Mεταλλεία χρυσού στη Ν. Αφρική: πιο βαθιά, πιο πλούσια, πιο επικίνδυνα

Με θαυμασμό αναφέρεται το ιστολόγιο elladitsamas στα βαθιά μεταλλεία χρυσού της Ν. Αφρικής, που φτάνουν ή και ξεπερνούν τα 4.000 μέτρα κάτω από τη γη. Το άρθρο παρατίθεται αυτούσιο πιο κάτω. Περιέργως δε λέει κουβέντα για το δεύτερο χαρακτηριστικό, εκτός από το βάθος, που κάνει αυτά τα μεταλλεία “διάσημα” – με την κακή έννοια. Είναι τα πιο θανατηφόρα του κόσμου.

71.894 μεταλλωρύχοι πέθαναν στα μεταλλεία της Νοτίου Αφρικής από το 1903 μέχρι το 2004. Από αυτούς τους θανάτους,  56.850 ήταν σε μεταλλεία χρυσού (Gold mines that kill- Miningmx). Στον μεταλλευτικό τομέα της Νοτίου Αφρικής, οι θάνατοι είναι συνηθισμένη υπόθεση. Η βιομηχανία έκανε προσπάθειες βελτίωσης των συνθηκών ασφαλείας και το 2009 πανηγύρισε επειδή σκότωσε μόνο 142 νόμιμους εργάτες μεταλλείων (και 135 παράνομους, αλλά γι’αυτούς δεν μιλάει κανείς). H νέα αύξηση στους θανάτους κατά 27% κατά το πρώτο τετράμηνο του 2011 εξόργισε τα σωματεία των μεταλλωρύχων (Unions take tough stance on mine safety) που ξεκίνησαν κινητοποιήσεις.

Είναι βασικό ότι τα δυστυχήματα δεν συμβαίνουν σε  μικρά μεταλλεία και μικρές περιθωριακές εταιρείες, αλλά σε κάποιες από τις μεταλύτερες εταιρείες του κόσμου: Anglo Platinum, AngloGold Ashanti, Harmony, GoldFields. Οι περιεκτικότητες σε χρυσό στα μικρά βάθη μειώνονται ραγδαία με επιπτώσεις στη συνολική παραγωγή – ήδη η Νότιος Αφρική έχει χάσει την πρώτη θέση στην παραγωγή χρυσού που κατείχε για δεκαετίες. Οι εταιρείες οδηγούνται σε όλο και μεγαλύτερα βάθη, με τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές.

Σε αυτά τα βάθη η παροχή φρέσκου καθαρού αέρα είναι εξαιρετικά  δύσκολη και δαπανηρή υπόθεση και οι εταιρείες δεν φαίνεται να πολυσκοτίζονται.   Η φυματίωση στη βιομηχανία χρυσού της Ν. Αφρικής γνωρίζει εκρηκτική αύξηση και η πνευμονοκονίαση (χαλίκωση) θερίζει (Mining Health and Safety in South Africa). Οι εργάτες ήτανε πάντα αναλώσιμοι. Μόλις φέτος, το Μάρτιο του 2011, βγήκε μια δικαστική απόφαση που λέει για πρώτη φορά ότι οι μεταλλωρύχοι που αρρώστησαν εξ’αιτίας των κακών συνθηκών εργασίας έχουν το δικαίωμα να μηνύσουν τους εργοδότες τους για αποζημίωση. Η απόφαση θεωρήθηκε “πλήγμα στη μεταλλευτική βιομηχανία” της χώρας που υπολογίζει τώρα ότι θα πρέπει να πληρώσει πολλά δις σε αποζημιώσεις (S.Africa ruling spells trouble for deep gold mining)….

Για όλα αυτά, το άρθρο που ακολουθεί δεν λέει ούτε λέξη.

Tα βαθύτερα ορυχεία του κόσμου: ο χρυσός μας φέρνει πιο …βαθιά!

[Δρ. Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Peter]

Όλα τα πραγματικά βαθιά ορυχεία είναι ορυχεία χρυσού, που προσεγγίζουν ή ξεπερνούν τα 4 χλμ., βρίσκονται στη Νότια Αφρική κι ειδικότερα στο Western Deep, στην περιοχή Carltonville, στα περίχωρα του Γιοχάνεσμπεργκ.

Τα ορυχεία αυτά (TauTona, Mponeng και Savuka) είναι ενεργά σήμερα, ανήκουν στην AngloGold Ashanti και προωθώντας καθημερινά όλο και βαθύτερα την εξορυκτική δραστηριότητά τους συναγωνίζονται και εναλλάσσονται διαδοχικά ως προς ποιό διαθέτει το βαθύτερο «πηγάδι» μέσα στο στερεό φλοιό της γης.

Μέχρι το 2008, τα πρωτεία είχε η East Rand Proprietary Mines (ERPM) και συγκεκριμένα η για πάνω από 100 χρόνια ενεργή υπόγεια εξόρυξη χρυσού στη λεκάνη του Witwatersrand ανατολικά του Γιοχάνεσμπουργκ. Το ορυχείο απασχολεί περίπου 3 χιλιάδες άτομα και το 2008 έφτασε τα 3.585 μέτρα βάθος, λίγο περισσότερο από τα ορυχεία TauTona και Savuka του Western Deep που συναγωνίζονταν επίσης για την πρωτιά.

Μετά το 2008, το ορυχείο TauTona (που σημαίνει «μεγάλο λιοντάρι» στην τοπική αφρικανική γλώσσα) ή Western Deep No.3 Shaft επεκτάθηκε σε βάθος κατά εκατοντάδες μέτρα, φτάνοντας τα 3,9 χιλιόμετρα. Το TauTona, το οποίο λειτουργεί συνεχώς από 1962 ακόμη και σε περιόδους που η τιμή του χρυσού ήταν σχετικά χαμηλή, έγινε έτσι το βαθύτερο ορυχείο στον κόσμο.

Σήμερα, το γειτονικό ορυχείο Mponeng (που σημαίνει «Κοίτα με») είναι αυτή τη στιγμή το βαθύτερο ορυχείο χρυσού στον κόσμο, ξεπερνώντας τα 4200 μέτρα, σχεδόν δέκα φορές τόσο βαθιά όσο το Empire State Building. Και έπονται κι άλλες εναλλαγές στα σκήπτρα, αν σκεφτεί κανείς ότι ο χρυσός ξεπέρασε ήδη τα 1500 δολάρια/ουγκιά, διαμορφώνοντας τα κίνητρα για να ξεπεραστούν σύντομα κι αυτά τα ρεκόρ.

Το βαθύτερο ορυχείο εκτός Αφρικής βρίσκεται στο Kolar της Ινδίας (Kolar Gold Fields (KGF), ένα ιστορικό σύμπλεγμα ορυχείων που λειτούργησε για αιώνες εξορύσσοντας χρυσό και το οποίο είχε φθάσει σε βάθος 3200 μέτρα, πριν κλείσει οριστικά το 2001. Το επόμενο έτος, 2002, ανέστειλε οριστικά τη λειτουργία του και το Homestake Mine στη Νότια Ντακότα (ορυχείο χρυσού Homestake, Black Hills, USA), το οποίο απετέλεσε για χρόνια το βαθύτερο ορυχείο σε όλη τη Βόρειο Αμερική και το οποίο έφτασε σε βάθος περίπου 8.045 πόδια (κάτι λιγότερο από 2500 μέτρα). Από τότε, μόνο στη Νότια Αφρική υπάρχουν ορυχεία με τόσο μεγάλο βάθος και περιεχόμενα μέταλλα που να δικαιολογούν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Με τα ομόλογα να μη θεωρούνται πλέον ασφαλής επένδυση, τις μετοχές να καταρρέουν και τα άλλοτε ισχυρά νομίσματα να εγκαταλείπονται εξαιτίας των συσσωρευμένων κρατικών χρεών, ο χρυσός συνεχίζει, παρά την εντυπωσιακή ανατίμησή του για πάνω από 10 χρόνια και τα πολλά σενάρια για «τη μεγαλύτερη φούσκα όλων των εποχών», να προβάλλει ως το πιο αξιόπιστο καταφύγιο για την προστασία αποταμιεύσεων, επενδύσεων, ακόμη και αποθεματικών ολόκληρων κρατών.

Τα ορυχεία χρυσού του Carltonville καλύπτουν χιλιάδες χλμ. υπόγειων σηράγγων και απασχολούν χιλιάδες ανθρώπους. Η υπόγεια εξόρυξη δεν είναι εύκολη, ούτε ευχάριστη. Είναι απλώς γοητευτική για τους επισκέπτες. Το κλουβί/ανελκυστήρας που μεταφέρει τους εργάτες από την επιφάνεια έως το χώρο εργασίας ταξιδεύει 16 μέτρα ανά δευτερόλεπτο (58 km/h) προκαλώντας ανατριχίλα στον επισκέπτη αλλά και ένα συγκρατημένο χαμόγελο στον μεταλλωρύχο. Τα ορυχεία είναι τόσο βαθιά που οι θερμοκρασίες στα βάθη αυτά (55-60°C) αλλά και η υγρασία (μέχρι και 100%) μπορεί να οδηγήσουν σε δυσφορία και να αποβούν απειλητικές για τη υγεία αλλά και την ανθρώπινη ζωή. Εξοπλισμός κλιματισμού χρησιμοποιείται σε μόνιμη βάση για την ψύξη των ορυχείων από 55 ° C (131 ° F) σε ένα πιο ανεκτό 28 ° C (82 ° F).

Αν τα παραπάνω συνδυαστούν με την μεγάλη υγρασία, τις κατά τεκμήριο αντίξοες συνθήκες, το θόρυβο αλλά και την κλειστοφοβική διάθεση, καταλαβαίνει κανείς ότι τα θέματα ασφαλείας είναι σε ημερήσια διάταξη ενώ ο τεχνολογικός εξοπλισμός και η ετοιμότητα αναφορικά με την ασφάλεια αποτελούν κρίσιμους παράγοντες επιβίωσης για τα ορυχεία αυτά.

Αν δε προσθέσει κανείς το γεγονός ότι απαιτούνται χιλιάδες εργαζόμενοι και μια τεράστια τεχνολογική υποδομή για να υποστηρίξει την προσπάθεια που καταλήγει στην παραγωγή ελαχίστων γραμμαρίων προϊόντος (για την παραγωγή μιας ουγκιάς ή 31,104 g χρυσού απαιτούνται περίπου 3,3 τον. μεταλλεύματος, 5,5 χιλ. λίτρα νερού, 570 Kwh ηλ.ενέργειας, 12 κυβικά πεπιεσμένου αέρα και σημαντικές ποσότητες εκρηκτικών και χημικών), οι επισκέπτες ωθούνται συχνά σε μια μαξιμαλιστική διάθεση που συχνά γοητεύει αλλά ενίοτε σοκάρει και οδηγεί σε έντονο σκεπτικισμό.