Η μεταλλευτική βιομηχανία σε ραγδαία ανάπτυξη

Ο Michael Renner του Worldwatch Institute καταγράφει την εξέλιξη της μεταλλευτικής βιομηχανίας από το 1950 μέχρι σήμερα: http://www.worldwatch.org/node/6246?emc=el&m=291792&l=4&v=9f21df1101. Από τη μετάφραση παραλείψαμε λεπτομέρειες που δεν αφορούν τη χώρα μας. Ενδιαφέροντα τα στοιχεία για τη βιομηχανία βωξίτη-αλουμινίου στο τέλος του κειμένου.

Το 2008, παρήχθησαν παγκοσμίως πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια τόνοι μετάλλων – διπλάσια ποσότητα από ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και πάνω από εφταπλάσια σε σχέση με τη δεκαετία του 1950. Από τα μέσα του εικοστού αιώνα, έχουν παραχθεί συνολικά 40 δισ. τόνοι μετάλλων. Το νούμερο αυτό περιλαμβάνει το αλουμίνιο, το αρσενικό, το κάδμιο, το χρώμιο, το χαλκό, το χρυσό, το μόλυβδο, τον ψευδάργυρο, το νικέλιο και το χάλυβα (ατσάλι).

Ακολουθώντας σταθερά ανοδική πορεία από τα χρόνια της μεταπολεμικής εκρηκτικής ανάπτυξης μέχρι το 1974, η παγκόσμια παραγωγή μετάλλων σταθεροποιήθηκε για τα επόμενα 20 χρόνια. Όμως στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε μια νέα διόγκωση του τομέα, πολύ ταχύτερη από την προηγούμενη. Η κινητήριος δύναμη πίσω από αυτή τη δεύτερη διόγκωση ήταν κατά κύριο λόγο η δραματική ανάπτυξη της Κινεζικής οικονομίας. Η αύξηση της κατανάλωσης μετάλλων ήταν επίσης υψηλή στην Ινδία και τη Νότια Κορέα, αλλά οι συνολικές ποσότητες ήταν πολύ μικρότερες από ότι στην Κίνα.

Η μέση κατά κεφαλήν χρήση μετάλλων ανέβηκε από τα 77 κιλά που ήταν το 1950 σε 165 κιλά το 1975 και σε 213 κιλά το 2008. Ωστόσο αυτοί οι παγκόσμιοι μέσοι όροι αποκρύπτουν το γεγονός ότι η κατανάλωση μετάλλων είναι ακόμη  συγκεντρωμένη σε ένα μικρό αριθμό χωρών. Για παράδειγμα, η κατά κεφαλήν κατανάλωση μετάλλων στις Η.Π.Α. το 2008 (380 κιλά) ήταν περίπου 9 φορές μεγαλύτερη από της Κίνας και 15 φορές μεγαλύτερη από της Ινδίας.

Από το μεγάλο αριθμό των μετάλλων που εξορύσσονται για εμπορική χρήση, μερικά ξεχωρίζουν. Ο χάλυβας – που παράγεται από σιδηρομετάλλευμα – είναι με διαφορά το πλέον σημαντικό από άποψη ποσότητας, αφού αποτελεί το 95% του συνόλου. Το αλουμίνιο – που παράγεται από το βωξίτη – βρίσκεται στη μακρυνή δεύτερη θέση, ακολουθούμενο από σημαντικά μικρότερες ποσότητες χαλκού και ψευδαργύρου.

Όμως η ποσότητες και μόνο δεν λένε όλη την ιστορία. Ορισμένα μέταλλα, όπως το αρσενικό, το κάδμιο, το χρώμιο, ο ψευδάργυρος, το νικέλιο και ο χρυσός, έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά εξορύσσονται σε σχετικά μικρές ποσότητες. Σε όλη τη γκάμα των υλικών που εξορύσσονται, η εξόρυξη έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που περιλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες αποβλήτων και  τοξικών υλικών και την αφαίρεση της φυσικής βλάστησης.

Το 2005, η παραγωγή των δέκα βασικών εμπορικών μετάλλων οδηγησε στην παραγωγή πάνω από 3 δισ. τόνων αποβλήτων (χωρίς να περιλαμβάνονται τα στείρα υλικά που απομακρύνονται για να γίνει προσβάσιμο το μετάλλευμα). Η ποσότητα των αποβλήτων ήταν 4 φορές μεγαλύτερη από τα μέταλλα που εξορύχθηκαν.  Σαν αποτέλεσμα της πτώσης της ποιότητας των μεταλλευμάτων, η παραγωγή αποβλήτων επεξεργασίας αυξάνεται ταχύτερα από την παραγωγή των ίδιων των μετάλλων.

Το σιδηρομετάλλευμα χρησιμοποιείται στην παραγωγή χάλυβα, ενώ χρώμιο και νικέλιο προστίθενται για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα. Η Κίνα, η Βραζιλία και η Αυστραλία είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί σιδηρομεταλλεύματος. Πριν από μια δεκαετία, η βόρεια Αμερική και η Ευρώπη κυριαρχούσαν στην κατανάλωση χάλυβα, χρησιμοποιώντας το 44% της παγκόσμιας παραγωγής. Σήμερα η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής με το 36% του συνόλου, ενώ άλλες χώρες της Ασίας χρησιμοποιούν άλλο 22%.

Η παραγωγή χάλυβα είναι διεργασία εξαιρετικά ενεργοβόρα και απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου. Κατά μέσο όρο, η παραγωγή 1 τόνου πρωτογενούς ατσαλιού οδηγεί στην εκπομπή περίπου 1,7 τόνων διοξειδίου του άνθρακα. Οι τεχνολογικές πρόοδοι κατά τις τελευταίες δυο-τρεις δεκαετίες έχουν οδηγήσει σε αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας, μεγαλύτερη χρήση των αερίων υποπροϊόντων και υλικών και σε σημαντική μείωση του CO2 για κάθε τόνο παραγόμενου χάλυβα. Ωστόσο, αυτό το κέρδος ανά μονάδα έχει αντισταθμιστεί σε ένα βαθμό από την αυξανόμενη παραγωγή. Συνολικά, η παραγωγή χάλυβα ευθύνεται για το 5-6% των ποσοτήτων CO2 που εκλύονται από ανθρώπινες δραστηριότητες και για το 27% των εκπομπών του κλάδου της κατασκευής προϊόντων.

Το αλουμίνιο παράγεται από τον βωξίτη, ένα μέταλλο που εξορύσσεται κατά κύριο λόγο στην Αυστραλία, την Κίνα, τη Βραζιλία και την Ινδία. Αυτό το ελαφρύ αλλά ανθεκτικό υλικό χρησιμοποιείται κυρίως στην αυτοβιομηχανία, την αεροδιαστημική βιομηχανία, τις οικοδομές, τις κατασκευές και τις συσκευασίες.

Η παγκόσμια παραγωγή πρωτογενούς αλουμινίου αυξήθηκε από περίπου 2 εκατ. τόνους το 1950 σε 39,7 εκατ. το 2008. Όπως και με το χάλυβα, η σειρά των μεγαλύτερων παραγωγών έχει αλλάξει δραματικά. Από ένα ποσοστό λίγο κάτω του 40% το 1960, οι ΗΠΑ παράγουν τώρα λιγότερο από 7%. Το 2008, η Κίνα είχε τα απόλυτα πρωτεία στην παραγωγή με 34%. Η Ρωσσία, η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός χώρα παράγει το 11%, ενώ ο Καναδάς έχει το 8%.

Η βιομηχανία αλουμινίου είναι από τους πλέον ενεργοβόρους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας και καταναλώνει περίπου το 3% της ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η διαδικασία χύτευσης παράγει κατά μέσο όρο 1,6 εκατ. τόνους CO2 ανά τόνο αλουμινίου και άλλον ένα τόνο ισοδύναμου CO2 από την εκπομπή υπερφορανθράκων (perfluorocarbons). Όμως η βιομηχανία έχει μειώσει σταδιακά την κατανάλωση ενέργειας. Ο διεθνής μέσος όρος της κατανάλωσης ενέργειας στην παραγωγή αλουμινίου κατέβηκε από πάνω από 50.000 κιλοβατώρες (kWh) ανά τόνο το 1900, στις 25.000 κιλοβατώρες το 1950 και στις 16.000 κιλοβατώρες το 2000.

Η παραγωγή αλουμινίου από ανακυκλωμένο σκραπ απαιτεί μόνο το 5-10% της ενέργειας που απαιτεί η πρωτογενής παραγωγή. Και μειώνοντας την ανάγκη για εξόρυξη βωξίτη, η ανακύκλωση του αλουμινίου βοηθά στην αποφυγή των τοξικών μεταλλευτικών αποβλήτων.

Η παγκόσμια δευτερογενής παραγωγή αλουμινίου έχει αυξηθεί σταθερά από 2.6 εκατ. τόνους το 1970 σε περίπου 9 εκατ. τόνους το 2000, ή περίπου 38%. Από τότε ωστόσο η τάση αντιστράφηκε, αν και η πρωτογενής παραγωγή συνέχισε να αυξάνεται ραγδαία. Το 2008, η παραγωγή αλουμινίου από σκραπ ήταν 6,3 εκατ. τόνοι, που αντιστοιχεί στο 16% μόνο της συνολικής παραγωγής.

Η εμπειρία της Ιαπωνίας είναι μοναδική κατά το ότι έχει εγκαταλείψει σχεδόν ολοκληρωτικά την πρωτογενή παραγωγή αλουμινίου, την οποία αντικατέστησε με τη δευτερογενή παραγωγή και τις εισαγωγές. Στις ΗΠΑ, η δευτερογενής παραγωγή από παλαιό σκραπ αντιστοιχεί στο 30% της παραγωγής, ενώ το νέο σκραπ (από την παραγωγική διαδικασία) διπλασιάζει αυτό το ποσοστό. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η δευτερογενής παραγωγή αλουμινίου έχει τριπλασιαστεί από το 1980 και έχει φτάσει το 40% του συνολου. Η Κινεζική κυβέρνηση σκοπεύει να αυξήσει τη χρήση του δευτερογενούς αλουμινίου από το 17% που είναι σήμερα στο 25% μέχρι το 2010.

Το πλήρες άρθρο εδώ.