1873: Τα Λαυρεωτικά – Η πρώτη μεγάλη “χρηματιστηριακή” απάτη στην Ελλάδα (βίντεο)


lavrio

Τα Λαυρεωτικά ήταν η πρώτη μεγάλη “χρηματιστηριακή” φούσκα – το “χρηματιστηριακή” σε εισαγωγικά γιατί Χρηματιστήριο στην Αθήνα δεν είχε ακόμα ιδρυθεί.

Στο επίκεντρο της απάτης βρίσκεται ένα μεταλλείο “μικτών θειούχων” – όχι της Χαλκιδικής – και πρωταγωνιστεί ένας “εθνικός ευεργέτης” – όχι ο Μποδοσάκης, τι σύμπτωση αλήθεια, εθνικός ευεργέτης θεωρείται και αυτός.

Δείτε και ακούστε τη συγκλονιστική πραγματικά ιστορία στο βίντεο από την εκπομπή “Η Μηχανή του Χρόνου” που ακολουθεί:

https://www.youtube.com/watch?v=hNluMeJjTwI

Ta_metallourgeia_tou_Lavriou_1873_shareΣτην εικόνα αριστερά το “όχημα” της απάτης, μία μετοχή της “Ελληνικής Εταιρείας Μεταλλουργείων Λαυρίου”, που ίδρυσε το 1873 ο Ανδρέας Συγγρός.

Ο Συγγρός, τα Λαυρεωτικά και όσα επακολούθησαν, ώθησαν τον Ροΐδη να δώσει μέσα από το περιοδικό “Ασμοδαίος” που εξέδιδε τον εξής ορισμό της λέξης “μεταλλείο”:

«Μεταλλείον: Υπόγειος φενάκη»

Για μια αναλυτική παρουσίαση της υπόθεσης των Λαυρωτικών, διαβάστε το Χαλκιδικιώτικο ιστολόγιο “Ευτρόπιος”:

Λαυρεωτικά : Η ιστορία, όπως δε διδάσκεται στα σχολεία

Και επίσης, τη σειρά των σχετικών αναρτήσεων από το ιστολόγιο Cogito Ergo Sum:

Λαυρεωτικά – 1. Ο Σερπιέρι συναντά τον Κορδέλλα

 Λαυρεωτικά – 2. Καλή αρχή μεν, εκβολάδες δε

Λαυρεωτικά – 3. Επικίνδυνοι κλυδωνισμοί

Λαυρεωτικά – 4. Ο “ευεργέτης” Ανδρέας Συγγρός και η “λαϊκή πτώχευση”

Aπό την τελευταία αντιγράφουμε πώς δημιουργήθηκε η “φούσκα”. Δεκαετία του 1870…:

[…] Την εποχή που ο Συγγρός εγκαθίσταται στην Αθήνα, το “λαυρεωτικό ζήτημα” βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής και ο Γεώργιος ζητά βοήθεια από τον καινούργιο του φίλο, τον οποίο εκτιμά βαθύτατα. Ο Συγγρός μυρίζεται χρυσάφι και δέχεται να βοηθήσει τον μεγαλειότατο. Η πρότασή του είναι ριζοσπαστική μεν απλούστατη δε: θα αναλάβει αυτός την εκμετάλλευση της λαυρεωτικής γης, αποζημιώνοντας ο ίδιος την εταιρεία των Ρου και Σερπιέρι, υπό την προϋπόθεση ότι θα του δοθούν ορισμένα “κίνητρα” από το κράτος (π.χ. απαλλαγή από κάθε φορολογία κλπ).

Όλοι ανέπνευσαν ανακουφισμένοι. Ο βασιλιάς επειδή βρήκε λύση εκεί όπου απέτυχαν οι πρωθυπουργοί, οι πολιτικοί επειδή έφυγε ένας μεγάλος βραχνάς από τον λαιμό τους, ο Ρου επειδή πήρε τα λεφτά που ήθελε (και, μάλιστα, με καθυστέρηση αρκετών μηνών, χάρη στην οποία πρόλαβε και μάζεψε αρκετό από τον πλούτο τής λαυρεωτικής γης) αλλά και οι ξένες δυνάμεις επειδή απεμπλάκησαν από ένα μπέρδεμα που είχε καταντήσει σχεδόν αδιέξοδο. Έτσι, μέσα στο 1873, η Hilarion Roux et Cie μεταβίβασε τις μετοχές της στην Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως και ο Συγγρός έγινε απόλυτο αφεντικό τού Λαυρίου, ιδρύοντας την Ελληνική Εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρίου (ΕΕΜΛ).

Στην ουσία, ο Συγγρός δεν είχε καμμιά όρεξη να γίνει μεταλλωρύχος. Γι’ αυτό άλλωστε αποζημίωσε μόνο τον Ιλαρίωνα Ρου (δεν ήθελε στα πόδια του έναν πανέξυπνο τραπεζίτη) και επέτρεψε στον Σερπιέρι να παραμείνει στην περιοχή (**). Ο Συγγρός ήταν έμπορος και τραπεζίτης, άνθρωπος του χρήματος, όχι άνθρωπος της δουλειάς. Με το Λαύριο ασχολήθηκε για να κερδίσει, όχι για να κάνει χάρες στον βασιλιά ή στο κράτος. Επένδυση έκανε. Και, μάλιστα, την έκανε έχοντας κατά νου ένα “κόλπο γκρόσσο”.

Στο μεταξύ, ο παμπόνηρος κωνσταντινουπολίτης φρόντισε να αναβαθμίσει την επένδυσή του. Στις εφημερίδες άρχισαν ξαφνικά να εμφανίζονται περίεργα δημοσιεύματα, τα οποία έκαναν λόγο για ύπαρξη ακόμη και χρυσού (εκτός από τα ήδη γνωστά ασήμι και μόλυβδο) στο Λαύριο και τα οποία ο Συγγρός ουδέποτε διέψευσε επίσημα. Παράλληλα, οι φήμες για “αμύθητα πλούτη” έδιναν κι έπαιρναν: γιατί ζήτησε τόσο μεγάλη αποζημίωση ο Ρου; γιατί τσακίστηκε ο Συγγρός να πληρώσει όσα-όσα; γιατί ανακατεύτηκαν οι ξένοι; γιατί λύσσαξε ο Δεληγεώργης να μείνουν τα ορυχεία στην κυριότητα του κράτους;

Ο Συγγρός έκανε ό,τι θα έκανε κάθε καλός καπιταλιστής: εκμεταλλεύτηκε (αν δεν υποδαύλισε ο ίδιος) τις φήμες, μετοχοποίησε την εταιρεία και έβγαλε τις μετοχές σε δημόσια προσφορά. Καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε χρηματιστήριο στην Ελλάδα, τον ρόλο τού “κάγκελου” τον έπαιξε το καφενείο “Η Ωραία Ελλάς” στην οδό Μητροπόλως, όπου συνωστίζονταν οι αθηναίοι για να αγοράσουν μετοχές τής εταιρείας που θα τους έκανε ζάμπλουτους. Κανείς δεν σκοτιζόταν από την υψηλή τιμή τής μετοχής, η οποία είχε ονομαστική αξία 200 δραχμές αλλά πουλιόταν πολύ “πάνω από το άρτιο”, ξεπερνώντας ακόμη και τις 310 δραχμές (***). Και, βεβαίως, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να μάθει αν η αξία των υποτιθέμενων κοιτασμάτων κάλυπτε το μετοχικό κεφάλαιο που είχε βγάλει στο σφυρί ο Συγγρός. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η ΕΕΜΛ είχε μαζέψει τις οικονομίες των περισσότερων αθηναίων αλλά και πολλών επαρχιωτών. Ανάμεσά τους ήσαν και πολλές εταιρείες, οι οποίες ανέστειλαν την συνήθη επιχειρηματική τους δραστηριότητα προκειμένου να τοποθετήσουν τα διαθέσιμά τους στις μετοχές τής ΕΕΜΛ.

Όμως, όσο γρήγορα αναπτύχθηκε η φούσκα, τόσο γρήγορα έσκασε. Πριν μπει ο χειμώνας του 1873, η απάτη τού Συγγρού ξεσκεπάστηκε και η αξία των μετοχών κατρακύλησε πιάνοντας πάτο. Χιλιάδες απλοί άνθρωποι καταστράφηκαν οικονομικά. Το εμπόριο κατέρρευσε, οι πτωχεύσεις διπλασιάστηκαν και οι αυτοκτονίες πολλαπλασιάστηκαν. Ο τύπος, ο οποίος χόρευε πρωτύτερα στον ρυθμό τού Συγγρού, κατηγορούσε πλέον τον τραπεζίτη ως απατεώνα και κερδοσκόπο, μέσα από δεκάδες καυστικά κείμενα (****) και γελοιογραφίες. Η καταστροφή ήταν τέτοια ώστε για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα ο όρος “λαϊκή πτώχευση”.

Φυσικά, το αφτί τού Συγγρού ποσώς ίδρωσε. Χάρη στο “κόλπο γκρόσσο” του, πολλαπλασίασε την ήδη μεγάλη περιουσία του, ενώ η λαϊκή κατακραυγή δεν ήταν αρκετή για να επηρεάσει την εύνοια με την οποία τον περιέβαλε ο Γεώργιος. Ενώ χιλιάδες κόσμου καταστρέφονταν, ο Συγγρός άρχιζε την καρριέρα του ως οικονομικοπολιτικός μεγαλοπαράγοντας του τόπου…

Πριν κλείσουμε το αφιέρωμά μας στα Λαυρεωτικά, ας αναφέρουμε και μια φαρσική λεπτομέρεια. Το 1875, τρία μόλις χρόνια μετά την “λαϊκή πτώχευση” που ο ίδιος δημιούργησε, ο Ανδρέας Συγγρός θα γινόταν “εθνικός ευεργέτης” χρηματοδοτώντας την ανέγερση του πρώτου Πτωχοκομείου (!!) της Αθήνας. Ειρωνεία;

Τελειώνουμε με λίγη “τροφή για σκέψη”. Τώρα που μάθαμε τις λεπτομέρειες για το παιχνίδι που παίχτηκε πριν 140 χρόνια με το ασήμι στο Λαύριο, ας αναζητήσουμε τις λεπτομέρειες (π.χ. νόμοι, χαριστικές διατάξεις, φορολογικές απαλλαγές κλπ) από το παιχνίδι που παίζεται σήμερα με τον χρυσό στην Χαλκιδική. Σϊγουρα θα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να τις δούμε με άλλο μάτι..


Μία απάντηση στο “1873: Τα Λαυρεωτικά – Η πρώτη μεγάλη “χρηματιστηριακή” απάτη στην Ελλάδα (βίντεο)”

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.