Μετάφραση του άρθρου Eldorado Gold’s big Greek mining problem της Kαναδικής Globe and Mail από το lefteria-news.blogspot.gr (με μερικές μικρές διορθώσεις). H Globe and Mail είναι η μεγαλύτερη εφημερίδα του Καναδά.
ERIC REGULY
(Photos.Nikolas Giakoumidis for The Globe and Mail)
ΙΕΡΙΣΣΟΣ, ΕΛΛAΔΑ – The Globe and Mail
Δημοσιεύθηκε Σάββατο 27, Απριλίου, 2013
Οι πρώτες κινητοποιήσεις ενάντια στην επέκταση των παλιών μεταλλείων στη χερσόνησο της Χαλκιδικής, την γενέτειρα του Αριστοτέλη στη βορειοανατολική Ελλάδα, άρχισαν στα τέλη του 2011. Ήταν όταν η Eldorado Gold από το Βανκούβερ άρπαξε το μεγαλύτερο μέρος της τοπικής βιομηχανίας εξόρυξης και παρουσίασε τα σχέδια για μια επέκταση αξίας € 1 δις ($ 1,32 δισ.), λέγοντας ότι θα μετατέτρεπε την χτυπημένη από ύφεση περιοχή, σε υπερδύναμη παραγωγής χρυσού.
Αλλά οι σκεπτικιστές της ανάπτυξης ρώτησαν: Ποιό θα είναι το κόστος για το περιβάλλον, τον τουρισμό και τη γεωργία; Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το τεράστιο έργο θα είναι ένα χαστούκι στο κέντρο μιας περιοχής της Ελλάδας, που θα μπορούσες να την περάσεις για την Τοσκάνη και ότι θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό και βγήκαν στους δρόμους. «Για να ζήσεις, θα πρέπει να έχεις, αέρα, γη και νερό», εξηγεί η Νίνα Καρίνα, 50 ετών, μια καλλιτέχνης η οποία αντιτίθεται στην Eldorado. «Η επένδυση αυτή παίρνει από εμάς και τα τρία».
Στην αρχή, οι διαμαρτυρίες ήταν αρκετά χαμηλών τόνων, αν και υπήρχαν φορές που η πολεμοχαρής ελληνική αστυνομία έριξε δακρυγόνα σε θερμοκέφαλους διαδηλωτές, οπλισμένους με πέτρες, φωτοβολίδες και βόμβες μολότοφ. Μέχρι το φθινόπωρο του 2012, κάτι σαν εμφύλιος πόλεμος είχε ξεσπάσει. Το σημείο καμπής ήρθε στις 21 Οκτωβρίου, όταν περίπου 2.500 διαδηλωτές πολέμησαν σε μια μάχη παρατάξεως περισσότερους από 200 αστυνομικούς κατά μήκος του δασικού δρόμου που οδηγεί στον χώρο εξόρυξης χρυσου και χαλκού της Eldorado, στις Σκουριές, το επίκεντρο της ελληνικής στρατηγικής της.
Καθισμένοι σε ένα καφενείο γεμάτο καπνό στην Ιερισσό, μια παραθαλάσσια πόλη κοντά στα ορυχεία, γεμάτο με πανό που γράφουν ” Καναδοί και Eldorado Γυρίστε Πίσω”, η Λένα Παναγιωτοπούλου, 40 ετών , ξαναθυμάται την τρομακτική μάχη. «Η αστυνομία έσπαγε τα παράθυρα των αυτοκινήτων και έριχνε δακρυγόνα μέσα στα αυτοκίνητα και άτομα μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο», είπε. «Με άρπαξαν, με κλοτσούσαν και με έκαναν να γονατίσω και εγώ απλώς προσπαθούσα να προστατεύσω τον ανιψιό μου”.
Συνελήφθη με 13 άλλους. Τα αντίποινα ήρθαν ένα βράδυ στις 16 Φεβρουαρίου, όταν περίπου 40 κουκουλοφόροι εισέβαλαν σε ένα χώρο εργασίας στο δάσος στις Σκουριές, έβαλαν φωτιά σε μηχανήματα και οχήματα, καθώς και περιέλουσαν τρεις φύλακες με τα βενζίνη, απειλώντας να τους κάψουν. Η Eldorado ανεβάζει την ζημιά από την επίθεση σε $ 1 εκατομμύριο (ΗΠΑ). Δύο άνδρες συνελήφθησαν και άλλοι 18 βρίσκονται υπό έρευνα.
Η οικονομία στην Ελλάδα είναι υπό κατάρρευση. Με 27% ποσοστό ανεργίας, η Ελλάδα είναι σε απελπιστική ανάγκη ξένων επενδύσεων που μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Η Eldorado το προσφέρει αυτό σε σημαντικό βαθμό. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στην Ελλάδα, το περασμένο έτος, δήλωσε ότι η “επένδυση της Eldorado είναι ιδιαίτερα επωφελής για την εθνική οικονομία.” Η Eldorado έχει τις περισσότερες από τις άδειες που χρειάζεται και ορκίζεται ότι θα προχωρήσει ακόμα και ενώ έχουν υποχωρήσει αισθητά οι τιμές χρυσού και χαλκού. τους τελευταίους μήνες .
Αλλά η σχέση μεταξύ των υποστηρικτών και των αντιπάλων του ορυχείου έχει γίνει ακόμη πιο δηλητηριώδης, με τις δύο πλευρές να κατηγορούν η μία την άλλη για προβοκάτσια, βία και βαρβαρότητα, και την Διεθνή Αμνηστία να ζητά έρευνα για τις καταγγελίες περί παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αστυνομία.
“Οι δυνάμεις της αντίπαλης πλευράς προκαλούν την αστυνομία σε κάθε ευκαιρία κατά τη διάρκεια αυτών των διαμαρτυριών και στη συνέχεια χρησιμοποιούν οποιαδήποτε αντίδραση από την αστυνομία για να υποστηρίξουν τον σκοπό τους,” δήλωσε ο Πρόεδρος της El Dorado Norm Pitcher, 57 ετών, σε συνέντευξή του στο Στρατώνι, την έδρα των δραστηριοτήτων εμπλουτισμού, φόρτωσης και εξαγωγής της εταιρείας στο Αιγαίο Πέλαγος.
“Εθνικισμός των ορυκτών πόρων”
Οι Καναδικές εταιρείες εξόρυξης δεν έχουν εύκολη δουλειά στην Ευρώπη, ακόμη και αν η δημιουργία θέσεων εργασίας έχει γίνει ο κύριος στόχος κάθε κυβέρνησης που έχει παγιδευτεί στην κρίση χρέους. Και σε όλο τον κόσμο, ένας αυξανόμενος εθνικισμός των πρώτων υλών ενδυνάμώνει τους πολίτες και τις κυβερνήσεις, για να ασκήσουν μεγαλύτερη επιρροή επάνω στις προτεινόμενες επεκτάσεις ορυχείων και ενέργειας.
Στη Ρουμανία, η εισηγμένη στο Τορόντο Gabriel Resources έχει ξοδέψει πάνω από μια δεκαετία και $ 400 εκατομμύρια επιπλέον στο πρότζεκτ του ορυχείου χρυσού της Rosia Montana, το μεγαλύτερο του είδους του στην Ευρώπη, χωρις να καταφέρει να επιδείξει κάτι εκεί.
Καλά οργανωμένοι αντίπαλοι, που σε κάποια στιγμή περιλάμβαναν και τον Ουγγρο-Αμερικάνο δισεκατομμυριούχο Τζορτζ Σόρος, το έχουν μετατρέψει σε ένα διεθνούς ενδιαφέροντος αμφιλεγόμενο περιβαλλοντικό ζήτημα και εξαπολύουν δικηγόρους να αμφισβητήσουν κάθε άδεια.
Η ανάπτυξη των ορυχείων της Χαλκιδικής είχε απογοητεύσει τους πολλούς καναδούς ιδιοκτήτες τους επίσης.
Η μεταλλευτική περιοχή της Χαλκιδικής είναι μέρος της Σερβο-Μακεδονικής μεταλλοφόρου ζώνης, η οποία παρήγαγε χρυσό, ασήμι και βασικά μέταλλα, όπως ο χαλκός, ο μόλυβδος και ο ψευδάργυρος, με διαλείμματα, από την εποχή του Φιλίππου, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Τα μεταλλεία παρήκμασαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν ο ιδιοκτήτης τους, βιομήχανος Αλέξανδρος Αθανασιάδης, σκοτώθηκε από την διαβόητη τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη. Τα μεταλλεία κρατικοποιήθηκαν και στη συνέχεια πωλήθηκαν στην TVX Gold του Καναδά το 1995. Το 2002, το Ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι οι δυνητικοί κίνδυνοι της επαναδραστηριοποίησης των ορυχείων θα υπερέβαιναν τα οφέλη τους και, έναν χρόνο αργότερα, η TVX, από τότε θυγατρική της Kinross Gold, εγκατέλειψε τα μεταλλεία Χαλκιδικής.
Σε μια αστραπιαία ακολουθία σκοτεινών γεγονότων, που συζητιούνται ακόμα και σήμερα, τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία της TVX μεταφέρθηκαν στο ελληνικό κράτος με € 11 εκατ. το Δεκέμβριο του 2003.
Στο κράτος έμειναν για λίγες μόνο ώρες πριν περάσουν στην ίδια τιμή σε μια νέα εταιρεία με την επωνυμία Hellas Gold, η οποία υποστηρίζεται από τον Άκτωρ, τη μεγαλύτερη κατασκευαστική εταιρεία στην Ελλάδα (που τώρα είναι συνεργάτης της Eldorado και ένας από τους επενδυτές της). Δεν υπήρχε καμία δημοπρασία και η Hellas Gold βρέθηκε να είναι ο τυχερός ιδιοκτήτης ενός από τα πλουσιότερα κοιτάσματα της Ευρώπης.
Αργότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πώληση στην «Ελληνικός Χρυσός» ήταν κατά παράβαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί κρατικής ενίσχυσης, διότι η πράξη έγινε σε μια τιμή πολύ κατώτερη της αγοραίας αξίας
«Τα μεταλλεία πωλήθηκαν χωρίς διαγωνισμό, χωρίς ανταγωνισμό”, δήλωσε η Μαρία Καδόγλου, 45 ετών, μια άνεργη φυσικός η οποία, μαζί με τον σύζυγό της πολιτικό μηχανικό, Τόλης Παπαγεωργίου, έχει αφιερώσει 15 χρόνια για την καταπολέμηση των σχεδίων εξόρυξης. «Είναι ένα σκάνδαλο».
Αλλά ο κ. Pitcher, ο πρόεδρος της Eldorado, λέει δεν υπήρχε σκάνδαλο, επειδή «δεν υπήρχαν άλλοι ενδιαφερόμενοι εκτός Hellas Gold” και ότι η περιοχή εξόρυξης ήταν ουσιαστικά άχρηστη εκείνη την στιγμή, επειδή “αυτό ήταν ένα έργο χωρίς άδειες, με σημαντική χρέος, σε μια εποχή χαμηλών τιμών των μετάλλων “.
Η αξία των ορυχείων δεν θα παρέμενε σε χαμηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το 2007, μια ακόμη εισηγμένη στο χρηματιστήριο του Τορόντο η εταιρεία European Goldfields, κατέφθασε στην περιοχή. Αγόρασε την Hellas Gold, η οποία έλαβε τελικά την έγκριση της κυβέρνησης για την κρίσιμη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) μετά από αυτό που η αντίπαλη πλευρά χαρακτήρισε “σοκαριστική” ανεπάρκεια διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης.
Η Eldorado, μια μεσαία παραγωγός χρυσού με έργα στην Τουρκία, τη Βραζιλία, τη Ρουμανία και την Κίνα, αγόρασε την European Goldfields για περίπου $ 2,5 δισ. σε μετοχές στα τέλη του 2011, στην υψηλότερη χρηματηστηριακή τιμή της. Οπλισμένη με την ΜΠΕ, έθεσε ως στόχο να μετατρέψει την ίδια και την περιοχή της Χαλκιδικής, με ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα εξόρυξης στην Ευρώπη.
Η Eldorado έχει μια από τις πιο αξιόλογες ιστορίες ανάπτυξης στην καναδική βιομηχανίας εξόρυξης. Μέσω εξαγορών και επεκτάσεων ορυχείων έχει διπλασιάσει την παραγωγή και τα αποθέματα της στα τελευταία πέντε χρόνια. Το 2012, τα αποδεδειγμένα και πιθανά αποθέματα της ήταν 25,7 εκατομμύρια ουγκιές χρυσού και 72.300.000 ουγκιές αργύρου. Τα κέρδη της πέρυσι ήταν $ 305 εκατομμύρια σε πωλήσεις $ 1,15 δις. Αλλά για να πετύχει η Eldorado το φιλόδοξο στόχο της για υπερδιπλασιασμό της παραγωγής σε 1,5 εκατ. ουγγιές ετησίως από το 2015, το σχέδιο των ελληνικών ορυχείων πρέπει να προχωρήσει
Το χαρτοφυλάκιο των Ελληνικών μεταλλείων της είναι μια συλλογή από 4 ιδιοκτησίες, υφιστάμενων και μελλοντικών επεκτάσεων, μια εκ των οποίων – το Στρατώνι – παράγει μόνο μολύβδο, ψευδάργυρο και άργυρο. Οι άλλες τρεις – Ολυμπιάδα, Πέραμα και Σκουριές – έχουν κυρίως χρυσό. Οι Σκουριές είναι μακράν μεγαλύτερη των υπόλοιπων τριών και το επίκεντρο των διαμαρτυριών. Με περίπου $ 450 εκατομμύρια θα μετατραπεί από ένα σχετικά μικρό επιφανειακό ορυχείο, σε ένα υπόγειο τέρας που θα παράγει 140.000 ουγκιές χρυσού ετησίως. Η παραγωγή πρόκειται να ξεκινήσει το 2015.
Ωστόσο, αυτό που ανησυχεί το πλήθος που στέκεται κατά του ορυχείου, οι Σκουριές δεν μπορούν να κατασκευαστούν χωρίς την αφαίρεση τουλάχιστον 180 εκταρίων δάσους και υποστηρίζουν, ότι θα καταστραφεί ένας πολύτιμος υδροφόρος ορίζοντας. Η Eldorado ισχυρίζεται ότι υπάρχει περισσότερο από αρκετό νερό για όλους. Αλλά οι διαδηλωτές λένε ότι τα συνδυασμένα σχέδια είναι απλά πάρα πολύ μεγάλα για την περιοχή και θα επιβαρύνουν πάρα πολύ το περιβάλλον.
«Η φέρουσα ικανότητα της περιοχής θα ξεπεραστεί κατά πολύ», δήλωσε ο Κώστας Κατσιφαράκης, ένας καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συντονιστής του Συμβουλίου Περιβάλλοντος, το οποίο έκανε μια μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα στις Σκουριές. «Νομίζω ότι το έργο [στις Σκουριές] θα πρέπει να σταματήσει, σίγουρα ναι”.
Τέλος του παραδείσου ή άνθηση της απασχόλησης;
Ο δήμος του Αριστοτέλη, η περιοχή με τα 16 χωριά που περιλαμβάνει τις δραστηριότητες εξόρυξης της Eldorado, έχει περίπου 19.000 κατοίκους. Το ποσοστό ανεργίας είναι τεράστιο, ίσως 30% ή περισσότερο. Θέσεις εργασίας χρειάζονται επειγόντως.
Η Eldorado έχει σήμερα 1.200 εργαζόμενους στις εγκαταστάσεις της, η απασχόληση θα κορυφωθεί στις 2.500, κατά την φάση κατασκευής, ενώ στην συνέχεια θα μειωθεί σε 1.500 έως 1.800 κατά τη διάρκεια της 27χρονης ζωής των έργων. Οι αμοιβές μετά φόρων των εργαζομένων θα κυμαίνονται από € 1.000 έως € 1.500 τον μήνα, μια μικρή περιουσία, όταν οι θέσεις εργασίας σε τοπικά ξενοδοχεία, εν μέσω ύφεσης της οικονομίας πληρώνουν μόνο € 500 περίπου.
Με την ευκαιρία της δημιουργίας θέσεων εργασίας την εγκεκριμένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ένα καθαρό παρελθόν (sic) η εταιρεία είναι έκπληκτη από την ένταση της αντίδρασης, ακόμα και ενω ξέρει ότι οι περισσότεροι ντόπιοι υποστηρίζουν την ανάπτυξη των μεταλλείων – 12 από τα 16 χωριά είναι υπέρ της επέκτασης.
Ακόμα και ένας ιερέας με επιρροή, από την τοπική ορθόδοξη εκκλησία, ο Χριστόδουλος Αγγέλογλου, 52 ετών έχει ενωθεί με τους διαδηλωτές. Ο ίδιος λέιει ότι δεν πιστεύει τους ισχυρισμούς του κράτους και της εταιρείας ότι το ορυχείο θα ωφελήσει την περιοχή.
“Το κράτος έχει χρεοκοπήσει την οικονομία», είπε. “Τώρα το ίδιο κράτος μας λέει ότι αυτό το έργο θα δημιουργήσει τόσες πολλές θέσεις εργασίας;”
Από την πλευρά τους, στην Eldorado είναι βέβαιοι ότι η επέκταση του ορυχείου δεν θα διακοπεί και θα είναι, όπως διαφημίζεται, μια αναβίωση για την οικονομικά ετοιμοθάνατα περιοχή. «Είναι το κλειδί για τις ξένες επενδύσεις εδώ,” είπε ο κ.Pitcher «Αν δεν μπορούν να το κάνουν [με αυτή την επένδυση], πώς θα επηρεάσουν άλλους ξένους επενδυτές;”
Και οι αντίπαλοι; Ορκίζονται να συνεχίσουν να αγωνίζονται, καθώς κάνουν έφεση στις δικαστικές αποφάσεις που βγαίνουν υπέρ του έργου. Περισσότερες μαζικές διαδηλώσεις φαίνονται αναπόφευκτες και κάθε ένας προσεύχεται να πέσει η τιμή του χρυσού στο σημείο που η Eldorado θα περιορίσει ή και θα τερματίσει την λαμπερή της επιχείρηση.
«Ζούμε στον παράδεισο και φοβάμαι ότι θα το μετατρέψει σε κόλαση,” είπε η κα Παναγιωτοπούλου, η γυναίκα που συνελήφθη στην μάχη της 21η Οκτωβρίου, καθώς δείχνει προς το πανό κατά του Καναδά στην απέναντι πλευρά του δρόμου.
Το σχέδιο εξόρυξης της Eldorado Gold για την Ελλάδα
The Globe and Mail
Δημοσιεύτηκε την Παρασκευή 26 Απριλίου 2013
Η εταιρεία σχεδιάζει να κατασκευάσει μια σήραγγα 8,1 χιλιομέτρων ανάμεσα στις δύο επεκτάσεις.
