Του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ.
Σε ειδική έκδοση της Καθημερινής (5/11/17) ο Δ/νων Σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου είπε τα εξής:
“Δημιουργήσαμε το πιο εκτεταμένο Σύστημα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης στην Ευρώπη, με 320 σημεία περιβαλλοντικού ελέγχου, 4 εκ. ευρώ κόστος εγκατάστασης των σταθμών, 2 εκ. ευρώ ετήσιο κόστος λειτουργίας και ανάρτηση όλων των δεδομένων στο διαδίκτυο.”
Από περιέργεια θέλησα να ενημερωθώ καλύτερα για αυτό το σε ευρωπαϊκή κλίμακα πιο εκτεταμένο Σύστημα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης:
http://www.hellas-gold.com/env
Και προχώρησα στον έλεγχό του από τη σχετική προσφερόμενη από την Ελληνικός Χρυσός πλατφόρμα:
http://www.hellas-gold.com/env
Επέλεξα τα δεδομένα της καταγραφής των αέριων ρύπων σε ένα συγκεκριμένο σταθερό σταθμό, τον ΜΑΜ25 (Θέση 1 Στρατώνι). Και επέλεξα ειδικότερα την καταγραφείσα μέση ετήσια τιμή των αιωρούμενων σωματιδίων PM10 (επειδή για το κλάσμα αυτό μόνο παρέχονται επίσης και τιμές συγκέντρωσης σε βαρέα μέταλλα, κάτι που δεν γίνεται για το λεπτότερο σωματιδιακό κλάσμα PM2,5).
Η ετήσια καταγραφή (31/12/2015 έως 31/12/2016 -σε κάποιες παραμέτρους που αφορούν βαρέα μέταλλα υπάρχουν καταγραφές και μέχρι τον Ιούνιο του 2017) έδωσε μέση τιμή περιεκτικότητας σε PM10 ~ 29 μg/m3. Το δε αντίστοιχο μέσο άθροισμα βάρους των μετάλλων που προσδιορίζονται με το σύστημα και αναλύονται στα PM10 (Cd + Pb + As + Fe + Mn + Cr + Cu) το υπολόγισα με βάση τις καταγραφές σε ~ 180 ng/m3. (Προσοχή, τα μέταλλα προσδιορίζονται σε ng/m3, όχι σε μg/m3 όπως τα MP10, είναι δε 1 μg = 1000 ng).
Με την κατάλληλη αναγωγή συνάγεται εύκολα οτι στη μέση ετήσια περιεκτικότητα των 29 μg/m3 PM10 (ή το ισοδύναμο 29.000 ng/m3) ενυπάρχουν 180 ng/m3 βαρέα μέταλλα. Δηλαδή, το σύνολο των βαρέων μετάλλων στο κλάσμα των PM10 είναι μόλις το 0,62 % κατά βάρος (180 x 100 / 29.000). Το ερώτημα που προκύπτει άμεσα λοιπόν είναι τι ακριβώς είναι το υπολοιπόμενο 99,38 % των σωματιδίων PM10. Στο ερώτημα αυτό, όσο και να ψάξετε, απάντηση δεν θα πάρετε από το “πιο εκτεταμένο στην Ευρώπη Σύστημα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης”, που δεν ξέρω πόσο εκτεταμένο είναι, αλλά σε βάθος είναι σίγουρα πολύ ρηχό.
Και βέβαια έχει τεράστια σημασία το να γνωρίζουμε από τι συνίσταται το απροσδιόριστο από το σύστημα παρακολούθησης της Ελληνικός Χρυσός 99,38% των σωματιδίων PM10 (και των PM2,5 βέβαια, η σύσταση των οποίων είναι κατά 100% απροσδιόριστη από το σύστημα παρακολούθησης της Ελληνικός Χρυσός). Έχει δε τεράστια σημασία γιατί σ’ αυτό το 99.38% των PM10 και το 100% των PM2,5 θα ενυπάρχουν -αν και όταν ξεκινήσει με παραγωγικούς ρυθμούς η εξόρυξη στο open pit των Σκουριών- τα ινίδια του καρκινογόνου αμιάντου με σημαντική συμμετοχή όπως και, με κυρίαρχη δε συμμετοχή, τα μικροσωματίδια του εξίσου, αν και πιο επικίνδυνου λόγω πολύ μεγάλης ποσοτικής συμμετοχής, καρκινογόνου χαλαζία. Και τότε βέβαια, όταν αρχίσει η εξόρυξη στις Σκουριές, η μέση ημερήσια ποσότητα της εκλυόμενης στην ευρύτερη περιοχή σκόνης, αν περιοριστούμε στα PM10 μόνο, δεν θα είναι η αντίστοιχη που δίνει τις τιμές των 29 μg/m3 όπως μετριώνται σήμερα στο Στρατώνι, αλλά τάξεις μεγέθους μεγαλύτερη.
Ιδιαίτερα λοιπόν στα αφορώντα τον έλεγχο της αέριας ρύπανσης, δικαιούμαι νομίζω να ισχυριστώ πως, παρά την διαφήμισή του, το σύστημα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης της Ελληνικός Χρυσός είναι ανεπαρκέστατο αν όχι τελείως άχρηστο, μιας και αδυνατεί να προσδιορίσει και μετρήσει τους πιο επικίνδυνους για τη δημόσια υγεία των κατοίκων της περιοχής αέριους ρύπους: την ποσότητα δηλαδή των ινών αμιάντου και μικροσωματιδίων χαλαζία ανα κυβικό μέτρο αέρα.