Η παγκόσμια ανάπτυξη των τελευταίων ετών οδήγησε στην αύξηση των τιμών των μετάλλων, η οποία με τη σειρά της οδήγησε σε μια έκρηξη εξορυκτικών δραστηριοτήτων στη Σουηδία. Υπάρχει όμως μια σύγκρουση μεταξύ της δημιουργίας θέσεων εργασίας στον τομέα της εξόρυξης και της διατήρησης του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος και της παραδοσιακής απασχόλησης (π.χ. εκτροφή ταράνδων). Τώρα που απειλείται και ο τουρισμός, οι διοργανωτές του Nature’s Best μεταξύ άλλων, οδηγούν την εκστρατεία της διαμαρτυρίας στο Βορρά.
Ο Matti Berg, οργανωτής οικοτουρισμού της εταιρίας αναψυχής του Saami «Ofelas Islandshästar & Guideservice», είναι μία από τις εξέχουσες προσωπικότητες στην διαμαρτυρία ενάντια στο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος Kiruna στο Rakkuri στα βόρεια της κοιλάδας του ποταμού Kalix, νότιο-δυτικά της Kiruna.
«Αυτό είναι το μέρος που μεγάλωσα και εδώ διατηρούμε τις τουριστικές επιχειρήσεις μας», λέει ο Matti Berg. «Δίνουμε σε Σουηδούς και ξένους επισκέπτες την ευκαιρία να γνωρίσουν τα μοναδικά φυσικά και πολιτιστικά αξιοθέατα της περιοχής. Τώρα αυτές οι τοπικές θέσεις εργασίας απειλούνται, θέσεις εργασίας που μπορεί πραγματικά να παραδοθούν από γενιά σε γενιά και, συνήθως, αφορούν την εκτροφή ταράνδων που θα δεχτεί καίριο πλήγμα, επειδή το προτεινόμενο ορυχείο θα διακόψει όλες τις μεταναστευτικές οδούς των κοπαδιών της κοινότητας Laevas Sami .»
Σε βάθος χρόνου, ωστόσο, η μεγαλύτερη απειλή, σύμφωνα με Matti Berg, είναι ότι το ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος Rakkuri θα γίνει ένα κομβικό σημείο για περαιτέρω εκμετάλλευση. Αυτή η περιοχή θα έπρεπε να περιλαμβάνεται στην ουδέτερη ζώνη Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Λαπωνίας, και είναι κοντά στο προγραμματισμένο αλπικό εθνικό πάρκο Kebnekaise.
“Όταν θα υπάρχουν δρόμοι και άλλες εγκαταστημένες υποδομές, οι εταιρείες εξόρυξης είναι σίγουρο ότι θα απαιτήσουν το δικαίωμα να επεκταθούν και σε άλλους κοντινούς εκμεταλλεύσιμους πόρους. Συνεπώς, πρέπει να δράσουμε τώρα για να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα των Sami, να δείξουμε ότι διαθέτουμε αξιόπιστες μακροπρόθεσμες στρατηγικές για να διαφυλάξουμε αυτά τα ευάλωτα οικοσυστήματα της Αρκτικής και να συζητήσουμε την καλύτερη χρήση των προστατευόμενων περιοχών μας. Θα πρέπει οι περιοχές παγκόσμιας κληρονομιάς και τα εθνικά πάρκα να περιβάλλονται από γιγάντια ανοιχτά ορυχεία, ή θα πρέπει αυτός να είναι ο τόπος όπου θα ανθίσει ο τοπικός οικοτουρισμός;» ρωτά ο Matti Berg.
Ο Matti Berg και οι δύο κοινότητες Sami της περιοχής δεν είναι μόνοι τους στην αντίσταση. Το περασμένο καλοκαίρι, αρκετοί από τους διοργανωτές του παιχνιδιού ψαρέματος Norrbotten ύψωσαν επίσης τις φωνές τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας, επειδή το ορυχείο απειλεί να μολύνει τα σημαντικότατα αλιευτικά ύδατα των κοιλάδων των ποταμών kaitum και Kalix. Αυτά τα δύο ποτάμια είναι ζωτικής σημασίας για το σολομό της Βαλτικής Θάλασσας, και επίσης προστατεύονται στο πλαίσιο του Σουηδικού Περιβαλλοντικού Κώδικα. Μεταλλωρύχοι στο Kiruna αντιτίθενται επίσης, αφού το σχεδιαζόμενο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος απειλεί ζωτικό χώρο αναψυχής, και την περασμένη άνοιξη ο τομέας τους “Gruvtolvan”, πρόσθεσε τη φωνή του στη διαμαρτυρία.
Ούτε καν η σοσιαλδημοκράτισσα δήμαρχος της Kiruna , Kristina Zakrisson είναι εξ ολοκλήρου θετική προς όλα τα προτεινόμενα νέα ορυχεία. Πιστεύει ότι οι νέες θέσεις εργασίας θα πρέπει να σταθμίζονται έναντι της απασχόλησης στην εκτροφή ταράνδων και του τουρισμού.
Πιο νότια, δυτικά της Jokkmokk, υπάρχουν επίσης προηγμένα σχέδια για ένα άλλο νέο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος. Το προτεινόμενο έργο εξόρυξης Kallak προωθείται με τις συνήθεις υποσχέσεις για περισσότερες θέσεις εργασίας, αλλά δεν έχουν εντυπωσιαστεί ούτε οι εταιρείες οικοτουρισμού ούτε ο διοργανωτής διαδρομών ελκήθρων με σκύλους Matti Holmgren.
«Αρχικά, η μεταλλευτική εταιρεία υποσχέθηκε τουλάχιστον 500 θέσεις εργασίας. Τώρα η συζήτηση γίνεται για περίπου 250 συν περίπου 100 θέσεις εργασίας σε συναφείς κλάδους παροχής υπηρεσιών. Το ερώτημα είναι, πόσες θέσεις εργασίας θα υπάρξουν πραγματικά στο τέλος, και πόσες από αυτές θα είναι στο Jokkmokk; Χιλιάδες σουηδών και ευρωπαίων εργαζομένων έχουν ήδη διανύσει τεράστιες αποστάσεις προς τα ορυχεία εδώ στο Βορρά. Αυτοί είναι άνθρωποι που πληρώνουν τους φόρους τους σε άλλους δήμους ή εργάζονται για διεθνείς εταιρείες εξόρυξης των οποίων τα κέρδη φεύγουν στο εξωτερικό », λέει ο Matti Holmgren, και προσθέτει:
«Το Jokkmokk και η Λαπωνική περιοχή Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι μοναδικά στην Ευρώπη, και ο μικρής κλίμακας οικοτουρισμός σε συνδυασμό με τις τοπικές βιοτεχνίες χειροτεχνίας και η παραγωγής τροφίμων είναι μάλλον εξυπνότερος τρόπος για να χρησιμοποιηθούν μακροπρόθεσμα.» Ο αριθμός των ατόμων που απασχολούνται στον τομέα του τουρισμού στο Jokkmokk έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια. Σήμερα, η βιομηχανία απασχολεί το ετήσιο ισοδύναμο των 160 ατόμων, και πολλοί πιστεύουν ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να διπλασιαστεί και να επαναδιπλασιαστεί.
Σε Jokkmokk, οι μεταλλευτικές εταιρείες έχουν βλέψεις στις περιοχές που συνορεύουν με την Λαπωνική περιοχή Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και το Εθνικό Πάρκο Sarek. Υπάρχουν πολλά άλλα κοιτάσματα ορυκτών γύρω από το έργο “Kallak”, συμπεριλαμβανομένου του χαλκού, ουρανίου, το νικελίου και λανθάνιου, και εδώ επίσης, το ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος μπορεί να γίνει η πύλη για την εκμετάλλευση αρχαίων ορεινών δασών, παρθένων νερών και υγροτόπων ανεκμετάλλευτων ως τώρα. Πρόκειται για μια μοναδική τεράστια έκταση και το μεγαλύτερο αδάμαστο και ανεκμετάλλευτο φυσικό τοπίο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν θα καταστρέφεται για πολλές δεκαετίες μόνο από το άνοιγμα υπαίθριων ορυχείων, από χάραξη δρόμων και άλλες υποδομές, αλλά και από τεράστιες ποσότητες αποβλήτων από τις εξορυκτικές δραστηριότητες που θα παραμείνουν, με τεράστιους σωρούς βράχων και σκωρίας που θα διαρρέουν θειικό οξύ και βαρέα μέταλλα για δεκαετίες, αν όχι αιώνες, με τους μεταλλωρύχους φευγάτους προ πολλού. Μερικά χρόνια πριν, η Σουηδική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος πραγματοποίησε μια πανεθνική έρευνα για την ανάγκη αποκατάστασης εξαντλημένων ορυχείων. Το κόστος εκτιμάται σε 2 έως 3.000.000.000 σουηδικές κορώνες, οι περισσότερες από τις οποίες θα πρέπει να καλυφθούν από το Σουηδό φορολογούμενο.
Στο Βορρά αυτά τα νέα έργα απειλούν την βασική παραδοσιακή βιομηχανία. Η υπόσχεση χιλιάδων καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας για μία ή δύο δεκαετίες από αυτές τις διεθνείς εταιρείες εξόρυξης πρέπει να σταθμίζεται με την ανάπτυξη του τουρισμού και την ικανότητα της φύσης να προσελκύσει επισκέπτες από όλη τη Σουηδία.
«Ο τουρισμός είναι η νέα βασική βιομηχανία που δημιούργησε χιλιάδες θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών. Θα πρέπει να το λάβουν αυτό υπόψη κατά τη στάθμιση των σχεδίων εκμετάλλευσης των εταιρειών εξόρυξης έναντι του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος, της εκτροφής ταράνδων, των αμόλυντων νερών, των δραστηριοτήτων αναψυχής και υπαίθριων δραστηριοτήτων. Περισσότερα τμήματα της Σουηδίας θα πρέπει να χαρακτηριστούν περιοχές εθνικού ενδιαφέροντος για τον τουρισμό, όπου η φύση και ο οικοτουρισμός είναι προτεραιότητα, μαζί με την περιβαλλοντική και πολιτιστική προστασία.
Το μοναδικό τοπίο γύρω από τη Λαπωνία, απειλούμενο τώρα από νέα ορυχεία, είναι σίγουρα μια τέτοια περιοχή,» δηλώνει ο Ulf Loven, ο Γενικός Γραμματέας της Σουηδικής Εταιρίας Οικοτουρισμού, προσθέτοντας:
«Η Φύση και το άγριο περιβάλλον είναι τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της Σουηδίας. Μια άθικτη και ανεκμετάλλευτη περιοχή όπως η Λαπωνία, που περιβάλλεται από λίμνες, υγρότοπους και ορεινά δάση έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, όχι μόνο για τον τοπικό μικρής κλίμακας και εργατικού δυναμικού τουρισμό, αλλά και ως μια πρότυπη εικόνα για το σύνολο της Σουηδίας ως ένα συναρπαστικό οικοτουριστικό προορισμό. Με μια συντηρητική εκτίμηση, ο τουρισμός παράγει ήδη εκατοντάδες χιλιάδες διανυκτερεύσεις και επισκέψεις σε εστιατόρια, και υποστηρίζει τις βιομηχανίες παροχής υπηρεσιών σε όλη τη Σουηδία. Πρόκειται για μια περιοχή με τεράστιες δυνατότητες, στις οποίες εκατοντάδες νέων, τοπικών και βιώσιμων θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σε ένα δυναμικό και καινοτόμο τομέα μιας βιομηχανίας με μέλλον πολλά υποσχόμενο», καταλήγει.
Πρόσφατα, το πρόγραμμα Kaliber του σουηδικού ραδιόφωνου μετέδωσε τρία μακροσκελή προγράμματα σχετικά με τη σουηδική εξορυκτική έκρηξη και τις συνέπειές της. Τα προγράμματα αυτά παρέχουν μια λεπτομερή εικόνα της κατάστασης, τις διαμαρτυρίες, την αγορά εργασίας, τους νικητές και τους ηττημένους, καθώς και τις μελλοντικές προοπτικές του Βορρά.
Από adventuretravelnews.com
Assistant Editor’s Note: This story is a re-print from Nature’s Best, and is published here with full permission from the Swedish Ecotourism Society.