Δελτίο Τύπου των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ-ΠΡΑΣΙΝΩΝ
Παρά τη διπλωματική γλώσσα που καταλήγει σε ένα «ναι υπό όρους» για την επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» στη Βόρεια Χαλκιδική, οι όροι που θέτει το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΑΠΘ με την απόφασή του της 24ης Μαϊου (διαβάστε την εδώ) αναδεικνύουν θέματα για τα οποία υπάρχουν σοβαρά ερωτηματικά για το αν μπορεί ή θέλει να ανταποκριθεί η εταιρεία, καταλήγοντας το «ναι» να σημαίνει τελικά «όχι».
Καταρχάς επισημαίνει ότι θα πρέπει να διασφαλιστούν 3 επιμέρους προϋποθέσεις:
α) Η σύμβαση μεταξύ κράτους και εταιρείας να διασφαλίζει απολύτως τα συμφέροντα του δημοσίου.
β) Να υπάρχει μηχανισμός διαρκούς ελέγχου τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και
γ) Να υπάρχει στάθμιση των περιβαλλοντικών και λοιπών επιπτώσεων ως προς τα αναμενόμενα οφέλη της επένδυσης.
Είναι προφανές ότι ιδιαίτερα τα σημεία α) και γ) δεν έχουν διασφαλιστεί.
Σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της επένδυσης, η απόφαση κρίνει ότι «στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων υποβαθμίζεται ο περιβαλλοντικός κίνδυνος από την προτεινόμενη δραστηριότητα στα επιμέρους φυσικά και ανθρωπογενή συστήματα. Προτείνεται λοιπόν στην παρούσα φάση να συμπληρωθεί και να επανεξεταστεί η ΜΠΕ στα σημεία που δεν παρέχονται εγγυήσεις για την ασφαλή εξόρυξη». Ενδεικτικά επισημαίνονται και τα σημεία τα οποία και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης:
Η διαχείριση των υδατικών πόρων (πτώση στάθμης υπόγειου νερού, αυξημένες πιθανότητες πλημμυρικών φαινομένων, κίνδυνος ρύπανσης των νερών, υφαλμύριση του παράκτιου υδροφορέα)
Η σημαντική υποτίμηση των επιπτώσεων του έργου στην ποιότητα του αέρα. Εκτιμάται ότι οι εκπομπές βαρέων μετάλλων, ιδιαίτερα αρσενικού, θα είναι πολύ υψηλές.
Το Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων της ΜΠΕ προβλέπει τη δημιουργία χώρου απόθεσης επικινδύνων αποβλήτων, αλλά δεν λαμβάνεταιι υπόψη ότι το βασικό απόβλητο, η ιλύς σκοροδίτη-γύψου απαιτεί απόθεση σε χωριστές κυψέλες.
Για τα λιμενικά έργα και το θαλάσσιο περιβάλλον υπάρχουν παραλείψεις και αναπάντητα ερωτήματα, όπως πιθανά ναυτικά ατυχήματα και βλάβες μεταφόρτωσης κ.α. Όσον αφορά στα παράκτια ύδατα της περιοχής υπάρχουν παραλήψεις διερεύνησης σχετικά με τα θαλάσσια ιζήματα και τις επιπτώσεις των πλημμυρικών ή ατυχηματικών παροχών στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Στη θέση Σκουριές εκτιμάται ότι θα προκληθούν μόνιμες και μη αντιστρεπτές ζημιές στα δάση της περιοχής (πολλά εκ των οποίων έχουν χαρακτηριστικά αρχέγονων δασών), στη βιοποικιλότητα, στο τοπίο, στα εδάφη καθώς και στα επιφανειακά και υπόγεια νερά. Πρόκειται για δραστηριότητα πολύ μεγάλης κλίμακας μη συμβατής με τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής.
Είναι προφανές ότι η εταιρεία δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτά τα σημεία, καθώς το κόστος της εξόρυξης θα εκτινασσόταν κατακόρυφα. Γι’ αυτό και οι σχετικές διατυπώσεις στη ΜΠΕ δεν είναι ζήτημα «αστοχίας», αλλά συνειδητής υπεκφυγής.
Τέλος, η απόφαση προτείνει «σύσταση ανεξάρτητου φορέα παρακολούθησης με συμμετοχή επιστημόνων, εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας και της εταιρείας, έτσι ώστε να υπάρχει διαρκής έλεγχος και να πιστοποιείται ότι υλοποιούνται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τήρηση των κανονισμών και των περιβαλλοντικών όρων». Ωστόσο, αυτή η πρόταση δεν έχει νόημα αν δεν πραγματοποιηθούν όλα τα προηγούμενα.
Συνεπώς, συμπεραίνουμε ότι οι όροι που θέτει με την απόφασή του το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΑΠΘ είναι αδύνατον να εφαρμοστούν από το ελληνικό δημόσιο και την εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός» και γι’ αυτό θα πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη κατά την εκδίκαση της υπόθεσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και από την κυβέρνηση που θα προκύψει από τις προσεχείς εκλογές. Ουσιαστικά, μια νηφάλια στάθμιση των περιβαλλοντικών και λοιπών επιπτώσεων ως προς τα αναμενόμενα οφέλη της επένδυσης θα κατέληγε σαφέστατα στην απόρριψη της επέκτασης των δραστηριοτήτων της εταιρείας και στην ανάδειξη της υποχρέωσής της να αναβαθμίσει τους όρους περιβαλλοντικής προστασίας και αποκατάστασης από τη σημερινή της δραστηριότητα.
Από την πλευρά μας επαναλαμβάνουμε για μια ακόμη φορά την πάγια θέση μας για το θέμα: η εξόρυξη και επεξεργασία χρυσού στην Χαλκιδική ή αλλού παραμένει μια παραδειγματικά μη αειφορική δραστηριότητα, ευθέως αντίθετη στο μακροχρόνιο συμφέρον της περιοχής και της χώρας, που έχει ανάγκη τη βιώσιμη στροφή στην πραγματική οικονομία και την αξιοποίηση του πραγματικού μας πλούτου με παράλληλες αποκεντρωμένες δραστηριότητες.
Θεματική Ομάδα για το Περιβάλλον