Το «πράσινο φως» και το αδιέξοδο της Eldorado #skouries

H έγκριση μιας απλής τροποποίησης διαδικαστικού χαρακτήρα, που έλαβε η Eldorado με απόφαση Σκουρλέτη και η ανακοίνωση για επανέναρξη των εργασιών στις Σκουριές, προκάλεσαν κύμα δημοσιευμάτων που μιλούσαν για «πράσινο φως» στην εξόρυξη χρυσού. Τίποτα τέτοιο δεν ισχύει. Η άδεια δόθηκε, αλλά δεν βγάζει από το αδιέξοδο την Ελληνικός Χρυσός, που δεν μπορεί να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και μπορεί να ελπίζει μόνο στο «κλείσιμο του ματιού» από το Υπουργείο.

Της Μαρίας Καδόγλου / The Press Project

Με σημερινή της ανακοίνωση η Eldorado Gold, μητρική εταιρεία της Ελληνικός Χρυσός, γνωστοποιεί την επανέναρξη των κατασκευαστικών εργασιών στις Σκουριές που είχαν ανασταλεί από τον περασμένο Ιανουάριο. Στην ίδια ανακοίνωση, ο διευθύνων σύμβουλος της Καναδικής εταιρείας Πολ Ράιτ δηλώνει ενθουσιασμένος από την «εποικοδομητική συνεργασία, την κατανόηση και την ευθυγράμμιση» μεταξύ της εταιρείας του και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που οδήγησε στις πρόσφατες αδειοδοτήσεις για Σκουριές και Ολυμπιάδα. Η τελευταία έγκριση που δόθηκε ήταν η έγκριση του «Συμπληρωματικού – Τροποποιητικού Τεύχους Τεχνικής Μελέτης του υποέργου Σκουριών» την Παρασκευή 6/5.

Παράλληλα η Εldorado ανέβαλε την προγραμματισμένη για τις 4/5 ανακοίνωση των οικονομικών και λειτουργικών αποτελεσμάτων 1ου τριμήνου 2016 για τις 11/5, προφανώς για να συμπεριλάβει και την πανηγυρική ανακοίνωση της επανέναρξης των εργασιών. Όλα δείχνουν ρόδινα για την εταιρεία.

Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και καθαρά όσο παρουσιάζονται: Δόθηκε η άδεια – Συνεχίζουμε. Όπως το antigoldgr.org άμεσα ενημέρωσε τους αναγνώστες του – και εκ των υστέρων επιβεβαίωσε και το Υπουργείο – η τελευταία αυτή έγκριση δεν είναι παρά μια άνευ σημασίας τροποποίηση κάποιων επιφανειακών εγκαταστάσεων στις Σκουριές, η οποία κανένα πρόβλημα της εταιρείας δεν λύνει και σε τίποτα δεν διευκολύνει την εξέλιξη του έργου.

Το Σαββατοκύριακο που μεσολάβησε από την έγκριση της Παρασκευής μέχρι τη θριαμβευτική ανακοίνωση της Δευτέρας έγινε χαμός στα μέσα ενημέρωσης – σε όσα τουλάχιστον λειτουργούσαν. Εντυπωσιακοί τίτλοι προεξοφλούσαν με απόλυτη βεβαιότητα την επανεκκίνηση των έργων στις Σκουριές – ωστόσο τα άρθρα έδειχναν παντελή άγνοια των αρθρογράφων για το περιεχόμενο της έγκρισης που δόθηκε. Για παράδειγμα, όπως έγραψε το capital.gr και αντέγραψαν πολλές δεκάδες ιστότοποι: «Η υπουργική αυτή απόφαση έρχεται σε συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας βάσει της οποίας ακυρώθηκαν οι ανακλητικές αποφάσεις που είχε εκδώσει ο κ. Σκουρλέτης το περασμένο καλοκαίρι». Μαύρα μεσάνυχτα δηλαδή, αφού η απόφαση του ΣτΕ και οι ανακλητικές αποφάσεις του περασμένου καλοκαιριού αφορούσαν τη μεταλλουργία χαλκού-χρυσού του Μαντέμ Λάκκου ενώ η πρόσφατη απόφαση τις επιφανειακές εγκαταστάσεις στις Σκουριές. Ουδεμία σχέση.

Μια πρώτη παρατήρηση είναι ότι το έχουμε ξαναδεί αυτό το έργο. Η Eldorado ξανακάνει ακριβώς το ίδιο που είχε κάνει και τον Ιανουάριο : διαρροές στα φιλικά της μέσα ενημέρωσης (καμία πρωτοτυπία στην επιλογή των μέσων και των δημοσιογράφων) για να προαναγγείλει τις επόμενες κινήσεις της και να δημιουργήσει θόρυβο και «κλίμα» εν’οψει της έλευσης του αφεντικού στην Αθήνα για διαπραγματεύσεις.

Διαβάζουμε λοιπόν σημερα το πρωί , περίπου ταυτόχρονα με την ανακοίνωση της Eldorado: «Ωστόσο, το τι θα πράξει η Eldorado Gold θα αποσαφηνιστεί τις επόμενες ώρες, παρουσία του επικεφαλής της εταιρείας κ. Πολ Ράιτ που βρίσκεται σε προγραμματισμένη επίσκεψη στην χώρα μας. Είναι σαφές ότι το επιτελείο της Ελληνικός Χρυσός θα επεξεργαστεί και θα αναλύσει όλα τα δεδομένα, πριν προχωρήσει στο επόμενο βήμα που είναι η επανεκκίνηση του έργου».

Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι αυτή η ασήμαντη έγκριση της Παρασκευής δεν ήταν «πράσινο φως» όπως γράφτηκε, δεν επιτρέπει στην εταιρεία να κάνει τίποτα παραπάνω από αυτά για τα οποία έχει ήδη αδειοδοτηθεί και δεν μπορεί να είναι αυτή που θα καθορίσει αν η «επένδυση» θα προχωρήσει ή όχι. Ο Ράιτ γνωρίζει και ο Σκουρλέτης το έχει κάνει σαφές ότι υπολείπονται ακόμα σημαντικές εγκρίσεις με πλέον βασική αυτή της μεταλλουργίας flash smelting που είναι ο στόχος της σύμβασης. Αν δεν εγκριθεί η μεταλλουργία (που δεν μπορεί να εγκριθεί γιατί η μέθοδος μεταλλουργίας είναι μια απάτη ) οδηγείται σε κατάρρευση όλο το οικοδόμημα της αδειοδότησης, συμπεριλαμβανομένης και της ΚΥΑ ΕΠΟ 201745/2011. Η μεταλλουργία είναι ένα ζήτημα καθαρά επιστημονικό το οποίο έχει εξελιχθεί σε εξόχως πολιτικό. Ο Υπουργός που διαλαλεί την προσήλωσή του στη νομιμότητα δείχνει απρόθυμος να ακουμπήσει αυτό το θέμα, φοβούμενος τις επιπτώσεις του στην «επένδυση» της Eldorado για την οποία δεν υπάρχει η πολιτική απόφαση να σταματήσει.

Άποψή μας είναι ότι η εταιρεία θα προχωρήσει μόνον όταν (και αν) έχει την πολιτική διαβεβαίωση οτι ζήτημα της μεταλλουργίας θα θαφτεί οριστικά στα συρτάρια του ΥΠΕΝ και η «επένδυση» θα υλοποιηθεί κουτσουρεμένη, χωρίς το σημαντικότερο κομμάτι της και χωρίς έσοδα για το Δημόσιο. Ή όταν (και αν) λάβει διασφαλίσεις για ταχεία νέα αδειοδότηση για μεταλλουργία με διαφορετική μέθοδο (υδατική οξείδωση υπό πίεση με κυάνωση), χωρίς να τεθεί υπο αμφισβήτηση συνολικά το έργο της. Aυτό όμως είναι προβληματικό διότι η κυάνωση είχε μπλοκαριστεί από το ΣτΕ με την απόφαση της Ολομέλειας 613/2002 και αυτός ήταν ο λόγος που η Ελληνικός Χρυσός κατέφυγε στην απάτη του flash smelting.

Αν υπάρχει μια τέτοια αφανής συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και πολυεθνικής και η τυπική άδεια της Παρασκευής ήταν το μυστικό σήμα για την ενεργοποίηση της δεν το γνωρίζουμε. Αυτό θα σημαίνει πλήρη υιοθέτηση του δόγματος Σαμαρά «η επένδυση θα γίνει, με κάθε κόστος». Θεωρούμε όμως (ακόμα) αρκετά πιθανό η ανακοίνωση της επανέναρξης των εργασιών, τη μέρα ακριβώς της έλευσης του Ράιτ στην Αθήνα και μετά από όλο το θόρυβο που προκλήθηκε χάρη σε μια έγκριση στην οποία δόθηκαν διαστάσεις που δεν έχει, να είναι μια ακόμα στρατηγική της εταιρείας για άσκηση πίεσης στην Αθήνα. Και αυτό διότι η επαναλειτουργία των Σκουριών θα καταστήσει πλέον δύσκολη οποιαδήποτε ΝΟΜΙΜΗ απόφαση που θα οδηγούσε στο εκ νέου σταμάτημά τους – αν υποθέσουμε ότι υπάρχει κάποια τέτοια πρόθεση από την παρούσα κυβέρνηση.

Το βέβαιο είναι οτι όσο ο Υπουργός αποφεύγει να ασχοληθεί με το πλέον κρίσιμο για την επένδυση ζήτημα, συνεχίζει να δίνει στην εταιρεία δευτερεύουσες άδειες και της επιτρέπει να συνεχίζει ανενόχλητη να παραμορφώνει τον τόπο μέρα με τη μέρα, τόσο η εκδοχή της συμφωνίας ισχυροποιείται.