Η λήξη της αδειοδότησης της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη και η νομιμότητα ενδεχόμενης νέας αδειοδότησης ή παράτασης της υπάρχουσας


Ι. Η ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

Η εξόρυξη του μεταλλείου “Μαύρες Πέτρες” κάτω από το δομημένο τμήμα του οικισμού Στρατονίκης έχει αδειοδοτηθεί με τις εξής πράξεις:

  1. ΚΥΑ 45129/1999 “Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Μεταλλευτικών Εγκαταστάσεων Στρατωνίου” της TVX HELLAS A.E.
  2. ΚΥΑ 143088/2005 “Τροποποίηση της ΚΥΑ 45129/1999, όπως αυτή ισχύει μετά την ανανέωση της χρονικής διάρκειας ισχύος της με την ΚΥΑ 107298/2001”.
    Κατά τον όρο Ζ1: “Οι παραπάνω αναφερόμενοι Περιβαλλοντικοί Όροι ισχύουν μέχρι τις 31.12.2009 και με την προϋπόθεση ότι αυτοί θα τηρούνται με ακρίβεια”.
  3. Απόφαση Δ8-Α/Φ7.49.13/16547/4496/07.09.2005 του Υπουργού Ανάπτυξης “Έγκριση Τεχνικής Μελέτης Εκμετάλλευσης του Μεταλλείου Μαύρων Πετρών”.
    Κατά τον όρο 13: “Η παρούσα Απόφαση παύει ισχύουσα με τη λήξη ισχύος της ΚΥΑ 143088/2005” ήτοι στις 31.12.2009.

II. ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

Σύμφωνα με τις ανωτέρω πράξεις:

Για την βελτίωση, τροποποίηση, επέκταση και εκσυγχρονισμό του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην ΜΠΕ ή για ανανέωση της χρονικής ισχύος της παρούσας Απόφασης, απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας που προβλέπει το άρθρο 13 της ΚΥΑ 11014/703/Φ104/14.03.2003 (ΦΕΚ 332Β’/2003). Δηλαδή διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και αξιολόγησης (ΠΠΕΑ) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ), σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν. 1650/1986 όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν. 3010/2002”.

Με “διάσταση” της έννοιας της χρηστής Διοίκησης, προκειμένου να μην απολυθούν οι 350 περίπου εργαζόμενοι, θα ήταν ανεκτή η “σιωπηρή” συνέχιση της λειτουργίας της δραστηριότητας μέχρις εκδόσεως της νέας αδειοδότησης, με την προϋπόθεση βέβαια ότι “τηρούνται με ακρίβεια οι Περιβαλλοντικοί Όροι της αδειοδότησης”, όπως επιβάλλει ο όρος Ζ1. Μέχρι σήμερα όμως η εταιρεία δεν έχει υποβάλει τις απαραίτητες από το Νόμο και την αδειοδότηση Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, για τη συνέχιση της εξόρυξης των Μαύρων Πετρών. Η εταιρεία έχει συμπεριλάβει αυτήν την δραστηριότητα ως “υπο-έργο” του συνολικού “Επενδυτικού Σχεδίου Ανάπτυξης των Μεταλλείων Κασσάνδρας”, εκβιάζοντας ευθέως τη Διοίκηση στην αδειοδότησή του για να μην απολυθούν οι εργαζόμενοι μετά την 31.12.2009.

Με όσα στη συνέχεια θα αναφέρουμε, θα τεκμηριώσουμε ότι πλήθος Περιβαλλοντικών Όρων της αδειοδότησης παραβιάζονται, συμπεριλαμβανομένων των μείζονος σημασίας όρων ήτοι:

  • Της μεθόδου εξόρυξης.
  • Της τήρησης των διατάξεων του Αρχαιολογικού Νόμου 3028/2002.
  • Της ασφάλισης της Στρατονίκης.

Και επιπλέον θα αποδείξουμε ότι:

  • Η σεισμικότητα της Στρατονίκης υποτιμήθηκε εγκληματικά κατά την έκδοση των αδειοδοτικών πράξεων της εξόρυξης.
  • Τα απόβλητα εμπλουτισμού κατατάσσονται στην κατηγορία των επικινδύνων αποβλήτων και κατά συνέπεια δεν είναι δυνατή η αδειοδότηση της απόθεσής τους, παρά μόνο σύμφωνα με την ΚΥΑ ΗΠ 24944/1159/2006 “Έγκριση Γενικών Τεχνικών Προδιαγραφών για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων” και των συναφών Οδηγιών και Υπουργικών Αποφάσεων.

Νομιμότητα της ΕΠΙΤΗΡΩ μετά την 31.12.2009

Ελέγχουσα αρχή της δραστηριότητας της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ήταν μέχρι τις 31.12.2009 πενταμελής επιτροπή (“ΕΠΙΤΗΡΩ”) που συγκροτήθηκε κατά τις διατάξεις του όρου Ζ5 της ΚΥΑ 143088/2005 με σκοπό “τον έλεγχο της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων της παρούσας απόφασης”. Η Επιτροπή, τα έξοδα λειτουργίας της οποίας και η μισθοδοσία των μελών της καλύπτονταν από την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, παρέδωσε τρεις εκθέσεις με τα αποτελέσματα των ελέγχων και των μετρήσεών της, αποσπάσματα από τις οποίες παρατίθενται παρακάτω.

Μετά την παύση ισχύος της ΚΥΑ 143088/2005 στις 31.12.2009, παύει και η νομιμότητα της ΕΠΙΤΗΡΩ η οποία πλέον καθίσταται ανύπαρκτη. Έτσι η ενδεχόμενη συνέχιση λειτουργίας της εξόρυξης θα απομείνει χωρίς έλεγχο τήρησης των περιβαλλοντικών όρων.

ΙΙI. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η Στρατονίκη είναι μια παλιά και μεγάλη κωμόπολη της ΒΑ Χαλκιδικής. Μέχρι το 1950 είχε 2000 κατοίκους περίπου. Το 1961 καταγράφηκαν 1610 και το 2001 μόλις 788, από τους οποίους πάνω από το 60% είναι ηλικιωμένοι και συνταξιούχοι. Κάτω από τη συνολική έκταση του δομημένου οικισμού αναπτύσσεται το κοίτασμα μικτών θειούχων “Μαύρες Πέτρες”, με μέση περιεκτικότητα μολύβδου (Pb) 8.5%, ψευδαργύρου (Zn) 10.0%, αργύρου (Ag) 200 gr/tn, θείου (S) 25% και αρσενικού (As) 3.0% (MΠΕ Μαύρων Πετρών, σελ. 5-76).

Λόγω του πλήθους των πηγών και των ρεμάτων συνεχούς ροής η Στρατονίκη λεγόταν Ίσβορος. Η εξορυκτική δραστηριότητα κάτω από τον οικισμό δεν έχει καταγραφεί. Συστηματική εξόρυξη έγινε από την Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. μετά το 1970 και διακόπηκε το 1986, επειδή σημειώθηκαν μεγάλες καθιζήσεις μέσα στα όρια του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του οικισμού και σε επιφάνεια 130 περίπου στρεμμάτων. Από τις καθιζήσεις κατέρρευσαν οκτώ σπίτια και ο Ναός των Αγίων Αναργύρων. Αποτέλεσμα της εξορυκτικής δραστηριότητας ήταν η μάστευση της συνολικής υδροφορίας της ευρύτερης περιοχής της Στρατονίκης, με άμεσο αποτέλεσμα την εξαφάνιση των πηγών και των ρεμάτων συνεχούς ροής. Η Στρατονίκη υδροδοτείται σήμερα προβληματικά από γεωτρήσεις στην περιοχή των Σταγείρων.

Μέχρι την δεκαετία του 1970, υπήρχε ως συνοικία της Στρατονίκης το χωρίο Μαντέμ Λάκκος, με περίπου 300 κατοίκους και δικό του Δημοτικό Σχολείο. Από τις καθιζήσεις λόγω των εξορυκτικών δραστηριοτήτων, το χωριό εξαφανίσθηκε και οι κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν στο Στρατώνι ή ξενιτεύθηκαν. Οι καθιζήσεις, τα φουρνέλα και η συνολική μεθοδευμένη εξάρτηση από τα “Μεταλλεία του Μποδοσάκη”, οδήγησαν στην σταδιακή συρρίκνωση της Στρατονίκης.

  • Το 1986 Η Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. αποφάσισε την οριστική διακοπή της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη.
  • Το 1992 η Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. οδηγήθηκε σε διαδικασία “εκκαθάρισης εν λειτουργία” με Εκκαθαρίστρια την ΕΘΝΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Α.Ε. (ΕΤΕ και ΕΤΒΑ).
  • Το Δεκέμβριο 1995 τα Μεταλλεία Κασσάνδρας πουλήθηκαν στην Καναδική TVX. Πριν από την υπογραφή της μεταβίβασης, η εταιρεία RACE, κατ’εντολήν της TVX, είχε προβεί στη συνολική εκτίμηση της υπάρχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Ειδικά για τη Στρατονίκη αναφέρεται ότι:
    υπάρχει σημαντικός κίνδυνος ότι οποιαδήποτε περαιτέρω μεταλλευτική δραστηριότητα σε αυτή την περιοχή μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μεγάλη καταστροφή περιουσιών και να θέσει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές”.
  • Για τη συνολική περιβαλλοντική πραγματικότητα των Μεταλλείων Κασσάνδρας, η TVX ξεκαθάρισε στην “Πωλήτρια” ότι δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη για περιβαλλοντικές επιπτώσεις και καμία δέσμευση αποκατάστασης τους. Στο ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ έγγραφο 3199/22/30.1.1995, η ΕΘΝΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ενημερώνει τις Πιστώτριες ΕΤΕ-ΕΤΒΑ ότι:
    «Η TVX θέτει ως προϋπόθεση για την αγορά των Μεταλλείων Κασσάνδρας ότι δεν αναλαμβάνει ευθύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα που έχουν γεννηθεί πριν από την υπογραφή του συμβολαίου. Γεννάται επομένως το ερώτημα ποιός φέρει την ευθύνη αυτή. Επ’ αυτού η εταιρεία μας σημειώνει ότι δεν είναι δυνατή η ανάληψη της ευθύνης αυτής εκ μέρους της, καθώς και ότι είναι ασύμφορη και πρακτικά ανέφικτη η ανάληψη της ευθύνης από τους πιστωτές δια του τιμήματος που θα εισπραχθεί.
    Συνεπώς, δεν μπορεί να περιληφθεί σχετικός όρος στο συμβόλαιο μεταβίβασης και η TVX θα πρέπει να παραιτηθεί από αυτόν. Λύση θα μπορούσε να δοθεί, ενδεχομένως, με διοικητική ή νομοθετική ρύθμιση
    ».
    H απαλλακτική νομοθετική ρύθμιση που περιλήφθηκε στο νόμο 2436/1996 που κύρωσε τη σύμβαση μεταβίβασης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην TVX HELLAS, ήταν η εξής (άρθρο 12):
    «Τόσον η αγοράστρια TVX όσο και η εκκαθαρίστρια ΕΘΝΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ, δεν φέρουν οποιαδήποτε ευθύνη σχετικά με τις ζημίες του περιβάλλοντος, και πιθανές ζημίες τρίτου που απορρέουν εξ’αυτών, σε κάθε δε περίπτωση το εκ τρίτου συμβαλλόμενο Ελληνικό Δημόσιο διαβεβαιώνει ως δικονομικός εγγυητής την έλλειψη της ευθύνης αυτής, τόσο της Αγοράστριας, όσο και της Εκκαθαρίστριας».
  • Τον Ιανουάριο 2000 η TVX επαναλειτούργησε την εξόρυξη κάτω από τη Στρατονίκη με φουρνέλα. Τα αποτελέσματα άρχισαν να εμφανίζονται στα τέλη του 2001. Περίπου 40 σπίτια της Στρατονίκης και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (έτος ανεγέρσεως 1813) εμφάνισαν κατακόρυφες ρηγματώσεις που πολλαπλασιάζονταν μέρα με τη μέρα. Σύμφωνα με τους μηχανικούς της Νομαρχίας Χαλκιδικής που εξέτασαν 24 σπίτια της Στρατονίκης «…ως αιτία δεν μπορεί να αποκλειστεί η ανάπτυξη και διάδοση κραδασμών και μικροδονήσεων από τις εκρήξεις που προκαλούνται για τη διάνοιξη των στοών…». Στους δρόμους και τις αυλές του χωριού δρόμους εμφανίστηκαν τρύπες (sinkholes), χαρακτηριστικό καθιζήσεων.
  • Στις 19-4-2002, μετά από αυτοψία στις περιοχές των καθιζήσεων στη Στρατονίκη, η Επιθεώρηση Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος στέλνει ΕΠΕΙΓΟΝ έγγραφο προς της προς το Υπουργείο Ανάπτυξης με το οποίο επισημαίνει την ανυπαρξία οποιασδήποτε μελέτης από την πλευρά της εταιρείας και τονίζει ότι :“… Θεωρούμε απαραίτητη τη σύνταξη μελέτης τεχνικής γεωλογίας από την αρμόδια διεύθυνση του ΙΓΜΕ προκειμένου να διερευνηθούν πλήρως οι εκδηλώσεις των φαινομένων που εμφανίζονται στην επιφάνεια του εδάφους στην περιοχή του Δ.Δ Στρατονίκης και να προσδιοριστούν οι παράγοντες που τα προκαλούν”.
    Η μελέτη αυτή δεν έγινε ποτέ.
  • Οι κάτοικοι αντέδρασαν δυναμικά. Και δεκάδες διμοιρίες των ΜΑΤ “κατέλαβαν” το χωριό μέχρι τον Δεκέμβριο του 2002, ενώ 128 κάτοικοι οδηγήθηκαν στα δικαστήρια ως τρομοκράτες. Ταυτόχρονα οι κάτοικοι προσέφυγαν στο ΣτΕ. το οποίο τον Δεκέμβριο 2002 εξέδωσε την απόφαση 3615/2002 της Ολομέλειας η οποία έκρινε παράνομη την λειτουργία του μεταλλείου.
  • Στο διάστημα Δεκεμβρίου 2002 – Ιανουαρίου 2003 ο κόλπος της Ιερισσού βάφτηκε κόκκινος από “διαφυγή” εκατοντάδων χιλιάδων κυβικών μέτρων όξινων νερών από τα μεταλλεία Μαύρων Πετρών και Μαντέμ Λάκκου.
  • Τον Ιανουάριο 2003 το μεταλλείο των Μαύρων Πετρών σταμάτησε να λειτουργεί και τον Μάϊο 2003 η TVX HELLAS κύρηξε πτώχευση.
  • Στις 12 Δεκεμβρίου 2003 η ΑΠΑΤΗ των συμβάσεων “Συμψηφισμού” και “Μεταβίβασης” οδήγησε στην απόκτηση της τεράστιας Δημόσιας Περιουσίας των Μεταλλείων Κασσάνδρας από την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ.
  • Τον Σεπτέμβριο 2005 η εξόρυξη κάτω από τη Στρατονίκη επαναλειτούργησε από την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ.

ΙV. ΜΠΕ “ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΥ ΜΑΥΡΩΝ ΠΕΤΡΩΝ” (ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ 2004)

Στις 3 Αυγούστου 2004 σε συνέντευξή του στην TV ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ, ο Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ κ. Δημήτρης Κούτρας παρουσίασε στους Χαλκιδικιώτες το μηχάνημα Road Header το οποίο θα αντικαθιστούσε τα φουρνέλα:

Οι κάτοικοι της Στρατονίκης αντιδρούσαν για τις ανατινάξεις με φουρνέλα. Εμείς θα εξορύξουμε με νέα μέθοδο, με μηχάνημα (“μετροπόντικα”) που χρησιμοποιήθηκε στο μετρό της Αθήνας, χωρίς πρόβλημα… Υπάρχουν επικίνδυνα κενά κάτω από τη Στρατονίκη που έγιναν από προηγούμενες εξορύξεις. Αν ήμουν κάτοικος της Στρατονίκης θα φοβόμουν κι εγώ. Οι κάτοικοί της θα πρέπει να νιώθουν ανασφαλείς… Μόνο εμείς μπορούμε να γεμίσουμε τα κενά.
Επιχειρηματικά δεν αξίζει το ρίσκο να χάσουμε λεφτά σ’αυτή την εξόρυξη. Το κάνουμε και για το καλό της Στρατονίκης. Είναι ηθική υποχρέωση μας…”.

Ολόκληρη η ΜΠΕ για την εξόρυξη κάτω από τη Στρατονίκη έχει δομηθεί πάνω στη “νέα μέθοδο ανερχόμενης εξόρυξης με μηχάνημα σημειακής κοπής” και στην περιγραφή του μηχανήματος Road Header RH-AHM 105 (ΜΠΕ σελ. 5-26 έως 5-36).

Πλέον του 50% των σελίδων της ΜΠΕ είναι άμεσα ή έμμεσα αφιερωμένο στο “τεχνολογικό θαύμα” RH και στην “θαυματουργή” μέθοδο της ανερχόμενης εξόρυξης με το μηχάνημα σημειακής κοπής. Η περιγραφή του RH-AHM105 και των δυνατοτήτων του στη ΜΠΕ και η πραγματικότητα του μεταλλείου μικτών θειούχων “Μαύρες Πέτρες” οδηγεί οποιονδήποτε στοιχειωδώς μελετήσει και τα δυο να συμπεράνει με ασφάλεια ότι η μηχανική εξόρυξη κάτω από τη Στρατονίκη είναι μια χονδροειδής προσπάθεια εξαπάτησης των υπηρεσιών και των κατοίκων.

Το σύνολο των υπηρεσιών και των ειδικών επιτροπών που γνωμοδότησαν ή αποφάσισαν για την αδειοδότηση της δραστηριότητας θεωρούν δεδομένη την μηχανική εξόρυξη και εξασφαλισμένη χάρη σε αυτό τη Στρατονίκη και τους κατοίκους της.

  • ΥΠΕΧΩΔΕ- ΓΕΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ: 37777/11.10.2004:
    “Πρέπει να ισχύσει με αυστηρότητα η δέσμευση που αναφέρεται στην παράγραφο 7.1.1, ότι η χρήση των εκρηκτικών στην περιοχή εκμετάλλευσης θα περιορισθεί στις περιοχές όπου υπάρχουν προγενέστερες εκμεταλλεύσεις. ”.
  • ΥΠΕΧΩΔΕ- ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΝΕΡΩΝ: 110154/1712/02.11.2004:
    “Η δημιουργία της νέας στοάς προσπέλασης που θα συνδέει το μεταλλείο Μαύρων Πετρών με αυτό του Μαντέμ Λάκκου (με κατά βάση χρήση ειδικού εξοπλισμού μηχανικής εκσκαφής σε αντικατάσταση των εκρηκτικών υλών)…”.
  • ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΥ ΣΥΣΤΑΘΗΚΕ ΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ Γ.Γ. ΥΠΕΧΩΔΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ “ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ” ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ. ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 23.11.2004:
    “Με την κατά βάση εφαρμογή ειδικού εξοπλισμού μηχανικής εκσκαφής τύπου σημειακής προσβολής και τον περιορισμό της χρήσης εκρηκτικών υλών στην εκμετάλλευση, αναμένεται η ελαχιστοποίηση της προκαλούμενης, συνεπεία των δονήσεων, διαταραχής των περιβαλλόντων την εκσκαφή πετρωμάτων.
    …Η προτεινόμενη εφαρμογή κυρίως της τεχνικής μηχανικής εκσκαφής τύπου σημειακής προσβολής, η οποία θα περιορίσει στο ελάχιστο την χρήση εκρηκτικών υλών, αναμένεται να διασφαλίσει την ελαχιστοποίηση των ενδεχόμενων εδαφικών δονήσεων και οχλήσεων στην επιφάνεια”.
  • ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ- ΤΕΥΧΟΣ Τ 01 (ΕΛΛ. ΧΡΥΣΟΣ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005):
    “Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι σε σύνολο 2.120.000 τόνων μεταλλευτικών αποθεμάτων, θα εξορυχθούν με τη μέθοδο της ανερχόμενης λιθογόμωσης (μηχανική εκσκαφή) οι 1.808.000 τόνοι, ήτοι το 85% των συνολικών αποθεμάτων”.
  • ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ- ΓΕΝ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ- ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟ, 08.02.2005:
    “Εφαρμόζεται η νέα τεχνική μηχανικής εξόρυξης με εξοπλισμό σημειακής προσβολής. Έτσι περιορίζεται η χρήση εκρηκτικών υλών κατά την εκμετάλλευση, με ευμενή αποτελέσματα στις συνθήκες ασφάλειας του προσωπικού και της επιφανείας¨.

V. ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΟΡΟΥ “ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΞΟΡΥΞΗ ΜΕ ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΣΗΜΕΙΑΚΗΣ ΚΟΠΗΣ”

Καταγγείλαμε προς την Επιθεώρηση Μεταλλείων Βορείου Ελλάδος (ΕΜΒΕ), την Επιτροπή Ελέγχου Τήρησης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΙΤΗΡΩ) και τη Νομαρχία Χαλκιδικής ότι η “μηχανική εξόρυξη” είναι μια χονδροειδής απάτη. Και ότι η εξόρυξη θα γίνεται συνολικά με χρήση εκρηκτικών (φουρνέλα).

Επιβεβαιωθήκαμε ΚΑΘΟΛΙΚΑ στην 3η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ της ΕΠΙΤΗΡΩ (Ιούλιος 2009):

Ο όρος που δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση της κατηγορίας έχει σχέση με την λειτουργική χρήση του εξοπλισμού μηχανικής εκσκαφής (road header) στην εξορυκτική παραγωγή του μεταλλείου Μαύρων Πετρών. Συγκεκριμένα οι δοκιμαστικές προσπάθειες που πραγματοποιήθηκαν κρίθηκαν ανεπιτυχείς τόσο σε σχέση με την απόδοση τους στο γεωτεχνικό περιβάλλον που διαμορφώνουν τα παραμορφωμένα αμφιβολιτικά πετρώματα όσο και τις ανθυγιεινές εργασιακές συνθήκες που δημιουργούνται από την παραγόμενη “σιλικόσκονη”. Βάσιμη διαπίστωση της ΕΠΙΤΗΡΩ είναι ότι ο συγκεκριμένος όρος δεν είναι εφαρμόσιμος και θα πρέπει να καταργηθεί”.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η ΕΠΙΤΗΡΩ έχει αποκλειστικό έργο τον έλεγχο της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων της ΚΥΑ 143088/2005 και καμία αρμοδιότητα να εισηγείται τροποποίησή τους.

Η ΕΠΙΤΗΡΩ συλλαμβάνεται να μην έχει μελετήσει την ΜΠΕ σελ. 5-28 και 5-29, η οποία διαβεβαιώνει ότι έχουν σταλεί στην εταιρεία VOEST-ALPINE που κατασκευάζει το Road Header δείγματα όλων των πετρωμάτων του μεταλλείου Μαύρων Πετρών και το συγκεκριμένο μηχάνημα (AHM 105) “κρίθηκε ως το πλέον ενδεδειγμένο για τις αναμενόμενες γεωτεχνικές συνθήκες”!

Στις 25-8-2008 ο Γεν. Διευθυντής των μεταλλείων κ. Θεοδωρακόπουλος δήλωσε ενώπιον του Δημάρχου και έξι Δημοτικών Συμβούλων Σταγείρων-Ακάνθου ότι: «Δεν πρόκειται να γίνει καμία εξόρυξη με το Road Header… Η εξόρυξη θα εξακολουθήσει να γίνεται με φουρνέλα».

Από όλα τα ανωτέρω τεκμηριώνεται ότι η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ παραβιάζει συνολικά και από την έναρξη της εξόρυξης μέχρι σήμερα τον θεμελιώδη περιβαλλοντικό όρο της αδειοδότησης της.

Αλλά το απίθανου θράσους επιστέγασμα της απάτης της χρήσης του Road Header και της ελαφρότητας της αντιμετώπισής της από τις αδειοδοτικές αρχές είναι η ΠΠΕ (Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Μεταλλευτικών-Μεταλλουργικών Εγκαταστάσεων Μεταλλείων Κασσάνδρας) σελ. 6-12 και η ΠΠΕΑ η οποία γνωμοδοτεί θετικά για την συνέχιση της υπόγειας εκμετάλλευσης των Μαύρων Πετρών με την εκσυγχρονισμένη μέθοδο της μηχανικής εξόρυξης”! Η ΠΠΕΑ του κ. Γ. Σουφλιά “αγνοεί” στις 2 Οκτωβρίου 2009 ότι η ΕΠΙΤΗΡΩ, Επιτροπή την οποία επιβάλλουν οι πράξεις αδειοδότησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ, είχε διαπιστώσει ήδη από τις 26.05.2006 (επιστολή προς τα ΜΜΕ Χαλκιδικής) ότι:

Η μηχανική εκσκαφή δεν πραγματοποιείται διότι το μηχάνημα σημειακής κοπής (κοινώς Μετροπόντικας) έχει παραγγελθεί αλλά δεν παραδόθηκε ακόμα”.

Τρία χρόνια αργότερα η ίδια Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι ο όρος δεν τηρήθηκε ποτέ και ζητάει (αναρμόδια) την κατάργησή του!

Φυσικά αυτό που ήταν υποχρεωμένο να πράξει το ΥΠΕΧΩΔΕ – και σήμερα το ΥΠΕΚΑ – για μια δραστηριότητα η οποία παραβιάζει τον βασικότερο όρο της αδειοδότησης της, θα ήταν να διακόψει άμεσα τη δραστηριότητα κατά τον όρο Ζ6 της ΚΥΑ 143088/2005 και να επιβάλλει τις κυρώσεις που επιβάλλουν οι περιβαλλοντικοί νόμοι και σήμερα – επιτέλους – και το ΠΔ 148/2009 “Περιβαλλοντική Ευθύνη για την πρόληψη και αποκατάσταση ζημιών του περιβάλλοντος”.

Το ΥΠΕΧΩΔΕ του κ. Σουφλιά επέλεξε να “αγνοήσει” την παραβίαση. Το ΥΠΕΚΑ τι θα πράξει;

VI. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ

Κατά τις αδειοδοτικές της εξόρυξης πράξεις (ΚΥΑ 45129/1999, ΚΥΑ 130910/2003, Αποφάσεις Δ8-Α/Φ7.49.13/2635/ΓΔΦΠ659/18.02.2003, ΚΥΑ 143088/2005 και Δ8-Α/Φ7.49.13/16547/4496/07.09.2005 του Υφυπουργού Ανάπτυξης κ. Σαλαγκούδη):

«Στις θέσεις όπου υπάρχουν οικοδομήματα μέχρι το 1830 και σε απόσταση μέχρι 200 μέτρα γύρω από την περίμετρο τους απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα».

«Να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα ώστε οι περιοχές σε ακτίνα 100 μ. από τα στόμια των αρχαίων φρεάτων και στοών, καθώς και αυτών που χρονολογούνται μέχρι του έτους 1830, να μην είναι προσπελάσιμες».

«Για τις περιοχές για τις οποίες η εταιρεία θα εκδηλώσει ενδιαφέρον για μεταλλευτικές ή άλλες δραστηριότητες ή για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων, νέων ή κατόπιν μεταφοράς τους, απαιτείται ο πλήρης εντοπισμός και χαρτογράφηση των επιφανειακών αρχαιοτήτων και μνημείων παλαιότερων του 1830. Το έργο αυτό θα εκτελεστεί με την εποπτεία και καθοδήγηση των αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ (ΙΣΤ’ΕΠΚΑ, 10Η ΕΒΑ). Για τις ως άνω δραστηριότητες ή χωροθετήσεις απαιτείται προέγκριση από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ».

Ο Ναός του Αγίου Νικολάου στην πλατεία της Στρατονίκης, με έτος κτίσεως το 1813, είναι αρχαίο ακίνητο μνημείο. Είναι επίσης ένα μνημείο με ύψιστη εθνική και πολιτιστική σημασία, ως ο ένας από τους τρεις Ναούς που σώθηκαν από την πυρπόληση και καταστροφή των εκκλησιών της Χαλκιδικής από τους Τούρκους, μετά την κατάπνιξη της επανάστασης της Χαλκιδικής το Σεπτέμβριο του 1821.

Η ύπαρξη του Ναού- Αρχαίου Μνημείου αγνοείται σε όλες τις αδειοδοτικές πράξεις της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη. Τόσο στην «Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εξόρυξη του κοιτάσματος Μαύρες Πέτρες» της TVX HELLAS (2001), όσο και κατά την ΜΠΕ για την «Επέκταση και εκσυγχρονισμό της εκμετάλλευσης του μεταλλείου Μαύρων Πετρών» της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ (2004), αναφέρεται:

«Στην άμεση περιοχή της δραστηριότητας δεν υπάρχουν κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία ή χώροι αξιόλογης ιστορικής σημασίας. Ίδε χάρτη 4.1.2-2». (ΜΠΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, κεφ. 4.2.29 «Ιστορικό και Πολιτιστικό Περιβάλλον» (σελ. 4-83).

Για τις βαρύτατες παραλείψεις, όσον αφορά την προστασία του μνημείου, της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και ειδικά του Εφόρου Αρχαιοτήτων κ. Ταβλάκη, έχει γίνει καταγγελία προς τον Υπουργό Πολιτισμού (τον κ. Σαμαρά τότε) από τον Πρόεδρο του “Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων” και Δημοτικό Σύμβουλο Σταγείρων-Ακάνθου κ. Τόλη Παπαγεωργίου.

Ο Ναός έχει υποστεί βαρύτατες ζημίες από τις συνεχείς υπόγειες δονήσεις των φουρνέλων, όπως άλλωστε και πολλά σπίτια της Στρατονίκης. Ήδη με το ΙΣ341οικ/08.04.2003, το Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ) στην «Τεχνική Έκθεση για την Επισήμανση Στατικής Επικινδυνότητας Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Στρατονίκης» που συνέταξε κατόπιν παραγγελίας της Ειρηνοδίκου Αρναίας, είχε επισημάνει τα εξής:

«Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι τμήμα του Ναού βρίσκεται υπό καθεστώς κατάρρευσης. Δεν είναι δυνατό να αναμένονται άλλες ενδείξεις για το πότε θα καταρρεύσει το τμήμα αυτό του Ναού, καθώς η κατάσταση που περιγράφηκε παραπάνω αποτελεί τις ενδείξεις αυτές…».

Στο έγγραφό του το ΙΤΣΑΚ τόνιζε ότι έπρεπε ΑΜΕΣΑ να γίνει μελέτη αποκαταστάσεως και υποστυλώσεως του Ναού. Από τις 11-9-2009 ο Ναός του Αγίου Νικολάου σφραγίστηκε από την Αστυνομία λόγω επικινδυνότητας.

VII. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΗΣ

Κατά την ΚΥΑ 143088/2005:

Δ.1.12 «Να καλυφθεί ασφαλιστικά το σύνολο των υφιστάμενων και μελλοντικών κατασκευών εντός της κλειστής πολυγωνικής γραμμής που καλύπτει την προβολή της εκμετάλλευσης στην επιφάνεια του εδάφους και περιμετρική ζώνη 1000 μ., κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσης του μεταλλείου των Μαύρων Πετρών και για δέκα (10) έτη μετά την οριστική διακοπή της εκμετάλλευσης. Προς τούτο, σε χρονικό διάστημα ενός (1) έτους από την έκδοση της παρούσας, να υλοποιηθεί με ευθύνη της εταιρείας από αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα λεπτομερής καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης των κατασκευών εντός της παραπάνω αναφερόμενης κλειστής πολυγωνικής γραμμής, τα οποία και να ασφαλιστούν».

Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ δεν έχει προβεί σε καμία “καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης των κατασκευών” μέχρι την 11η Μαϊου 2005 και μέχρι σήμερα. Όμως χωρίς καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, δεν είναι δυνατή και η καταγραφή και αποτίμηση των μελλοντικών ζημιών!

Σύμφωνα με το «ασφαλιστήριο» συμβόλαιο που υπέγραψε η εταιρεία με την ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ: «Η Ασφαλιστική Εταιρεία είναι υποχρεωμένη να αποζημιώσει όσες ζημίες διαπιστωθεί χωρίς αμφισβητήσεις ότι οφείλονται αποκλειστικά στις δραστηριότητες της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ».

Όμως, κατά το Ν. 3220/2004 που κύρωσε τη σύμβαση μεταβίβασης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ:“Η Αγοράστρια δεν φέρει οποιαδήποτε ευθύνη για βλάβες του περιβάλλοντος και ζημίες τρίτων οι οποίες επήλθαν ή τα γενεσιουργά τους αίτια ανάγονται σε χρόνο πριν από τη δημοσίευση του Νόμου που κυρώνει την παρούσα Σύμβαση”.

Έτσι είναι προφανές ότι καμμία ζημία λόγω κατακρημνίσεων ή και για ανθρώπινα θύματα δεν πρόκειται ποτέ να αποδοθεί στην ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, εφ’όσον η εταιρεία θα επικαλεσθεί ως «γενεσιουργά αίτια» τα υπόγεια έργα στην περιοχή που ανάγονται από την TVX και την Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ. μέχρι τον …Φίλιππο Β’ τον Μακεδόνα! Και ενώ η ασφαλιστική εταιρεία και η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ θα υποστηρίζουν ενώπιον των δικαστηρίων τις θέσεις τους με ομάδες δικηγόρων και ειδικών επιστημόνων, οι κάτοικοι της Στρατονίκης που έχασαν τα σπίτια τους θα πρέπει με ένα δικηγόρο που θα πληρώσουν οι ίδιοι να αποδείξουν «αδιαμφισβήτητα» την «αποκλειστική ευθύνη» της ΕΧ, για ζημίες που ΔΕΝ έχει καταγραφεί ότι ΔΕΝ προϋπήρχαν.

VΙΙΙ. ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΗΣ

H Στρατονίκη είναι κτισμένη σε έδαφος με δυσμενή γεωλογικά χαρακτηριστικά και έχει ιδιαίτερα επιβαρυμένο ιστορικό:

  1. Μέσα από τη Στρατονίκη και από το μεταλλείο διέρχεται το ενεργό σεισμικό ρήγμα Στρατωνίου-Βαρβάρας, που προκάλεσε το σεισμό “της Ιερισσού” το 1932, μεγέθους 7,5 Ρίχτερ, που προκάλεσε 200 θανάτους και κατέστρεψε την Ιερισσό, τη Στρατονίκη και τα Στάγειρα. Η σχετική βιβλιογραφία αναφέρει ότι μεταξύ Στρατωνίου και Στρατονίκης εμφανίστηκε ανοιχτή ρωγμή στο έδαφος μήκους 7 χλμ., μέσου πλάτους 2μ. και μέσου βάθους 10μ., η οποία ήταν η επιφανειακή εκδήλωση του ρήγματος που δραστηριοποιήθηκε. Πλήθος ομάδων μικρότερων ρηγμάτων διατρέχει την περιοχή. Η δε Στρατονίκη είναι χτισμένη πάνω σε σαθρό έδαφος.
  2. Έγγραφο του 1993 του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού (ΟΑΣΠ) προς τον Οργανισμό Εργατικής Εστίας, ο οποίος σχεδιαζε την κατασκευή εργατικών κατοικιών σε οικόπεδο στη Στρατονίκη, τονίζει ότι “η Στρατονίκη έχει εξαιρετικά δυσμενή γεωλογικά, τεκτονικά και σεισμολογικά στοιχεία. Βρίσκεται δε σαφώς μέσα στη ζώνη επιρροής ενός ενεργού ρήγματος”. Το ίδιο έγγραφο αναφέρεται στα αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων εκτίμησης του σεισμικού κινδύνου, σύμφωνα με τα οποία η πιθανότητα εκδήλωσης στην περιοχή επιφανειακού σεισμού μεγέθους άνω των 7 Ρίχτερ μέχρι το 2006 άγγιζε το 80%! Ο Οργανισμός Εργατικής Εστίας ακύρωσε την προγραμματιζόμενη ανέγερση κατοικιών στη Στρατονίκη.
  3. H MΠΕ της εταιρείας και η εγκριτική της απόφαση λαμβάνουν υπ’οψιν επιλεκτικά μόνο τη χαμηλή δευτερογενή – ανθρωπογενή σεισμικότητα του χώρου, αυτήν δηλαδή η οποία προκύπτει ευθέως από την εξορυκτική δραστηριότητα με την χρήση εκρηκτικών. Αγνοείται παντελώς η πολύ υψηλή πρωτογενής σεισμικότητα της περιοχής (μία από τις υψηλότερες στην Ελλάδα) και η αλληλεπίδραση που μπορεί να υπάρξει μεταξύ τους.
    Σύμφωνα όμως με τον Ομότιμο Καθηγητή του Α.Π.Θ. Β. Παπαζάχο: “Έχει δειχθεί από πλήθος πρόσφατων ερευνών ότι ο φλοιός της Γης αποτελεί ένα πολύπλοκο μη γραμμικό χαοτικό σύστημα… Η σεισμική του διέγερση παρουσιάζει ευαίσθητη εξάρτηση ακόμα και από ασθενείς διεγέρτες, όπως είναι η ανθρωπογενής δράση (τεχνητή μεταβολή υδροστατικής πίεσης, εξορυξεις ορυκτών κ.λ.π.). Συνεπώς το επιστημονικό αυτό συμπέρασμα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά την πραγματοποίηση τέτοιων τεχνικών έργων σε σεισμογενείς περιοχές, όπως είναι η ανατολική Χαλκιδική.” (έγγραφό προς την Επιτροπή Αγώνα Στρατονίκης, 7/7/2006).
  4. Έγγραφο της Γεν. Διευθυνσης Πολεοδομίας του ΥΠΕΧΩΔΕ με αρ. πρωτ. 37777/11.10.2004 αναφέρει σχετικά με την εξόρυξη στις Μαύρες Πέτρες:
    “Επειδή η προγραμματιζόμενη δραστηριότητα αναπτύσσεται σε περιοχή σεισμικώς ενεργών ρηγμάτων, για την προστασία και την ασφάλεια της επιφάνειας του εδάφους και των κατασκευών και προκειμένου να παρακολουθείται η συμπεριφορά των ρηγμάτων και των έργων, είναι απαραίτητο να υπάρξει ένα πρόγραμμα συνεχούς παρακολούθησης της εξέλιξης της σεισμικότητας- σεισμικής επικινδυνότητας…”.
  5. Στο διάστημα Νοεμβρίου 2005- Μαϊου 2008 και ενώ συνεχιζόταν η εξόρυξη κάτω από τον οικισμό, το ΙΓΜΕ πραγματοποίησε “Γεωφυσική και τεχνικογεωλογική μελέτη περιοχής Στρατονίκης-Σταγείρων”, σκοπός της οποίας ήταν:
    “ο εντοπισμός κενών χώρων που βρίσκονται ενδεχόμενα πάνω από το υψόμετρο της στοάς +216 (+228) και μέχρι την επιφάνεια του εδάφους. Η γεωφυσική έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στα πρώτα 50 μ. από την επιφάνεια του εδάφους… Με την πραγματοποίηση των γεωφυσικών διασκοπήσεων καταγράφηκαν δομές με συγκεκριμένα γεωμετρικά χαρακτηριστικά καθώς και πιθανό βάθος στη θέση εντοπισμού που προσομοιάζουν με υπόγειους κενούς χώρους.
    Καταγράφηκαν ανωμαλίες/δομές που προσομοιάζουν με υπόγεια κενά/έγκοιλα…”.
    Το ΙΓΜΕ προτείνει την περαιτέρω διερεύνηση αυτών των γεωφυσικών ανωμαλιών σε συνδυασμό με τις διαπιστωθείσες «αστοχίες» σε σπίτια και δρόμους και τον έλεγχο των κτιρίων από ειδικούς μηχανικούς του ΙΤΣΑΚ (Ινστιτούτο Τεχνολογίας Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών) ώστε να εκτιμηθούν τα αίτια των αστοχιών και η στατική επάρκεια των κτιρίων.
  6. Με το έγγραφο ΙΣ 95οικ./28.01.2009, το ΙΤΣΑΚ προτείνει στο Δήμαρχο Σταγείρων-Ακάνθου την πραγματοποίηση ερευνητικού προγράμματος για να διαπιστωθεί αν οι ζημίες στον οικισμό της Στρατονίκης οφείλονται στις υπόγειες εξορύξεις με εκρηκτικά. Σύμφωνα με το έγγραφο «απαιτείται εξειδικευμένη και εκτενής έρευνα», την οποία θα αναλάβουν το ΙΤΣΑΚ, το ΙΓΜΕ και δυο Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, θα έχει διάρκεια τουλάχιστον 24 μήνες και κόστος περίπου 1.500.000 ευρώ. Ο Δήμος Σταγείρων-Ακάνθου με το 5889/18.07.2009 προς το Υπουργείο Ανάπτυξης ζητά συνάντηση με τον Υπουργό επειδή “η δαπάνη των 1.500.000 είναι αδύνατον να πληρωθεί με δημοτικούς πόρους”.
    Αποδεικνύεται έτσι ότι ήταν ψευδής ο ισχυρισμος της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ότι είχαν γίνει όλες οι απαραίτητες μελέτες που εξασφάλιζαν ότι η υπόγεια εξόρυξη θα ήταν απόλυτα ασφαλής για τη Στρατονίκη.

ΙΧ. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

Στις 02.03.2007 παρουσιάσθηκαν στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο από τις επιστημονικές ομάδες του ΕΜΠ, του ΑΠΘ και άλλων 16 Ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών/ερευνητικών ιδρυμάτων, τα αποτελέσματα του προγράμματος e-Ecorisk “REGIONAL ENTERPRISE NETWORK DECISION SUPPORT SYSTEM FOR ENVIRONMETAL RISK AND DISASTER MANAGEMENT OF LARGE SCALE INDUSTRIAL SPILLS” (EU 5th Framework Project). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτά, τα απόβλητα από το φράγμα Καρακόλι περιέχουν μόλυβδο 10-15 φορές και αρσενικό 7-35 φορές πάνω από τις οριακά αποδεκτές περιεκτικότητες και κάδμιο πάνω από το όριο των 100 mgr/kg. Με τα ανωτέρω, το φράγμα Καρακόλι χαρακτηρίζεται ως υψηλής επικινδυνότητας και τα περιεχόμενα απόβλητα ως υψηλής τοξικότητας.

Με την 2η “Τεχνική Έκθεση” (ΤΕ) της ΕΠΙΤΗΡΩ (Μάιος 2008), αποδεικνύεται και τεκμηριώνεται αδιαμφισβήτητα και από την Ελέγχουσα Αρχή του όρου Ζ.5 της ΚΥΑ 143088/2005 ότι τα αδρομερή και λεπτομερή απόβλητα εμπλουτισμού κατατάσσονται στην κατηγορία των επικινδύνων αποβλήτων.

1.Περιβαλλοντικός χαρακτηρισμός τελμάτων: σελ. 21:

«Ο χημισμός όλων των τελμάτων είναι χαρακτηριστικός αυτών που, σύμφωνα με σχετική Οδηγία της ΕΕ (91/689/ΕΚ), ανήκουν στην κατηγορία των επικινδύνων αποβλήτων και για τα οποία ισχύουν συγκεκριμένες προδιαγραφές απόθεσης… Ο χημισμός του λεπτομερούς τέλματος αποτυπώνει και διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά του μεταλλεύματος Μαύρων Πετρών, από το οποίο προέρχεται».

2. Όξινη απορροή – σελ. 66, 67:

«Από τις δοκιμές ABA/ANC που πραγματοποιήθηκαν σε 25 δείγματα τελμάτων, αποβλήτων, μπάζων και μεταλλευμάτων, σε συνδυασμό με τον προσδιορισμό των προαναφερόμενων δεικτών, προκύπτει ότι όλα τα υλικά είναι ενεργές ή εν δυνάμει πηγές παραγωγής οξύτητας.

…Το σύνολο σχεδόν των αποθέσεων της μεταλλευτικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή των ΜΕΣ παρουσιάζει έντονη εκχυλισιμότητα στα βαρέα μέταλλα (χαλκό, ψευδάργυρο, αντιμόνιο, κάδμιο και αρσενικό) και στο θείο».

3. Εκχυλισιμότητα του υλικού λιθογόμωσης – ΤΕ, σελ. 69-73:

«Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι, στην περίπτωση του αρσενικού, όλα τα εκχυλίσματα των δειγμάτων υλικών λιθογόμωσης, τόσον από τα μέτωπα στο μεταλλείο Μαύρων Πετρών όσο και από τη μονάδα τσιμεντοποίησης παρουσιάζουν, ήδη μετά το τέταρτο δοκιμαστικό στάδιο, συγκεντρώσεις που ξεπερνούν τα όρια αποδοχής σε ΧΥΤΑ μη επικινδύνων αποβλήτων (άρα είναι αποδεκτά μόνο σε ΧΥΤΑ επικινδύνων ή πολύ επικινδύνων αποβλήτων). Στην περίπτωση του δείγματος 62, η συγκεκριμένη υπέρβαση συμβαίνει από το πρώτο κιόλας στάδιο.

Μια γενική παρατήρηση σε όλα τα εξεταζόμενα δείγματα αποτελεί το γεγονός ότι οι τιμές του αρσενικού στα παραγόμενα εκχυλίσματα τείνουν αυξανόμενες με το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι παρά τις ενδείξεις για σχετικά ταχεία κορύφωση και εκτόνωση του φαινομένου, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και συστηματική παρακολούθηση και έλεγχος του διαχρονικού ρυθμού και βαθμού εκχυλισιμότητας των υλικών λιθογόμωσης».

4. Δοκιμές σε δείγματα στερεών αποβλήτων, σελ. 73:

«Από τα δείγματα στα οποία πραγματοποιήθηκαν δοκιμές, μόνο το δείγμα λεπτομερούς αποβλήτου από τη Σεβαλιέ Ι πληροί τους όρους αποδοχής σε ΧΥΤΑ αδρανών αποβλήτων. Όλα τα άλλα δείγματα μεταλλευτικών αποβλήτων με βάση τις περιεκτικότητες των εκχυλισμάτων τους σε αρσενικό, χαλκό, νικέλιο και μόλυβδο, γίνονται αποδεκτά μόνο σε ΧΥΤΑ μη επικινδύνων αποβλήτων. Από την άλλη πλευρά στην περίπτωση ενός δείγματος με βάση το αντιμόνιο και τριών δειγμάτων με βάση τον ψευδάργυρο απαιτείται ΧΥΤΑ επικινδύνων αποβλήτων…

Τα αποτελέσματα φανερώνουν ότι κανένα δείγμα στερεών μεταλλευτικών αποβλήτων δεν θα γινόταν δεκτό σε ΧΥΤΑ αποδοχής αδρανών αποβλήτων. Σε ότι αφορά στο νικέλιο και το μόλυβδο, πληρούνται τα κριτήρια αποδοχής σε ΧΥΤΑ μη επικινδύνων αποβλήτων (όχι σε ΧΥΤΑ αδρανών αποβλήτων). Στην περίπτωση των εκχυλισμένων ποσοτήτων αρσενικού, καδμίου, αντιμονίου και ψευδαργύρου, ενδείκνυται για τα περισσότερα μεταλλευτικά απόβλητα η απόθεσή τους σε ΧΥΤΑ αποδοχής επικινδύνων αποβλήτων».

5. Περιβαλλοντικός χαρακτηρισμός των “εν γένει” μεταλλευτικών αποβλήτων, σελ. 75:

«Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προκύπτουν, μεταξύ των «εν γένει» μεταλλευτικών αποβλήτων (παλαιότερες αποθέσεις, ανεξέλεγκτα μπάζα, παραπροϊόντα, σωροί σιδηροπυρίτη, τρέχοντα τέλματα επίπλευσης και λάσπη εξουδετέρωσης) τα περισσότερα περιέχουν συγκεντρώσεις αρσενικού, μολύβδου και ψευδαργύρου που τα εντάσσουν στην κατηγορία των επικινδύνων στερεών αποβλήτων. Με βάση τα ίδια μεταλλικά στοιχεία, ο ίδιος χαρακτηρισμός αποδίδεται τόσο στα μαγγανέζια όσο και στα υλικά λιθογόμωσης».

Η Τεχνική Έκθεση της ΕΠΙΤΗΡΩ επισφραγίζει το γεγονός ότι: Τόσο τα απόβλητα εμπλουτισμού των Μεταλλείων Κασσάνδρας, όσο και μεγάλο μέρος των “εν γένει” μεταλλευτικών αποβλήτων, χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα και πρέπει να εφαρμοσθούν για τη διαχείρισή τους όλα όσα ορίζονται για τα επικίνδυνα απόβλητα από την Εθνική και την Κοινοτική Νομοθεσία.

Η διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων καθορίζεται από την ΚΥΑ ΗΠ.24944/11592006 «Έγκριση γενικών προδιαγραφών για τη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων», σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. β της ΚΥΑ 13588/725/2006 «Μέτρα, όροι και περιορισμοί για τη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 91/689/ΕΚ «για τα επικίνδυνα απόβλητα» του Συμβουλίου της 12ης Δεκ. 1991. Αντικατάσταση της υπ’αριθμ. 19396/1546/1997 ΚΥΑ «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων (ΦΕΚ Β’ 604/1997)».

Σύμφωνα με τις ανωτέρω ΚΥΑ και με το σύνολο των εθνικών και κοινοτικών διατάξεων περί την διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων, η συνολική έκταση των Μεταλλευτικών Εγκαταστάσεων Στρατωνίου και Ολυμπιάδας είναι επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον περιοχή απόθεσης επικίνδυνων μεταλλευτικών αποβλήτων.

Από της επομένης της 31ης Δεκεμβρίου 2009, η εξόρυξη κάτω από τη Στρατονίκη και οι Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Στρατωνίου συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά.

To ΥΠΕΚΑ οφείλει να μας ενημερώσει με ποια διάταξη νόμου έχει παραταθεί η ισχύς της από 31.12.2009 λήξασας αδειοδότησης και γιατί δεν έχει κινηθεί μέχρι σήμερα η διαδικασία επιβολής των κυρώσεων που προβλέπονται από το Ν. 1650/1986 και το Π.Δ. 148/2009 για τις διαπιστωθείσες παραβιάσεις των εγκεκριμένων Περιβαλλοντικών Όρων.


6 απαντήσεις στο “Η λήξη της αδειοδότησης της εξόρυξης κάτω από τη Στρατονίκη και η νομιμότητα ενδεχόμενης νέας αδειοδότησης ή παράτασης της υπάρχουσας”

  1. Γειά σας πουλάκια μου και καλή χρονιά!Εχω μια απορία…..Αυτό το κωλοκράτος πότε επιτέλους θα αρχίσει να εφαρμόζει τους νόμους που συντάσσει; Πότε επιτέλους θα δούμε πολιτικούς με οράματα και τσαμπουκά που θα τους επιτρέπει να τα υλοποιήσουν;;;;Μ έχει πιάσει μια απελπισία οτι αυτή η χώρα δεν σώζεται με τίποτα…Το παρήγορο είναι οτι υπάρχουν άτομα σαν και σας antigold……ΦΙΛΑΚΙΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.