Όλα βγήκαν αληθινά #skouries

Αυτό είναι το κεντρικό σημείο της απόφασης/ψηφίσματος που υιοθέτησε ομόφωνα την Πέμπτη 20/11/2014 το Δημοτικό Συμβούλιο Αριστοτέλη. «Παραδοσιακά υφιστάμενη μεταλλεία» βαφτίστηκαν οι υπάρχουσες από πολλά χρόνια στην περιοχή, συντηρητικής κλίμακας και αποκλειστικά  υπόγειες μεταλλευτικές δραστηριότητες σε Στρατονίκη και Ολυμπιάδα.

Δυστυχώς σήμερα οι «παραδοσιακές» μεταλλευτικές δραστηριότητες φέρνουν μαζί τους και τις «μη παραδοσιακές», διότι το Επενδυτικό Σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός που περιλαμβάνει και τις μεν και τις δε είναι ΕΝΑ, ΕΝΙΑΙΟ και ΑΔΙΑΙΡΕΤΟ. Μετά την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων της «επένδυσης» αυτή είναι πλέον η πραγματικότητα του τόπου και οφείλουμε να  μην εθελοτυφλούμε.

Οι Σκουριές είναι «επέκταση» ή «υφιστάμενη δραστηριότητα»;

 Ακούστε στο 32:40 του βίντεο την κριτική του εκπροσώπου της Επιτροπής Αγώνα Μ. Παναγίας για την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου:

«Υπάρχει μία Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων η οποία μιλάει για κάτι πολύ συγκεκριμένο. Το Επενδυτικό Σχέδιο είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο. Αφορά όλη αυτή τη δραστηριότητα. Πρόκειται ή για τη συγκεκριμένη επενδυτική προσπάθεια ή για κάποια μηδενική λύση. Ή αυτό ή τίποτα άλλο. Εμείς δηλαδή με αυτή την απόφαση προτείνουμε μιά άλλη προσέγγιση; Τρίτη; Ναι στην παραδοσιακά υφιστάμενη μεταλλευτική δραστηριότητα, όχι στην επέκτασή της;

Περιμέναμε από το Δημοτικό Συμβούλιο να τοποθετηθεί πάνω στο πραγματικό. Έχει ξεφύγει η δραστηριότητα από το θέμα των Σκουριών. Οι Σκουριές έχουν πλέον περιφραχθεί, είναι ένας καθαρά ιδιωτικός χώρος, με όλη τη σημασία της λέξης πια. Πέρασες το κάγκελο; Συλλαμβάνεσαι. Άρα είναι κάτι υφιστάμενο. Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει πάνω σε ευφυολογήματα και πάνω σε εικασίες».

Όπως μαθαίνουμε, η Επιτροπή Αγώνα Μ. Παναγίας καταδίκασε ΟΜΟΦΩΝΑ την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της 20-11-2014 και απεφάνθη ότι αυτή εξυπηρετεί μόνο την εταιρεία.

Το ιστορικό του «ναι στην υφιστάμενη δραστηριότητα»

Με τη θέση «ναι στην υφιστάμενη δραστηριότητα» συμφωνεί μεγάλο μέρος της  κοινωνίας του Δήμου Αριστοτέλη, τόσο των «επάνω» χωριών που έχουν πολλούς εργαζόμενους στα μεταλλεία, όσο και των «κάτω», που στηρίζονται οικονομικά σε άλλες δραστηριότητες και κυρίως στον τουρισμό. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο η τοπική κοινωνία της Β. Χαλκιδικής πορεύτηκε επί δεκαετίες. Τα μεταλλεία του Μαντέμ Λάκκου και της Ολυμπιάδας υπήρχαν και δούλευαν και πολύ λίγοι εναντιώθηκαν στη λειτουργία τους, αντίθετα, οι κάτοικοι της περιοχής σε πολλές περιπτώσεις στήριξαν τους μεταλλωρύχους και τη δουλειά τους. Ακόμα και κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες όπου υπάρχει αυξημένη γνώση και ευαισθητοποίηση για τις σοβαρές και μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των παλαιών μεταλλείων, η θέση «να μην τα πειράξουμε γιατί δουλεύει κόσμος» συνέχισε να έχει ισχυρό έρεισμα.

Ολυμπιάδα: Αντιδράσεις κατά της μεταλλουργίας χρυσού

Οι αντιδράσεις στη μεταλλευτική δραστηριότητα που ξεκίνησαν από την Ολυμπιάδα στα τέλη της δεκαετίας του ’80 δεν αφορούσαν τα υφιστάμενα μεταλλεία, αλλά την εγκατάσταση βιομηχανίας μεταλλουργίας χρυσού. Οι προσφυγές ενώπιον του ΣτΕ που κατατέθηκαν το 1999 από το Δήμο Σταγείρων-Ακάνθου και έγιναν τελικά δεκτές από το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο αφορούσαν τη μεταλλουργία χρυσού. Aφορούσαν επίσης τις ανενεργές από το 1996 Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας, από τις οποίες θα προερχόταν η τροφοδοσία του εργοστασίου σε συμπυκνώματα. Κατά της λειτουργίας των Μεταλλευτικών Εγκαταστάσεων Στρατωνίου (μεταλλείο Μαντέμ Λάκκου τότε) που επίσης είχαν λάβει Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων το 1999 δεν ασκήθηκε προσφυγή.

Στρατονίκη: Αντιδράσεις κατά της εξόρυξης κάτω από τον οικισμό

Οι αντιδράσεις που ξεκίνησαν αργότερα (2001) στη Στρατονίκη λόγω της επανενεργοποίησης του μεταλλείου των Μαύρων Πετρών από την TVX δεν ήταν κατά της εξόρυξης γενικώς, ήταν κατά της εξόρυξης κάτω από τα σπίτια του χωριού. Φυσικά ήταν και είναι απόλυτα δικαιολογημένες, γιατί απειλείται η ασφάλεια του οικισμού και των κατοίκων. Η σημερινή πραγματικότητα στη Στρατονίκη, με τα σπίτια και τους δρόμους που έχουν κομματιαστεί λόγω της υπόγειας εξόρυξης που συνεχίζεται επί 14 ολόκληρα χρόνια, αποδεικνύει ότι η ασφάλεια του οικισμού είναι πλέον οριακή.

Ελληνικός Χρυσός: «Ή ΟΛΑ Ή ΤΙΠΟΤΑ»!

Τη θέση «ναι στην υφιστάμενη μεταλλευτική δραστηριότητα» είχε πάρει η δημοτική αρχή του κ. Βλαχόπουλου κατά την τετραετία 2006-2010, δηλώνοντας ωστόσο κατηγορηματικά αντίθετη στο μεταλλείο των Σκουριών και στη μεταλλουργία χρυσού.

Όμως η Ελληνικός Χρυσός ήδη από το 2008 είχε ξεκαθαρίσει τη θέση της. Μετά από καταγγελία του τότε δημοτικού συμβούλου της αντιπολίτευσης Τόλη Παπαγεωργίου κατά του δημάρχου Μ. Βλαχόπουλου ότι «Η εξόρυξη με εκρηκτικά κάτω από τη Στρατονίκη είναι παράνομη και επικίνδυνη και οφείλετε να την καταγγείλετε αρμοδίως», έγινε σύσκεψη στο γραφείο του Δημάρχου. (Για την ιστορία, διαβάστε εδώ την ΑΙΤΗΣΗ-ΑΝΑΦΟΡΑ-ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ με ημερομηνία 26/2/2008. Τα ίδια ακριβώς θα λέγαμε και σήμερα στον κ. Μίχο που δηλώνει «αναρμόδιος»).

Από την πλευρά της εταιρείας στη συνάντηση ήταν ο Γενικός Διευθυντής κ. Πέτρος Στρατουδάκης, η Διευθύντρια Περιβάλλοντος κ. Έμυ Γαζέα και ο Διευθυντής του μεταλλείου Μαύρων Πετρών κ. Nίκος Μηλιούδης. Με τον Δήμαρχο ήταν ο Αντιδήμαρχος κ. Κώστας Κατσαβαβάκης, ο επικεφαλής της μειοψηφίας κ. Χρήστος Δάλλας και ο καταγγέλων δημοτικός σύμβουλος Τόλης Παπαγεωργίου, ενώ παρίστατο από τη Στρατονίκη ο κ. Παύλος Τομέ. Όταν ο Δήμαρχος ζήτησε από τον κ. Στρατουδάκη να απαντήσει στα καταγγελόμενα, εκείνος απάντησε: «Για εμάς η Στρατονίκη ως επιχείρηση δεν είναι τίποτα. Εμείς θέλουμε από σένα να στηρίξεις το συνολο του Επενδυτικού μας Σχεδίου. Ή ΟΛΑ Ή ΤΙΠΟΤΑ». Και ο κ. Βλαχόπουλος απάντησε: «Ε τότε, ΤΙΠΟΤΑ».

Σε λίγο διάστημα, με αφορμή την εκλογή Προέδρου του Δ.Σ., η εταιρεία τράβηξε το χαλί που επί χρόνια έστρωνε κάτω από τα πόδια του κ. Βλαχόπουλου. Οι ελεγχόμενοι από την εταιρεία δημοτικοί σύμβουλοι απέσυραν την υποστήριξή τους και τους ακολούθησαν κι άλλοι, δυσαρεστημένοι για διαφορετικούς λόγους με το Δήμαρχο, συνολικά οι 6 από τους 11 συμβούλους της πλειοψηφίας. Και για να μπορέσει να συνεχιστεί η λειτουργία του Δήμου, τον Δήμαρχο τον στήριξαν έξι από τους επτά συμβούλους της μειοψηφίας του κ. Δάλλα!

Με αυτή την ίδια θέση «ναι στην υφιστάμενη δραστηριότητα, όχι στις Σκουριές, όχι στη μεταλλουργία χρυσού», ο κ. Βλαχόπουλος διεκδίκησε εκ νέου τη δημοτική αρχή στις εκλογές του 2010 και έχασε από τον Χρήστο Πάχτα. Είναι ωστόσο σημαντικό να διευκρινιστεί ότι το 2010 δεν είχε ακόμα λάβει Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων το ΕΝΙΑΙΟ Επενδυτικό Σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός και η θέση αυτή είχε ακόμα νόημα.

Επενδυτικό Σχέδιο ΕΝΙΑΙΟ και  ΑΔΙΑΙΡΕΤΟ

Όλα αυτά άλλαξαν με την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΚΥΑ 201745/2011) για το Επενδυτικό Σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός, στο οποίο εντάχθηκαν οι Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Στρατωνίου (μεταλλείο Μαύρων Πετρών πλέον), μαζί με τις Σκουριές, την  Ολυμπιάδα και τη μεταλλουργία χαλκού-χρυσού. Το Επενδυτικό Σχέδιο δεν έχει εγκριθεί ως ο νόμος 3220/2004 ορίζει γιατί η Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων στηρίχτηκε σε μια ΑΠΑΤΗ (σε άλλη ανάρτηση θα την εξηγήσουμε αναλυτικά) όμως ήδη, ως ΕΝΙΑΙΟ σχέδιο, υλοποιείται. Η βασική αιτία της αντίδρασης από την τοπική κοινωνία και η κύρια πηγή της σύγκρουσης είναι το μεταλλείο των Σκουριών και οι επεκτάσεις σε νέα κοιτάσματα, μαζί φυσικά με τη μεταλλουργία και το κακό που απειλούν να κάνουν στον τόπο και την προοπτική του. Η εναντίωση στις υφιστάμενες μεταλλευτικές δραστηριότητες, ακόμα κι αν αυτές ήταν μακρυά από τη Στρατονίκη,  είναι πλέον υποχρεωτική και αναπόφευκτη, από τη στιγμή που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ενός και ενιαίου Επενδυτικού Σχεδίου.

Στρατηγική εταιρείας και κράτους ο διχασμός

Σε κάποιους από τους παλαιούς εργαζόμενους το λέγαμε, πριν από το 2010: «Μην αφήσετε την εταιρεία να τα βάλει μαζί». Όμως τα βάλανε μαζί και αυτή τη φορά δεν έχουμε την πολυτέλεια να πούμε «ας μην πειράξουμε το παλιό μεταλλείο επειδή δουλεύουν συμπολίτες μας». Αυτή τη φορά είναι «Ή ΟΛΑ Ή ΤΙΠΟΤΑ» και το δίλημμα αυτό δεν τέθηκε από την τοπική κοινωνία. Ήταν στρατηγική επιλογή της άλλης πλευράς, εταιρείας και κράτους, προκειμένου να βάλει ένα μέρος της τοπικής κοινωνίας απέναντι σε ένα άλλο, μεταλλωρύχους απέναντι σε «αντιδρώντες», κατοίκους απέναντι σε άλλους κατοίκους και να επωφεληθεί η εταιρεία από το διχασμό. Έτσι το ήθελαν, εταιρεία και κράτος, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν τους εργαζόμενους για να εκβιάζουν την κοινωνία και τις εξελίξεις. Θα μπορούσαν με την αδειοδότηση να έχουν προστατευθεί οι παλαιοί εργαζόμενοι. Θα μπορούσε να έχει διαχωριστεί η «υφιστάμενη δραστηριότητα» από το νέο Επενδυτικό Σχέδιο ώστε να μην κινδυνεύσει από τις αντιδράσεις και από τις αναμενόμενες περιπέτειες της εξόρυξης στις Σκουριές που είναι για τον κόσμο «κόκκινο πανί». Πρέπει ωστόσο να είμαστε ξεκάθαροι ότι ακόμα και αν είχε γίνει κάτι από αυτά, οι Μαύρες Πέτρες είναι ένα μεταλλείο που πρέπει οπωσδήποτε να κλείσει λόγω του άμεσου κινδύνου για την ασφάλεια του οικισμού της Στρατονίκης.

Το κίνημα κατά των μεταλλείων χρυσού δεν είναι αυτό που βάλθηκε να σταματήσει μια δραστηριότητα που υπήρχε πάντα σε αυτόν τον τόπο, με βαριές επιπτώσεις μεν αλλά περιορισμένης κλίμακας, όπως η εταιρεία προσπαθεί να το παρουσιάσει. Το κίνημα προσπαθεί να σταματήσει το έκτρωμα των Σκουριών, τη μεταλλουργία και αυτά που θα έρθουν αργότερα: τη Φισώκα, την Τσικάρα, την Πιάβιτσα κ.λ.π. Φυσικά, έτσι όπως τίθεται πλέον το θέμα, όταν το πετύχουμε θα σταματήσει νομοτελειακά και η υφιστάμενη δραστηριότητα.

Χωρίς νόημα σήμερα το «ναι στην υφιστάμενη δραστηριότητα»

Κατά συνέπεια, όπως σήμερα έχουν τα πράγματα, η φράση «ναι στις υφιστάμενες (ή παραδοσιακές) μεταλλευτικές δραστηριότητες» δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Σημαίνει «θα λέγαμε ναι στις υφιστάμενες ΑΝ ήταν ξεχωριστά από τις υπόλοιπες». Που δεν είναι. Η τοπική κοινωνία δεν ρωτήθηκε ούτε πριν από την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων και βέβαια ουδείς ζητάει τη γνώμη της σήμερα, τρία χρόνια μετά την έγκριση. Αυτή είναι η πραγματικότητα και δεν αλλάζει με τις ευχές και τις επιθυμίες κανενός. Επιπλέον, αυτοί που ακόμα και σήμερα καλοπροαίρετα ίσως αρθρώνουν αυτή τη θέση τείνουν να ξεχνούν ότι αυτές οι «παραδοσιακές» δραστηριότητες κυριολεκτικά βιάζουν ένα χωριό του Δήμου δυναμιτίζοντας τα θεμέλιά του. Οι επιπτώσεις δεν είναι υποθετικές και μελλοντικές αλλά είναι σημερινές και απτές και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τις αγνοεί.

Θα τελειώσουμε συμφωνώντας απόλυτα με την Επιτροπή Αγώνα Μ. Παναγίας. Αυτή η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που είναι αντίθετη με τους διακηρυγμένους στόχους με τους οποίους ως κίνημα διεκδικήσαμε τη δημοτική αρχή, ΔΕΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΚΑΝΕΝΑΝ ΑΛΛΟΝ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.