Δικαίωση των ιθαγενών ενάντια στις «σούπερ Σκουριές» της Χιλής

Της Χριστίνας Πάντζου από την ΕΦ.ΣΥΝ.

Ενα νέο πονοκέφαλο για τη μεταλλευτική βιομηχανία του Καναδά -και ιδίως για τους κολοσσούς του κλάδου GoldCorp και New Gold- αποτελεί η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Χιλής για πάγωμα της επένδυσής τους στο ανοιχτό ορυχείο χρυσού και χαλκού Ελ Μόρο. Πρόκειται για την τελευταία από πολλές μάχες που κερδίζουν ιθαγενείς και αγροτικές κοινότητες κατά καναδικών εταιρειών που εκμεταλλεύονται το 50%-70% του ορυκτού πλούτου της Λατινικής Αμερικής, συχνά εις βάρος των τοπικών κοινοτήτων και του περιβάλλοντος.

Η ύπατη δικαστική αρχή της Χιλής τάχθηκε υπέρ των ασφαλιστικών μέτρων που είχαν ζητήσει δεκαπέντε αγροτικές κοινότητες των ιθαγενών Ντιαγκίτας που κατοικούν σε αυτή την περιοχή της οροσειράς των Ανδεων όπου θα υλοποιηθεί το έργο. Υιοθετώντας την προσφυγή τους, το Δικαστήριο ακύρωσε την περσινή έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της εταιρείας, κρίνοντάς την «παράνομη και αυθαίρετη» αφού δεν υπήρξε η απαραίτητη διαβούλευση με τις ιθαγενείς κοινότητες των Ανδεων, όπως ορίζεται από τη Σύμβαση 169 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, αλλά και από την εθνική νομοθεσία. Οι δύο εταιρείες θα χρειαστεί να περιμένουν το αποτέλεσμα της διαβούλευσης με τους ιθαγενείς για να γνωρίσουν αν και με ποιες δεσμεύσεις θα προχωρήσουν στην επένδυση των 3,9 δισ. δολαρίων, από την οποία προσδοκούν να παράξουν σε διάστημα 17 χρόνων τουλάχιστον 200 εκατ. λίβρες χαλκό και περισσότερες από 210.000 ουγκιές χρυσό από τα τεράστια αποθέματα του Ελ Μόρο.

Δεν είναι η πρώτη νίκη των Ντιαγκίτας κατά καναδικών μεταλλευτικών που με τις επενδύσεις τους υποθηκεύουν το φυσικό περιβάλλον και την ίδια την επιβίωσή τους. Πέρσι τον Μάιο, οι ιθαγενείς πέτυχαν να παγώσει το τεράστιο ορυχείο χρυσού Πάσκουα Λάμα της Barrick Gold αποδεικνύοντας ότι τα έργα που επρόκειτο να γίνουν απειλούν να καταστρέψουν τους παγετώνες και να μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα των Ανδεων.

Ενδεικτικό της ανοιχτής σύγκρουσης των τοπικών κοινοτήτων της Λατινικής Αμερικής με τις καναδικές μεταλλευτικές, τις οποίες καταγγέλλουν για «δίχως όρους, κανόνες και σεβασμό εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της ηπείρου», είναι η απόφαση που υιοθέτησε τον Ιούνιο το Μόνιμο Δικαστήριο των Λαών.

Το διεθνές ανεξάρτητο σώμα έπειτα από ενδελεχή εξέταση πολυάριθμων τεκμηρίων καταδίκασε πέντε καναδικές εξορυκτικές εταιρείες και τις θυγατρικές τους (ανάμεσά τους και τις Barrick Gold και Gold Corp) που δραστηριοποιούνται στην ήπειρο για διευκόλυνση, συγκάλυψη ή ανοχή παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εμπλεκόμενων κοινοτήτων και για παρεμπόδιση της πρόσβασης των θυμάτων σε μέσα για την προστασία τους.

Το Δικαστήριο καταδίκασε συγχρόνως και το κράτος του Καναδά γιατί «συνέβαλε με πράξεις ή παραλείψεις στην παραβίαση αυτών των δικαιωμάτων ευνοώντας συγχρόνως την ατιμωρησία των εξορυκτικών του επιχειρήσεων».