόμα».

Για όσους δεν ξέρουν, ή δεν θυμούνται, η Μαρία Φαραντούρη είναι «φίλη από τα παλιά» με τον κ. Πάχτα. Συνυπήρξαν βουλευτές του Πασόκ την εποχή του σκανδάλου Κοσκωτά. Είναι και σύζυγος του επίσης υπουργού του Πασόκ, Τ. Χυτήρη. Όλα αυτά τα μαύρα χρόνια «μαζί τα έτρωγαν».

Γι’ αυτό και τα τραγούδια που ερμήνευσε στα χρόνια της αθωότητάς της, δεν την ακολουθούν πια στις μετέπειτα σκοπιμότητές της. Ίσως και να μην το καταλαβαίνει μετά από την τόση αλλοτρίωση. Γίνονται μπούμεραγκ και γυρίζουν καταπάνω τους.

Γιατί πώς να υπηρετήσουν τα τραγούδια εκείνων των εποχών, τα τραγούδια της αξιοπρέπειας, του αγώνα και της ανάτασης, τους ατζέντηδες των οικονομικών συμφερόντων, των κατακτητών και των καταστροφέων του τόπου; Πώς να υπηρετήσουν τις πλαστικές σφαίρες και τα δακρυγόνα που πέφτουν πάνω στα γυναικόπαιδα; Αυτά τα ξέρει η Μαρία Φαραντούρη, αλλά σιωπά και αφιερώνει, με το αζημίωτο προφανώς. Μόνο που τίποτα δεν είναι όπως τότε. Κύλησε και πολύς χρόνος και –κυρίως- πολύ χρήμα. Το είπε άλλωστε κι ο άλλος μας μεγάλος ποιητής, ο Κ.Π. Καβάφης: «Ο Λάνης που αγάπησες, εδώ δεν είναι, Μάρκε».