Η δίκη στο ΣτΕ που αποσιωπήθηκε από την Ελληνικός Χρυσός: η μεταλλουργία #skouries

Στις 15 Μαΐου 2019, το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ συζήτησε επιτέλους την αίτηση της Ελληνικός Χρυσός για την ακύρωση των “Αποφάσεων Σκουρλέτη” (απόρριψη/επιστροφή της τεχνικής μελέτης μεταλλουργίας), 28 ολόκληρους μήνες μετά την κατάθεση της. Σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες προσφυγές της εταιρείας κατά πράξεων ή παραλείψεων του Δημοσίου, η εκδίκαση αυτής της υπόθεσης – της σημαντικότερης όλων – έγινε χωρίς καμμία δημοσιότητα, ούτε πριν ούτε μετά. Σχεδόν στα κρυφά. Κανένα άρθρο δε γράφτηκε στο Capital και τη Ναυτεμπορική για να προβάλει τις θέσεις της εταιρείας και την πεποίθησή της ότι το δικαστήριο θα τη δικαιώσει. Μάλλον επειδή αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Όπως προέκυψε από τη διαδικασία, η προσφυγή της εταιρείας κατατέθηκε εκπρόθεσμα, γεγονός που πιθανότατα θα οδηγήσει στην απόρριψή της. Σοβαρότατα ερωτήματα προκύπτουν για το ΣτΕ που σε άλλες περιπτώσεις, όταν βιαζόταν η Ελληνικός Χρυσός, έβγαζε απόφαση μέσα σε μόλις 4 μήνες από την κατάθεση της προσφυγής. Aλλά αυτά θα τα συζητήσουμε σε άλλη ανάρτηση. Έχουμε την πεποίθηση ότι βρισκόμαστε πλέον κοντά στο τέλος αυτής της μεγάλης φάρσας με το όνομα “ακαριαία τήξη ή flash smelting στη Χαλκιδική”. Αλλά αυτό το τελευταίο, όπως φαίνεται, επεισόδιο στο σήριαλ της ακαριαίας τήξης που εξελίσσεται στις δικαστικές αίθουσες εδώ και τέσσερα χρόνια, ήταν μάλλον το πιο ενδιαφέρον. Ή το πιο κωμικό.

Το “Παρατηρητήριο” παρακολούθησε τη συζήτηση στις 15 Μαΐου, ως ο μόνος ακροατής πέρα από τη διοίκηση της Ελληνικός Χρυσός που ήταν σύσσωμη στην αίθουσα. Και παρ’οτι πιστεύουμε ότι η απόφαση θα εκδοθεί πολύ σύντομα, θεωρούμε ότι έχει σημασία μια σύντομη αναφορά στα όσα ακούστηκαν εκεί διότι η μεταλλουργία είναι (ακόμα) ο πυρήνας της όλης “επένδυσης”.

Η εταιρεία εμφανίστηκε στο δικαστήριο με τρείς δικηγόρους (Αλιβιζάτο, Γώγο, Αξιοπούλου), μπόλικη αλαζονεία και ειρωνεία προς το αντίδικο Ελληνικό Δημόσιο και ένα κεντρικό “επιχείρημα”: ότι το ζήτημα είναι πολιτικό. Ότι η επίμαχη απόφαση επιστροφής της τεχνικής μελέτης μεταλλουργίας είναι στην πραγματικότητα μια πολιτική απόφαση μασκαρεμένη ως τεχνική. Ο ισχυρισμός αυτός διέτρεχε τις εισηγήσεις και των τριών νομικών της εταιρείας και επαναλαμβανόταν πολλές φορές για να εμπεδωθεί από τους δικαστές. Η κατάληξη της όλης παρουσίασης ήταν ένα πρωτοφανές αίτημα προς το δικαστήριο: όχι απλά να ακυρώσει τις “αποφάσεις Σκουρλέτη” αλλά να ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙ τη Διοίκηση να εγκρίνει την τεχνική μελέτη!

Ωστόσο, πέραν της νομικής της διάστασης, η έγκριση ή μη μιας μελέτης βάση της οποίας θα κατασκευαστεί μια βιομηχανική μονάδα είναι σαφέστατα ένα τεχνικό ζήτημα που απαιτεί ειδικές επιστημονικές γνώσεις και γι’αυτό η σχετική αρμοδιότητα ανήκει ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στο ΥΠΕΝ. Η τεχνική κρίση της Διοίκησης ΔΕΝ υπόκειται σε ακυρωτικό έλεγχο γι’αυτό και η επίμονη προσπάθεια της εταιρείας να πείσει για τα υποτιθέμενα πολιτικά κίνητρα. Η αμηχανία των δικαστών μπροστά στην προσφυγή αυτή της εταιρείας, που ουσιαστικά τους ζητούσε να κρίνουν τις τεχνικές κρίσεις της αρμόδιας υπηρεσίας, ήταν ολοφάνερη. Η εισήγηση της Εισηγήτριας Συμβούλου δεν ήταν ούτε θετική ούτε αρνητική. Ερωτηματική ήταν. Έθετε το ερώτημα – χωρίς να το απαντάει – αν οι ανεπάρκειες και ανακρίβειες της τεχνικής μελέτης της μεταλλουργίας που επικαλείται η υπηρεσία του ΥΠΕΝ είναι πράγματι ουσιαστικές (ή αν πρόκειται για προφάσεις και τεχνάσματα, όπως ισχυρίζεται η εταιρεία). Αλήθεια, με τι κριτήρια να κρίνει ο νομικός αν “είναι συνήθεις βιομηχανικές διεργασίες αυτές που ακολουθούν την τήξη”;

Η αδυναμία κατανόησης της τεχνικής ορολογίας και του τεχνικού περιεχομένου των διατάξεων της νομοθεσίας εκ μέρους των δικαστών έγινε ακόμα πιο φανερή οταν η προεδρεύουσα του δικαστηρίου ζήτησε από τα δύο μέρη “επειδή η νομοθεσία και το άρθρο 102 του ΚΜΛΕ είναι κάπως ασαφή, να αναλύσουν πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας το στόχο της τεχνικής μελέτης της μεταλλουργίας και πώς αυτή συνδέεται με τα επόμενα στάδια της αδειοδότησης“. Στην πραγματικότητα και το άρθρο 102 και ο στόχος της τεχνικής μελέτης και τα στάδια της αδειοδότησης είναι ξεκάθαρα και δεν είναι ζητήματα “άποψης” ή “αντίληψης”. Εκτός και αν κάποιος προσπαθεί να παραπλανήσει κάποιον που δεν είναι “του χώρου” και δεν καταλαβαίνει.

Λίγο αργότερα, η συζήτηση είχε μπει βαθιά στα εξειδικευμένα τεχνικά θέματα και περιστρεφόταν γύρω από μελέτες εφαρμογής και μελέτες βιομηχανικής εφαρμογής, τα ποσοστά βεβαιότητας που απαιτούνται στην καθεμία, την εκχύλιση της μάτας και τα στάδια που ακολουθούν την τήξη και για τα οποία η εταιρεία δεν εκτέλεσε δοκιμές. Δεν θα είχε νόημα να τα αναφέρουμε λεπτομερώς εδώ αφού κανείς σχεδόν δεν θα καταλάβαινε τίποτα. Ούτε οι δικαστές καταλάβαιναν. Φαινόταν στις ερωτήσεις τους και στο δισταγμό κατά τη διατύπωσή τους. “Υπάρχει ο όρος “μελέτη εφαρμογής” στη νομοθεσία; Ποιο είναι το περιεχόμενό του;” ρώτησε η προεδρεύουσα για να πάρει την απάντηση ότι είναι τεχνικός όρος και ότι όλοι οι μηχανικοί όταν λένε “μελέτη εφαρμογής” καταλαβαίνουν τι είναι. Προφανώς…

Άλλα ενδιαφέροντα σημεία από τις αγορεύσεις των δικηγόρων της εταιρείας:

• Ο κ. Αλιβιζάτος έκανε μια εκτενέστατη αναδρομή στις προηγούμενες 18 αποφάσεις του ΣτΕ που ήταν θετικές για την εταιρεία, διανθισμένη με καθόλου διακριτική κολακεία προς τους ανώτατους δικαστές. Το νόημα μάλλον ήταν ότι “η εταιρεία έχει πάντα δίκιο”.
• Το βασικότερο νομικό επιχείρημα της εταιρείας ήταν ότι η εφαρμοσιμότητα της μεθόδου κρίθηκε στο στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και επισφραγίστηκε τελεσίδικα με την1492/2013 ΣτΕ – έχει απαντηθεί επαρκώς με τη δεύτερη από αυτές και απαντήθηκε ξανά στο δικαστήριο. Μια μάλλον τραγελαφική ιστορία σχετικά με το τι έγινε κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση και το περίφημο “δεδικασμένο”, έχουμε διηγηθεί κι εμείς εδώ.
• Τέθηκε ζήτημα “συνέχειας του κράτους”! Η Διοίκηση, είπαν, δεν δικαιολογεί τη μεταστροφή της, από το 2011-2014 που υποστήριζε την επένδυση στο 2015 και 2016 που της επέστρεψε τη μελέτη της μεταλλουργίας. Για να έχει συνέχεια το κράτος πρέπει μάλλον να εγκρινει ακόμα και κάτι που δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
• Προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι η διαιτησία αποφάνθηκε ότι η τεχνική μελέτη ήταν πλήρης και ότι κατά τη διαιτησία αναπτύχθηκε διεξοδικά και αποδείχθηκε (!) ότι οι ακολουθούσες την τήξη διεργασίες είναι συνήθεις βιομηχανικές πρακτικές. Απολύτως αναληθές. Δεν απαντήθηκε από τους νομικούς του Δημοσίου ενώπιον του δικαστηρίου αλλά υποθέτουμε ότι απαντήθηκε με το υπόμνημα που ακολούθησε.
• “Ποιο είναι το ζητούμενο στην παρούσα δίκη; Άλλη μια ακύρωση με αναπομπή στη διοίκηση για νέα νόμιμη κρίση ή μια ακύρωση με διαταγή προς τη Διοίκηση να εγκρίνει τη μελέτη, ωστε να μην υπάρχουν άλλες δικαιολογίες και περιθώρια διαφυγής;”. Θράσος, όχι αστεία.

Τελος, ο νομικός σύμβουλος του Δημοσίου αποκάλυψε ότι η πρσφυγή της εταιρείας έχει κατατεθεί εκπρόθεσμα. Εκ των δύο “αποφάσεων Σκουρλέτη”, η εκτελεστή πράξη είναι η πρώτη, η από 5/7/2016 αποφαση επιστροφής της τεχνικής μελέτης μεταλλουργίας. Η εταιρεία είχε 60 μέρες για να καταθέσει αίτηση ακυρώσεως. Η προθεσμία αυτή διεκόπη στις 9/9/2016 με την αίτηση θεραπείας για 30 μέρες και έληξε οριστικά στις 11/12/2016. Η προσφυγή της εταιρείας ασκήθηκε εκπρόθεσμα, στις 3/1/2017.

Μια απόφαση απόρριψης της προσφυγής ως εκπρόθεσμης θα σημαίνει ότι ισχύει η απόφαση Σκουρλέτη η οποία βρήκε την τεχνική μελέτη μεταλλουργίας της εταιρείας ελλιπή και ανακριβή. Θα σημαίνει ότι δεν μπορεί να κατασκευαστεί εργοστάσιο μεταλλουργίας με αυτή τη μελέτη. Μέχρι πριν δύο μήνες , μια τέτοια απόφαση θα δημιουργούσε τρομακτικά προβλήματα με απρόβλεπτες συνέπειες στην εταιρεία που ούτε μπορεί, ούτε θέλει να φτιάξει μεταλλουργία χρυσού στη Χαλκιδική – γι’αυτό και το ΣτΕ επί δυόμιση σχεδόν χρόνια απέφευγε να συζητήσει την υπόθεση. Μετά την oλική στροφή της εταιρείας, που κατά τα φαινόμενα ήδη διαπραγματεύεται με την κυβέρνηση Μητσοτάκη μια νέα Σύμβαση, χωρίς μεταλλουργία, θα είναι μια απόφαση βολική για όλους.