Σε ανάρτησή μας πριν από λίγο καιρό (εδώ) εκθέσαμε τις άθλιες μεθοδεύσεις με τις οποίες αφαιρείται από τα νερά της ΒΑ Χαλκιδικής το καθεστώς προστασίας για να εξυπηρετηθούν οι σχεδιασμοί της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός. Ας πάμε τώρα και στον αντίποδα. Τι κάνει ένα κράτος όταν πραγματικά θεωρεί το νερό έναν πολύτιμο φυσικό πόρο και θέλει να τον προστατεύσει; Και δεν μιλάμε για κάποιο άλλο κράτος αλλά για το ίδιο, το δικό μας, αυτό που με περισσή ελαφρότητα έχει θυσιάσει τη Χαλκιδική στο βωμό της υποτιθέμενης “ανάπτυξης”! Πάμε στη Στερά Ελλάδα:
Φωτογραφία: ο ταμιευτήρας του Μόρνου
Για την “προστασία των νερών που χρησιμοποιούνται για την ύδρευση της πρωτεύουσας από ρυπάνσεις και μολύνσεις”, η Υπουργική Απόφαση Α5/2280/1983 (ΦΕΚ 720Β_83) θέτει μια σειρά από αυστηρότατους περιορισμούς. Στόχος της απόφασης είναι η διατήρηση των νερών των λιμνών Μαραθώνα, Σταμάτας, Υλίκης, Παραλίμνης και Mόρνου στην καθαρότερη δυνατή κατάσταση, η αποφυγή κατά το δυνατό κάθε περαιτέρω ρύπανσης και μόλυνσής τους, καθώς και ο περιορισμός της ρύπανσης και μόλυνσης που προκαλείται τώρα.
Το άρθρο 8 παρ. 4 αφιερώνεται στις εξορυκτικές δραστηριότητες:
“ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η εγκατάσταση εξορυκτικών δραστηριοτήτων στις παρακάτω περιοχές:
α. Μέσα στη λεκάνη απορροής των λιμνών Μαραθώνα, Σταμάτας, Υλίκης, Παραλίμνης και Μόρνου και μέχρι την απόσταση των 5.000 μ. από τα όρια της ανώτατης στάθμης αυτών.
β. Έξω από τη λεκάνη απορροής των λιμνών Μαραθώνα, Σταμάτας, Υλίκης, Παραλίμνης και Μόρνου, όταν η απόσταση από το όριο της ανώτατης στάθμης τους είναι μικρότερη από 1.500 μ.
γ. Σε απόσταση από τον άξονα των κλειστών ή και ανοικτών αγωγών μικρότερη από 500 μ. για λατομεία και 1.000 μ. για μεταλλεία και λοιπές εξορυκτικές δραστηριότητες.”
Έχουμε λοιπόν ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ, σε μεγάλες εκτάσεις, ΟΛΩΝ των εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Απαγορεύεται η εξόρυξη μεταλλευτικών και βιομηχανικών ορυκτών, αλλά ακόμα και τα λατομεία αδρανών. Ούτε λόγος φυσικά για εγκαταστάσεις εμπλουτισμού μεταλλεύματος, χημικής επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και χώρους απόθεσης αποβλήτων – όλα τα “καλούδια” δηλαδή που εδώ στη Χαλκιδική έχουμε επάνω στους δικούς μας υδροφορείς. Δεν υπάρχουν εδώ ήξεις αφήξεις, όροι και προϋποθέσεις, δεν υπάρχουν τα “εξόρυξη με σεβασμό στο περιβάλλον”, “ο επενδυτής θα λάβει μέτρα προστασίας”, ούτε “οι επιθεωρητές περιβάλλοντος θα ελέγχουν τη συμμόρφωση με τους εγκεκριμένους όρους”. Η απαγόρευση είναι απόλυτη.
Αξίζει να σημειωθεί οτι ο ταμιευτήρας/τεχνητή λίμνη του Μόρνου που είναι σήμερα ο κύριος υδροδότης της πρωτεύουσας βρίσκεται στην καρδιά του Νομού Φωκίδας, ενός από τους πλέον “εξορυκτικούς” νομούς της χώρας. Ο ποταμός Μόρνος και τα ρέματα που συμβάλλουν στον ταμιευτήρα κατεβαίνουν από τα βουνά της Γκιώνας που είναι γεμάτος μεταλλεία βωξίτη, τα οποία σήμερα εκμεταλλεύεται η ΕΛΜΙΝ (θυγατρική της Imerys-Kerneos). Κατά συνέπεια, η απαγόρευση θα μπορούσε κανείς να πει οτι θίγει τον εξορυκτικό κλάδο που κάποιοι τον θέλουν “ατμομηχανή” της ανάπτυξης της χώρας, παρά το ότι θίγει βάναυσα όχι μόνο το φυσικό περιβάλλον αλλά και όλες τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα δε τον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό.
Αλλά οι μεταγενέστερες συμπληρώσεις/τροποποιήσεις της απόφασης δεν έθιξαν την ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ των εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Και αυτό οδηγεί άμεσα σε δύο συμπερασματα:
- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1ο: Το κράτος ομολογεί ευθέως οτι η εξορυκτική δραστηριότητα καταστρέφει τα νερά.
- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 2ο: Το κράτος ομολογεί την αδυναμία του να ελέγξει την εξορυκτική δραστηριότητα και για αυτό, αντί για την επιβολή κανονισμών, προτιμά την απόλυτη απαγόρευση.
Το Ελληνικό κράτος λοιπόν έχει δύο μέτρα και δύο σταθμά: για την ύδρευση της πρωτεύουσας δεν είναι ανεκτή οποιαδήποτε διακινδύνευση – και πολύ σωστά γιατί πρόκειται το νερό 4 εκατ. ανθρώπων. Αλλά σε άλλες περιοχές της χώρας εγκρίνονται ελαφρά τη καρδία “επενδυτικά” προγράμματα που όχι απλά θέτουν σε κίνδυνο αλλά είναι βέβαιο οτι θα καταστρέψουν συνολικά τους υδατικούς πόρους. Με το νερό της Αθήνας δεν παίζουμε: με το νερό όλων των άλλων ναι, παίζουμε, αλλά δεν τους το λέμε.
Στη Χαλκιδική, έναν από τους πιο ελλειμματικούς σε πόσιμο νερό νομούς της χώρας, με την ΚΥΑ 201745/2011 εκρίθηκε η μαζική αποστράγγιση των υδροφορέων του Κακκάβου και του Στρατονικού Όρους και η ταπείνωση της στάθμης των υπόγειων υδάτων κατά πολλές εκατοντάδες μέτρα, για να διευκολυνθεί η εξορυκτική δραστηριότητα. Εγκρίθηκε επίσης η κατάργηση δύο μεγάλων δασικών ρεμάτων που παρέχουν πόσιμο νερό στην περιοχή, για να μπαζωθούν και να μετατραπούν σε χώρους απόθεσης μεταλλευτικών αποβλήτων. Η εταιρεία βέβαια δεν “κολλάει” σε τυπικά πράγματα όπως οι άδειες. Η Eλληνικός Χρυσός τρυπάει βουνά, αποστραγγίζει υδροφορείς, μπαζώνει ρέματα, εκτρέπει άλλα ρέματα, όπως τη βολεύει και όπως επιθυμεί, άλλοτε με άδειες, άλλοτε χωρίς, σα να είναι η ΒΑ Χαλκιδική το χωράφι της.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των τεράστιων επεμβάσεων στην υδρολογική ισορροπία και τους υδατικούς πόρους της περιοχής είναι άγνωστες και οι διαβεβαιώσεις της εταιρείας δεν πείθουν κανέναν (εκτός εκείνων που τα συμφέροντα τους επιβάλλουν να “πειστούν”). Το έγκλημα καλύπτεται με όμορφα λόγια για προστασία του περιβάλλοντος και συνεχείς ελέγχους από το κράτος, τη στιγμή που το ίδιο το κράτος στην περίπτωση της Αθήνας ομολογεί οτι δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί τίποτε απολύτως.
Η πρόσφατη (τραγική και τραγελαφική) ιστορία με τις περιβαλλοντικές παραβάσεις της Ελληνικός Χρυσός που μαγικά ακυρώθηκαν είναι πολύ εύγλωττη. Θα μπορούσαν άραγε οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου να φανταστούν ένα έργο σαν αυτό της Ελληνικός Χρυσός κάπου κοντά στον ταμιευτήρα του Μόρνου, χωρίς να τρέμει καθημερινά το φυλλοκάρδι τους για το τι θα συμβεί στο νερό; Το ερώτημα είναι ρητορικό αλλά το ζήτημα που τίθεται πολύ πραγματικό. Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής δικαιούνται να έχουν το ίδιο επίπεδο ασφάλειας όπως οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου. Διαφορετικά, αυτό δεν είναι ένα κράτος δικαίου. Αλλά αυτό, στην περίπτωση της Χαλκιδικής, το γνωρίζουμε ήδη.