Γιατί ΔΕΝ είναι “βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική” το flash smelting για τα μεταλλεύματα της Χαλκιδικής


ste1822015

Έναν βασικό μύθο γύρω από την επένδυση της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική καταρρίπτει με άρθρο του που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2013 στο ΙΕΚΕΜ ΤΕΕ, ο μηχανικός μεταλλείων Γ. Ψυχογιόπουλος.

Σύμφωνα με το άρθρο “Σχολιασμός της 1492/2013 απόφασης του ΣτΕ σε ό,τι αφορά την εφαρμοσιμότητα της μεταλλουργικής μεθόδου ακαριαίας τήξης, δεν τεκμηριώνεται η άποψη της εταιρείας που έκανε δεκτή το ΣτΕ ότι η μέθοδος της ακαριαίας τήξης (flash smelting)” είναι Βέλτιστη Διαθέσιμη Τεχνική, διότι η Ελληνικός Χρυσός προτίθεται να την χρησιμοποιήσει σε συμπυκνώματα διαφορετικού τύπου από αυτά για τα οποία είναι σχεδιασμένη και δοκιμασμένη η μέθοδος. Kαι όχι μόνον η τεχνική αυτή δεν είναι η “βέλτιστη διαθέσιμη”, αλλά αντίθετα δεν έχει εφαρμοστεί ΠΟΤΕ στον συγκεκριμένο τύπο συμπυκνωμάτων.

Όπως αποδεικνύεται, η περίφημη απόφαση του ΣτΕ είναι λανθασμένη στο πιο βασικό σημείο της, δηλαδή σε ότι αφορά την κύρια  μέθοδο επεξεργασίας που θεωρείται «βασική συνιστώσα του επενδυτικού σχεδίου και επηρεάζει το συνολικό σχεδιασμό» και η εφαρμογή της κρίνεται ως “απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση των παραγομένων συμπυκνωμάτων πυριτών Ολυμπιάδας και χαλκού-χρυσού Σκουριών”.

Δίνουμε εδώ μια περίληψη του άρθρου και ακολουθούν κάποια (απαραίτητα) σχόλια.

– Οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές συνιστούν το πλέον εξελιγμένο και αποτελεσματικό στάδιο των διεργασιών και μεθόδων παραγωγής για την προστασία του περιβάλλοντος και σε αυτές βασίζεται το σύστημα χορήγησης περιβαλλοντικής έγκρισης, σύμφωνα με την οδηγία 96/61/ΕΚ. Βασικό κριτήριο επιλογής τους αποτελεί ο περιβαλλοντικός και τεχνικοοικονομικός παράγοντας, καθώς και η δυνατότητα εφαρμογής τους σε βιομηχανική κλίμακα.

– Η μέθοδος Aκαριαίας Tήξης της Φινλανδικής εταιρείας Outotec, όπως εξάλλου και οι άλλες πυρομεταλλουργικές μέθοδοι τήξης για παραγωγή χαλκού (copper smelting), πράγματι είναι μια μέθοδος που είναι ενταγμένη στις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές, αλλά ΜΟΝΟ όταν αυτή χρησιμοποιείται για την επεξεργασία καθαρών συμπυκνωμάτων χαλκού (δηλαδή, απαλλαγμένων από τοξικά στοιχεία, όπως το αρσενικό). Από τις εκατό και πλέον μεταλλουργίες χαλκού (flash smelting ή άλλης τεχνολογίας) που λειτουργούν σε όλο κόσμο, ελάχιστες είναι αυτές που τροφοδοτούν τις καμίνους τους με συμπυκνώματα χαλκού με περιεκτικότητες σε αρσενικό πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια (συνήθως 0,5%). Ενώ, στην Ευρώπη δεν φαίνεται να λειτουργεί καμία τέτοια μεταλλουργία.

– Η μεταλλουργία χαλκού της Aurubis στο Αμβούργο, που δίνεται ως παράδειγμα στο άρθρο 13 της απόφασης του ΣτΕ για να αποδειχθεί η εφαρμοσιμότητα της μεθόδου ακαριαίας τήξης στα συμπυκνώματα της περιοχής, είναι μια κλασική περίπτωση εφαρμογής της μεθόδου σε καθαρά συμπυκνώματα χαλκού, που δεν έχουν καμία σχέση με τα συμπυκνώματα της περιοχής… Εφαρμογή της μεθόδου ακαριαίας τήξης, σε τέτοιου τύπου συμπυκνώματα, δεν γίνεται πουθενά στον κόσμο και η εφαρμοσιμότητα τής μεθόδου θα πρέπει να αποδειχθεί, τουλάχιστον, μετά από εκτεταμένες δοκιμές σε ημιβιομηχανική κλίμακα.

– Η αρμόδια καθ’ ύλη Διεύθυνση Μεταλλευτικών & Βιομηχανικών Ορυκτών του Υ.Π.Ε.Κ.Α., με τη γραπτή της γνωμοδότηση επί της ΜΠΕ στις 2.12.2010, είχε ζητήσει να γίνουν πρόσθετες δοκιμές σε μεγαλύτερη κλίμακα, καθώς και να συμπληρωθεί και διορθωθεί η ΜΠΕ σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της. Όμως η γνωμοδότηση αυτή αγνοήθηκε και η Διοίκηση προχώρησε στην έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), χωρίς προηγουμένως να ζητήσει από την εταιρεία να γίνουν αυτές οι δοκιμές.

– Μετά την έγκριση της ΜΠΕ αναρτήθηκε στο διαδίκτυο τεχνική έκθεση της εταιρείας European Goldfields (ιδιοκτήτριας τότε της Ελληνικός Χρυσός). Εκεί βεβαιώνεται ότι πρόκειται για μια νέα εφαρμογή της μεθόδου σ’αυτού του τύπου τα συμπυκνώματα και ότι οι δοκιμές βρίσκονται στο στάδιο έρευνας και ανάπτυξης. Επιπλέον εγκαταλείπεται η παραγωγή τελικών προϊόντων χρυσού, χαλκού και αργύρου (που επιβάλλει η συμβαση) και η όλη παραγωγική διαδικασία θα σταματάει με την παραγωγή ενός ενδιάμεσου εμπορεύσιμου προϊόντος.

Τα όρια του ακυρωτικού ελέγχου:

Σύμφωνα με το άρθρο 7 της απόφασης του ΣτΕ «…ο δικαστής εξετάζει, μεταξύ άλλων, αν η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που αποτελεί το βασικό μέσο εφαρμογής της αρχής της προλήψεως και προφυλάξεως, ανταποκρίνεται προς τις απαιτήσεις του νόμου και αν το περιεχόμενό της είναι επαρκές, ώστε να παρέχεται στα αρμόδια διοικητικά όργανα η δυνατότητα να διακριβώνουν και να αξιολογούν τους κινδύνους και τις συνέπειες του έργου ή της δραστηριότητος…» και πιο κάτω, στο ίδιο άρθρο, συνεχίζει: «…Η ευθεία, όμως, αξιολόγηση εκ μέρους του δικαστή  των συνεπειών ορισμένου έργου… εξέρχονται των ορίων του ακυρωτικού ελέγχου, διότι προϋποθέτουν διαπίστωση πραγματικών καταστάσεων, διερεύνηση τεχνικών θεμάτων…».

Βάσει των ανωτέρω, ο ακυρωτικός δικαστής εξετάζει τις απαιτήσεις του νόμου ΜΟΝΟ και δεν μπορεί να έχει ευθεία αξιολόγηση για ένα καθαρά επιστημονικό – τεχνικό θέμα. Γι’ αυτό οποιαδήποτε απόφαση θα έπρεπε να είχε βασιστεί στην έγγραφη γνωμοδότηση της μοναδικής αρμόδιας επί θεμάτων μεταλλουργίας Διεύθυνσης Μεταλλευτικών & Βιομηχανικών Ορυκτών του Υ.Π.Ε.Κ.Α. που ήταν ουσιαστικά αρνητική και όχι θετική.

Το γεγονός και μόνο ότι στη γνωμοδότηση αυτή εκφράζεται η επιστημονική – τεχνική κρίση της αρμόδιας τεχνικής διεύθυνσης ότι, δηλαδή, απαιτούνται να γίνουν περισσότερες δοκιμές για να αποδειχθεί ότι η μέθοδος, που θεωρείται βασική συνιστώσα της επένδυσης, είναι περιβαλλοντικά αποδεκτή και τεχνικοοικονομικά βιώσιμη, σημαίνει ότι η ΜΠΕ δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του νόμου και ο δικαστής θα έπρεπε να μην κάνει αποδεκτή τη θέση της εταιρείας ότι, δηλαδή, η μέθοδος εντάσσεται στις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές και η εφαρμοσιμότητα της «έχει ήδη δοκιμασθεί επιτυχώς σε ημιβιομηχανική κλίμακα βάσει δοκιμών που διενεργήθηκαν στα εργαστήρια της Φινλανδικής εταιρείας Outotec». Όπως αποκαλύφθηκε από την ίδια την εταιρεία, μετά την ΑΕΠΟ, τέτοιου είδους δοκιμές δεν έχουν γίνει.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ (δικά μας)

– Είναι δυνατόν η Διοίκηση να έδωσε περιβαλλοντική έγκριση σε ένα ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ; Ναι, είναι. Τις μεθοδεύσεις τις έχουμε αναλύσει εδώ, στο κεφ.4. Δεν έφερε κανείς αντίρρηση, πλην μίας υπηρεσίας της οποίας η εισήγηση αγνοήθηκε. Η ΑΕΠΟ, όπως και η απόφαση του ΣτΕ, βασίστηκαν αποκλειστικά στις ΨΕΥΔΕΙΣ διαβεβαιώσεις της ενδιαφερόμενης εταιρείας για εφαρμοσιμότητα της μεθόδου στα συμπυκνώματα της περιοχής, χωρίς να κατατεθεί κανένα αποδεικτικό στοιχείο.

– Η Ελληνικός Χρυσός ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ να καταθέσει τα αποτελέσματα των δοκιμών που θα αποδείκνυαν τους ισχυρισμούς της επί εννέα (9) ολόκληρα χρόνια (η αρμόδια υπηρεσία τα ζητούσε επιμόνως από το 2006). Κάτι ήξεραν που το απέφυγαν… Αυτές τις δοκιμές καλείται τώρα η εταιρεία από το ΥΠΑΠΕΝ να καταθέσει μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Τους ευχόμαστε καλή επιτυχία!

– Όλα όσα λέει η εταιρεία, ότι δήθεν “το ΣτΕ έχει εγκρίνει την περιβαλλοντική μας μελέτη” και “το ΣτΕ χαρακτήρισε τη μέθοδό μας state of the art”, ανήκουν ΣΤΗ ΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ και δεν έχουν ίχνος αλήθειας. Το ΣτΕ εγκρίνει ή απορρίπτει ΜΟΝΟ πράξεις της Διοίκησης (εδώ, την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων) και δεν έχει ούτε τη δυνατότητα ούτε την αρμοδιότητα να κρίνει περιβαλλοντικές μελέτες, πόσο μάλλον εξειδικευμένα τεχνικά θέματα. Το μόνο που μπορεί να κρίνει είναι αν το περιεχόμενο της μελέτης είναι επαρκές ώστε η Διοίκηση να αξιολογήσει σωστά το έργο και τις επιπτώσεις του.

– Στη συγκεκριμένη περίπτωση, παραβιάζοντας τις ίδιες του τις αρχές, το ΣτΕ απεδέχθη πλήρως όλους τους ισχυρισμούς της εταιρείας και τους ενέταξε στην απόφαση του σα να ήταν δικές του κρίσεις. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκανε δικά του τα ψεύδη της εταιρείας, εκθέτοντας ανεπανόρθωτα το κύρος του. Ούτε «βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική» είναι η συγκεκριμένη εφαρμογή του flash smelting για αυτού του τύπου τα συμπυκνώματα, ούτε «state of the art». ούτε δοκιμές σε ημιβιομηχανική κλίμακα έγιναν, ούτε βέβαια “ειδική τεχνικοοικονομική μελέτη για όλα τα στάδια της μεταλλουργικής επεξεργασίας”.

– Όλες οι αποδείξεις της απάτης, που χωρίς αμφιβολία θα οδηγούσαν σε ακύρωση της ΑΕΠΟ, κατατέθηκαν στην Εισηγήτρια Σύμβουλο Επικρατείας κα Σακελλαροπούλου, μετά από παρότρυνση του Προέδρου κ. Μενουδάκου,  τον Ιανουάριο 2013 αλλά τελικώς δεν έγιναν δεκτά ως εκπρόθεσμα. Προφανώς θα χαλούσαν το “state of the art” της υπόθεσης (και μετά πώς θα προχωρούσε η επένδυση;)…

Οι αποφάσεις των δικαστηρίων είναι σεβαστές όταν τα δικαστήρια πείθουν ότι υπηρετούν μόνο το νόμο και καμία άλλη σκοπιμότητα. Λυπόμαστε για το ΣτΕ.


2 απαντήσεις στο “Γιατί ΔΕΝ είναι “βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική” το flash smelting για τα μεταλλεύματα της Χαλκιδικής”

  1. Η Β.Α. Χαλκιδική μπορεί να μετατραπεί από εργαστήριο ενός ακραία νεοφιλελεύθερου πειράματος κατάληψης μιας ολόκληρης περιοχής από μια μεγάλη πολυεθνική, με προδιαγεγραμμένο το μέλλον της ολοκληρωτικής απερήμωσής της, σε παράδειγμα οργάνωσης της παραγωγής με επίκεντρο την εργασία, το περιβάλλον και τη δημοκρατία στην ίδια την παραγωγή. Οι πολιτικές και κοινωνικές-κινηματικές προϋποθέσεις υπάρχουν. Είναι χρέος μας να το τολμήσουμε…

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.