Nα επανερχόμαστε σιγά σιγά στο κυάνιο…

Flash smelting  και άλλα παραμύθια…

Στο oryktosploutos.net δημοσιεύθηκε άρθρο με τίτλο “Παραγωγή χρυσού με τη μέθοδο της κυάνωσης“, του Αντώνη Ζ. Φραγκίσκου, ομότιμου καθηγητή Ε.Μ.Π., πρώην πρύτανη και καθηγητή του Τμήματος Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών για περισσότερα από 35 χρόνια. Το άρθρο έχει στόχο την “αποενοχοποίηση” του κυανίου και του κυανιούχου νατρίου που χρησιμοποιείται στη μεταλλουργία χρυσού και είναι παρόμοιο με πολλά αντίστοιχα άρθρα και δημοσιεύσεις που βρίσκει κανείς στους ιστοτόπους της μεταλλευτικής βιομηχανίας στο διαδίκτυο. Κάποια από αυτά έχει χρησιμοποιήσει ο κ. Φραγκίσκος ως πηγές. Ο oμότιμος καθηγητής ισχυρίζεται ότι ναι μεν το το κυάνιο είναι ένα ισχυρότατο δηλητήριο, αλλά η σωστή διαχείρισή του από τις εταιρείες που το χρησιμοποιούν αποκλείει την πιθανότητα θανατηφόρου ατυχήματος ή άλλων αρνητικών επιπτώσεων. Στο διαδίκτυο βέβαια υπάρχει επίσης πληθώρα άρθρων που υποστηρίζουν, με στοιχεία, ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο ρόδινα (π.χ. “De-coding cyanide: An assessment of gaps in cyanide regulation at mines”). Δεν είναι όμως αυτό το θέμα μας.

Το θέμα μας είναι γιατί το “βαρύ πυροβολικό” της μεταλλευτικής διανόησης γράφει εν έτει 2014 ένα άρθρο για την κυάνωση, αφού δεν υπάρχει στην Ελλάδα καμία πρόταση για παραγωγή χρυσού με κυάνωση εκτός από το Πέραμα στον Έβρο. Ο κ. Φραγκίσκος εξηγεί το σκοπό του άρθρου του ως εξής:

“Υπάρχει έντονη αντίρρηση σε άρθρα στις εφημερίδες και ρητορεύσεις στη Βουλή για τις σχεδιαζόμενες μεγάλες επενδύσεις για την παραγωγή χρυσού, στις Σκουριές και στην Ολυμπιάδα Χαλκιδικής και στις Σάπες Ροδόπης. Βασική αιτιολόγηση της αντίδρασης; Ο κίνδυνος δηλητηρίασης από το “θανάσιμα περιβαλλοντοκτόνο” κυανιούχο νάτριο…”.

Σκουριές, Ολυμπιάδα και Σάπες; Όχι Πέραμα; Ο συντάκτης του άρθρου παραλείπει τη μόνη (θεωρητικά) επένδυση χρυσού στην οποία προγραμματίζεται να εφαρμοστεί η κυάνωση!

Για τις Σκουριές, την Ολυμπιάδα και τις Σάπες δεν υπάρχει σήμερα καμία συζήτηση για χρήση κυανιούχου νατρίου και διερωτόμαστε γιατί ανακινεί το θέμα αυτό ο κ. Φραγκίσκος. Στις Σάπες, η μη εγκεκριμένη ακόμα πρόταση της εταιρείας (“Mεταλλευτική Θράκης”, 100% θυγατρική πλέον της Eldorado Gold) είναι να μη γίνει μεταλλουργία, αλλά να παραχθεί ένα εμπορεύσιμο συμπύκνωμα χρυσού-χαλκού που θα εξαχθεί σε μεταλλουργίες του εξωτερικού. Για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ έχει μια “μαγική λύση” για μεταλλουργία χρυσού “χωρίς κυάνιο”: μια μεταλλουργία χαλκού flash smelting (“ακαριαίας τήξης”) που θα τροφοδοτείται ταυτόχρονα με τον πορφύρη των Σκουριών και τον αρσενοπυρίτη της Ολυμπιάδας και θα παράγει και χρυσό.

Η αντίδραση και η αντίρρηση στο σχέδιο της εταιρείας δεν αφορά το κυάνιο, αφού υποτίθεται ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί κι αυτό βέβαια το γνωρίζει ο κ. Φραγκίσκος που είμαστε βέβαιοι ότι παρακολουθεί από πολύ κοντά τις εξελίξεις με τις επενδύσεις χρυσού στην Ελλάδα. Αφορά την απάτη της εφαρμογής του flash smelting στα μεταλλεύματα Σκουριών και Ολυμπιάδας (δείτε εδώ), που κατά τη γνώμη μας επινόησε η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ για να εκπληρώσει τη συμβατική της υποχρέωση της κατασκευής μεταλλουργίας χρυσού, αποφύγοντας την κακή λέξη “κυάνιο”. Μαγικές λύσεις όμως δεν υπάρχουν και η εταιρεία ήδη δειλά-δειλά το παραδέχεται στο εξωτερικό ότι η μέθοδος flash smelting είναι ακατάλληλη για τα κοιτάσματα της Χαλκιδικής (εδώ).

Το ερώτημα είναι πότε θα σκάσει το παραμύθι στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Έγκριση Τεχνικής Μελέτης Ολυμπιάδας, ο χρόνος τελειώνει το Φεβρουάριο του 2015, όταν η εταιρεία θα πρέπει να υποβάλει για έγκριση το ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ της μονάδας μεταλλουργίας. Eν τω μεταξύ η εταιρεία θα έπρεπε ήδη να διεξάγει μεταλλουργικές δοκιμές σε ημιβιομηχανική κλίμακα επί τόπου του έργου, ώστε να είναι σε θέση σε ένα χρόνο από τώρα να υποβάλει το ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ. Δεν το κάνει γιατί ξέρει… Τα μάγια θα λυθούν και η άμαξα της Σταχτοπούτας θα μεταμορφωθεί ξανά σε κολοκύθα. Δηλαδή; Υδρομεταλλουργία με κυάνιο. Άλλη λύση για την Ολυμπιάδα δεν υπάρχει. Για τις Σκουριές δεν υπήρχε ποτέ θέμα κυανίου γιατί είναι κοίτασμα χαλκού και αυτό ο κ. Φραγκίσκος το γνωρίζει καλύτερα από εμάς.

Σήμερα κυανιούχο νάτριο χρησιμοποιείται μόνο στον εμπλουτισμό του Στρατωνίου και η Διεύθυνση Μεταλλευτικών και Βιομηχανικών Ορυκτών / Τμήμα Α’ του ΥΠΕΚΑ έχει ζητήσει από την εταιρεία (εδώ) να εξετάσει τη δυνατότητα αντικατάστασής του με άλλα αντιδραστήρια. Ούτε αυτό φυσικά έκανε η εταιρεία. Όμως το άρθρο του κ. Φραγκίσκου μας γυρίζει πίσω στο έτος 2000, τότε που όλες οι προτάσεις μεταλλουργίας χρυσού (Ολυμπιάδα, Πέραμα, Σάπες) περιλάμβαναν τη χρήση κυανίου.

Το άρθρο δεν φαίνεται να είναι τυχαίο… Μήπως, λέμε μήπως, ο κ. Φραγκίσκος προετοιμάζει το έδαφος για μια νέα στροφή στην κυάνωση;