Του Σαραντη Δημητριάδη, ομοτιμου καθηγητη γεωλογιας ΑΠΘ
Συχνά – πυκνά ακούμε και διαβάζουμε πως τα μεγάλα επιτεύγματα των αρχαίων ημών προγόνων ήταν απότοκα της εντατικής από μέρους τους -και με τα τότε μέσα- εκμετάλλευσης των μεταλλείων στο Λαύριο (αποτέλεσμα ο “χρυσός αιώνας” του Αθηναϊκού “κράτους” και προπάντων το χτίσιμο του Παρθενώνα) και στην ανατολική Χαλκιδική (αποτέλεσμα η επικράτηση των Μακεδόνων στον ελληνικό χώρο και η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου). Συνειρμικά υποδηλώνεται, αν δεν λέγεται κιόλας ευθέως από όσους προβάλλουν αυτή τη συσχέτιση, πως μόνο με τον ίδιο τρόπο, εμείς οι απόγονοι εκείνων (όσοι και όσο είμαστε τελοσπάντων) μπορούμε να ξαναγράψουμε λαμπρές σελίδες ιστορίας, να χτίσουμε κάτι ισοδύναμο ή υπέρτερο του Παρθενώνα και να εκστρατεύσουμε, γιατί όχι, μέχρι τα πέρατα της Ασίας για να αναστήσουμε την αυτοκρατορία του Μεγαλέξανδρου (περνώντας και από εκείνη τη στοιχειωμένη κόκκινη μηλιά).
Καλά και ωραία αυτά τα παραμύθια. Όμως, οι Παλαιοελλαδίτες (κατά το Μαδεμοχωρίτες) που κυρίως τα διηγούνται, ξέρουν πολύ καλά πως δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να δουν στη γειτονιά τους το Λαύριο να ξανανοίγει, οπότε το χτίσιμο του νέου Παρθενώνα πέφτει στις πλάτες των Μαδεμοχωριτών, επί πλέον του καθήκοντος των τελευταίων να χρηματοδοτήσουν μια νεο-Αλεξανδρινή εκστρατεία. Σε εμάς λοιπόν, τους βορειοελλαδίτες, έλαχε ο κλήρος να χτίσουμε το χρυσό αιώνα της νέας Ελλάδας. Να το αναλάβουμε λοιπόν, αλλά ας έχουμε υπόψη και κάποια άλλα, όχι τόσο παραμυθένια πράγματα. Όταν χτιζόταν ο Παρθενώνας με τη συνεισφορά του Λαυρίου και όταν μάζευαν χρυσό και ασήμι στα “Μαδεμοχώρια” η ζωή ήταν πολύ φτηνή. Τα λειτουργικά έξοδα της εξόρυξης ήταν σχεδόν μηδενικά και η κατασκευή των λαγουμιών ήταν η μαύρη μοίρα των απλήρωτων δούλων. Χιλιάδες πέθαναν μέσα στα σκοτάδια σκάβοντας, κάποιοι αλυσσοδεμένοι. Όχι και τόσο λαμπρή λοιπόν η υλική βάση του “χρυσού αιώνα”, του Παρθενώνα και της Μεγαλεξανδρινής εκστρατείας. Θα μου πείτε ασφαλώς πως τώρα, που κάποιοι ονειρεύονται πως με τα μεταλλεία θα ξαναγεννηθεί η μεγάλη Ελλάδα, τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Πως τώρα οι στοές είναι ηλεκτροδοτημένες, με τσιμεντένια δάπεδα, με εξαερισμό, με τηλέφωνα ανάγκης και άλλα τέτοια κονφόρ. Και πως οι μεταλλωρύχοι δεν είναι δούλοι αλλά σχετικά καλά αμοιβόμενοι υπάλληλοι. Θα συμφωνήσω, αλλά λάβετε υπόψη σας παρακαλώ πως αυτά και πολλά άλλα που ξεχωρίζουν τις τωρινές πρακτικές εξόρυξης από εκείνες των αρχαίων συνιστούν σημαντικά λειτουργικά έξοδα, από αυτά που δεν είχαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι που χτίζαν Παρθενώνες. Και βάλτε και τα θηριώδη μηχανήματα, εκσκαφής και επεξεργασίας, τα εκρηκτικά, τα αντιδραστήρια, τις λοιπές εγκαταστάσεις και, και…. Τότε λοιπόν, στα αρχαία χρόνια, ότι και όσο μέταλλο παραγόταν πήγαινε κατευθείαν στο δημόσιο ταμείο -γαι το χτίσιμο του Παρθενώνα και για τις εκστρατείες, των Αθηναίων ή του Μεγαλέξανδρου. Τώρα, ναι μεν οι μεταλλωρύχοι δεν είναι δούλοι, όμως τα λειτουργικά έξοδα δεν τα βάζει το κράτος των Αθηνών ή των Μακεδόνων, αλλά τα ξένα αφεντικά. Και δεν τα βάζουν αυτοί για να χτίζουμε εμείς Παρθενώνες ή για να κάνουμε εκστρατείες, αλλά για να αυγατίσουν για χάρη τους. Στην καλύτερη περίπτωση λοιπόν, αν είναι να κτιστεί κάποιος καινούργιος Παρθενώνας αυτός θα γίνει μάλλον στο Βανκούβερ, και η όποια εκστρατεία γίνει θα είναι από τα ξένα αφεντικά για νέα μεταλλευτικά πεδία σ’ άλλη γη σ’ άλλα μέρη. Με τις λίγες θέσεις εργασίες και τις τρίχες κατσαρές της δήθεν φορολόγησης επί των κερδών (σιγά μην τη δούμε) των ξένων αφεντικών, Παρθενώνες δεν κτίζονται και σιγά μην ζωντανέψει ο βασιλιάς Αλέξανδρος.