Δεν είναι στραβός ο γιαλός… στραβά αρμενίζουν #skouries


Της Δήμητρας Μυριλλα από τον Ημερόδρομο

12-12070156787567

Δύο φορές μέσα σε λίγες ημέρες ανώτατα γνωμοδοτικά όργανα του κράτους για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και ανεξάρτητα (θεσμικά και καταστατικά τουλάχιστον) κλήθηκαν να γνωμοδοτήσουν για τη διάσωση αρχαίων καταλοίπων και κτηρίων εν’ όψει των λεγόμενων μεγάλων επενδύσεων.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) σε μια υπόθεση που σέρνεται χρόνια, αυτή των αρχαίων καταλοίπων που έχουν εντοπιστεί στις Σκουριές της Χαλκιδικής και ενώ έχει ήδη κάνει αυτοψία στο χώρο και έχει βεβαιώσει (σύμφωνα με το πρακτικό της επιτροπής αυτοψίας) τον αριθμό, την έκταση και τη σημασία των εντοπισμένων αρχαιοτήτων, αποφάσισε να μην πάρει καμία απόφαση για την τύχη τους μέχρι να εκδοθεί η τελική απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνου Σκουρλέτη σχετικά με τις εργασίες εξόρυξης στην περιοχή από την εταιρεία «Ελληνικός  Χρυσός».

Το πόρισμα των αρχαιολόγων που διενήργησαν την αυτοψία ήταν σαφές:  Λόγω της μεγάλης σημασίας των ευρημάτων (διαχρονικότητα των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων από την αρχαιότητα ως σήμερα) στη θέση αυτή προτείνεται η διατήρηση των αρχαιοτήτων κατά χώραν (δηλαδή στο σημείο εύρεσής τους), με παράλληλο περιορισμό της σύγχρονης δραστηριότητας.

Φυσικά, επειδή, έπρεπε να προβλέψουν και κάθε άλλη πιθανή εξέλιξη που δεν εξαρτάται από την αγωνία των αρχαιολόγων να διαφυλάξουν  τα ιστορικά κατάλοιπα, αλλά από την αγωνία των «αναπτυξιολόγων» να μην απειληθούν τα κέρδη των επενδυτών, πρότειναν για όσο διάστημα διαρκέσει η μεταλλευτική δραστηριότητα της εταιρείας, οι αρχαιότητες να προστατευθούν σε κατάχωση, ενώ μετά την ολοκλήρωση των εργασιών να αναδειχθούν και το περιβάλλον τους να αποκατασταθεί κατόπιν μελέτης. Κι επειδή είναι πιθανό ούτε αυτό να συμβεί προέβλεψαν και την τρίτη εκδοχή, δηλαδή να αποσπαστεί το κτήριο που πιθανολογείται ότι είναι χώρος λατρείας και συνδέεται με την αρχαία μεταλλευτική δραστηριότητα και να τοποθετηθεί σε χώρο όπου μαζί με αυτό θα φιλοξενηθούν και τα κινητά ευρήματα της ανασκαφής.

Πρέπει, εδώ, να επισημανθεί ότι αρχαιότητες δεν εντοπίζονται μόνο στη θέση Σκουριές, αλλά και σε μια μεγάλη έκταση στην ευρύτερη περιοχή εντός της ιδιοκτησίας της εκμεταλλεύτριας εταιρείας.

Τι αποφάσισε, λοιπόν, το ΚΑΣ; Αποφάσισε να αναβάλει για μία ακόμα φορά τη λήψη απόφασης εξαρτώντας την από την απόφαση του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Προφανώς, διότι, εάν η απόφαση Σκουρλέτη οδηγήσει σε διακοπή των εργασιών τότε δε τίθεται ζήτημα απόσπασης των αρχαίων, εάν υποθέσουμε ότι το ΚΑΣ θα κατέληγε σε μία τέτοια λύση. Όμως, αν το ΚΑΣ κατέληγε σε αυτή τη λύση θα το έκανε επειδή θα θεωρούσε δεδομένες τις εργασίες εξόρυξης στη θέση που βρίσκονται τα αρχαία, ενώ θα μπορούσε να μην τις είχε θεωρήσει δεδομένες εξ’ αρχής, δηλαδή από το 2009 που έδωσε την αρχική  του έγκριση. Στην περίπτωση όπου το Συμβούλιο θα πρόκρινε τη λύση της διατήρησης και ανάδειξης κατά χώραν τότε η οποιαδήποτε άλλη έγκριση προερχόμενη από συναρμόδια Υπουργεία θα όφειλε να λάβει υπόψη της την γνωμοδότηση του ΚΑΣ.

Όπως, δηλαδή, προβλέπεται και από τον αρχαιολογικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο βιοτεχνικές, βιομηχανικές, μεταλλευτικές δραστηριότητες στο περιβάλλον μνημείων απαιτούν έγκριση του υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου  (ν. 3028/2002, αρθρ. 10, παρ. 2). Σε περίπτωση που απαιτούνται εγκρίσεις και από άλλες θεσμικές αρχές του κράτους, η έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού προηγείται (αρθρ. 10, παρ. 6).

Το πνεύμα, αυτού , του δικού τους νόμου, του νόμου του αστικού κράτους, είναι σαφές: η προστασία των αρχαιοτήτων κατισχύει οποιασδήποτε άλλης ενέργειας.

Εάν, επομένως, η απόφαση του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος επιτρέψει τη συνέχιση των μεταλλευτικών εργασιών, τότε το ΚΑΣ θα κληθεί να διαλέξει μεταξύ της απόσπασης ή της κατάχωσης  παρά το γεγονός ότι το πόρισμα της επιτροπής που διενήργησε την αυτοψία μιλάει για ευρήματα μεγάλης σημασίας που απαιτούν συνολική ανάδειξη.

Λίγες μέρες μετά το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) κλήθηκε να γνωμοδοτήσει για την κήρυξη ως μη ως μνημείων τεσσάρων κτηρίων στο Ελληνικό, για τα οποία το Εργαστήριο Περιβάλλοντος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ σε εκτενές υπόμνημα έχει τεκμηριώσει την ιστορική και αρχιτεκτονική τους αξία. Θυμίζουμε ότι η ελληνική Βουλή έχει ήδη κυρώσει τη ληστρική σύμβαση ξεπουλήματος του Ελληνικού στην εταιρεία Lamda Development, δηλαδή τον Λάτση.

Πρόκειται για:

  • Το κέλυφος του αρχικού κτιρίου του Δυτικού Αεροσταθμού (αίθουσα αφίξεων – αναχωρήσεων),
  • τον παλαιό πύργο ελέγχου του Αεροσταθμού,
  • Το Αγγλικό υπόστεγο (Παγόδα) και
  • Τον αρχικό πυρήνα του συγκροτήματος του πρώην Αμερικανικού Κολλεγίου Θηλέων Αθηνών (νυν κτήρια Υ.Π.Α.).

Το αποτέλεσμα της μαραθώνιας συζήτησης (7 ώρες) ήταν, από τα παραπάνω κτήρια – εμπόδια στην «επένδυση, μόνο ένα τμήμα του Αγγλικού υπόστεγου να κηρυχθεί μνημείο (και πρέπει να μεταφερθεί σε άλλη θέση). Για τα υπόλοιπα δεν θεωρήθηκε ότι πληρούν τις ιστορικές και αρχιτεκτονικές προϋποθέσεις ώστε να διατηρηθούν ως μνημεία. Με άλλα λόγια η Lamda Development μπορεί  πλέον να τα μεταχειριστεί όπως θέλει ακόμα και να τα κατεδαφίσει προκειμένου να υλοποιήσει ανεμπόδιστη το «αναπτυξιακό» της όραμα.

Τα μέλη του ΚΣΝΜ που υπεραμύνθηκαν της κήρυξης των κτηρίων επεσήμαναν ότι τα συγκεκριμένα ακίνητα έχουν ιστορική, αρχιτεκτονική, τεχνική και τοπιακή αξία, τόνισαν ότι συγκροτούν ένα σύνολο εποχών και τεχνικών, μίλησαν για την ανάγκη να επισημανθεί μέσω της συλλογικής μνήμης η διάρκεια της πόλης. Ωστόσο η πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου έδειχνε ανήσυχη για τις «αναπτυξιακές επιλογές», οι οποίες «πρέπει να υποστηριχθούν και όχι να υπάρχουν εμπόδια», έγινε λόγος «για σύγχυση της συλλογικής μνήμης με την προσωπική μνήμη και για συναισθηματισμό», για «μικρής ή αμφίβολης αξίας κτίσματα που δεν βοηθούν στην ανάπτυξη νέων κοινωνικών σχέσεων (!) σε μια περιοχή που πρόκειται να αναβαθμιστεί και να αναπλαστεί».

Όλα αυτά υπό τις … ευγενικές προειδοποιήσεις των εκπροσώπων του ΤΑΙΠΕΔ ότι «μια τροποποίηση των όρων με βάση τους οποίους υπέβαλε την πρότασή του ο αντισυμβαλλόμενος, συνιστά μια αλλαγή που το εύρος της θα εκτιμηθεί στην πορεία. Σίγουρα πάντως, η κήρυξη ενός μνημείου στην περιοχή, μετέπειτα θα φέρει περιορισμό στα κτίρια που πρόκειται να δομηθούν κοντά στα μνημεία».

Ετσι, λοιπόν, το αστικό κράτος, δημιουργός των παραπάνω θεσμών σε ιστορικές περιόδους που δεν μπορούσε παρά να θωρακίσει το πολιτιστικό απόθεμα της χώρας δεν διστάζει καθόλου να υποβαθμίσει αυτούς τους ίδιους θεσμούς, να τους απαξιώσει ή να τους μετατρέψει σε εργαλείο διευκόλυνσης των νέων του στρατηγικών επιλογών για την διασφάλιση των κερδών κάθε λογής ιδιωτών και επενδυτών.

Και όπως αναφέρει η Επιτροπή Αγώνα για το Μητροπολιτική Πάρκο Ελληνικό: «Είναι πάντως αδιανόητο, όταν δεν υπάρχει καμία τυπική δέσμευση, να υποβαθμίζονται οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και να παρακάμπτονται καθ’ ύλην αρμόδιοι κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς στο όνομα της βούλησης του ΤΑΙΠΕΔ να έχει, ως εντολοδόχος του «επενδυτή», τον απόλυτο έλεγχο του χώρου.  Τα παραπάνω οδήγησαν να μην κηρυχθεί διατηρητέο κανένα νεώτερο μνημείο στο Ελληνικό, πλην τμήματος της «Παγόδας» το οποίο όμως πρέπει να μεταφερθεί αλλού! Έτσι λύνονται τα χέρια του «επενδυτή» να σχεδιάσει όπου και όπως νομίζει. Εδώ η επιστήμη σηκώνει τα χέρια».


Μία απάντηση στο “Δεν είναι στραβός ο γιαλός… στραβά αρμενίζουν #skouries”

  1. σήμερα έχουμε 18.10 και η θερμοκρασία πεφτει .Το δασαρχείο Αρναιας όπου ανήκουμε μέχρι σήμερα δεν διάθεσε (πούλησε) ένα ξύλο για θέρμανση στους χωριανούς μου .Με αυτών το τρόπο σπρώχνει τους χωριανούς μου στο λαθραίο με απλα λόγια ,τους διωχνει απ΄την περιοχη …!!!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.