Κυβέρνηση της αριστεράς και χρυσωρυχεία στην Χαλκιδική: Και τώρα… τί; Του Αριστείδη Φρουζάκη

Του Αριστείδη Φρουζάκη

Μια από τις θέσεις που είχε εκφρασει προεκλογικά – και προς τιμήν του – ο σημερινός πρωθυπουργός, ήταν πως «μέσω των εκλογών ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί την διακυβέρνηση της χώρας και όχι την εξουσία. Και αυτό γιατί (όπως καθαρά υπονοούσε) η απόσπαση των εξουσιών από το – πολλαπλά διαπλεκόμενο – σύστημα που τις νέμεται (πολυεθνικές εταιρίες και μεγάλο κεφαλαιο, ΜΜΕ και δικαστικοί-κατασταλτικοί μηχανισμοί) και η απόδοση τους στον λαό, είναι μια διαδικασία πολυσύνθετη και επίπονη, που απαιτεί το λαϊκό κίνημα στο προσκήνιο, την επιδίωξη της διεθνιστικής αλληλεγγύης, την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των διεθνών συσχετισμών και φυσικά μια κυβέρνηση που είναι διατεθειμένη να πολεμήσει γι αυτόν τον σκοπό. Για αυτό και είχε επίσης εκτιμήσει πως «χωρίς την στήριξη του λαού, μια αριστερή διακυβερνηση δεν θα μακροημέρευε λόγω των επιθέσεων του συστήματος».

Νομίζω δεν τίθεται πλέον η αμφιβολία στον καθένα πως αυτή η αυτονόητη και διαχρονική θέση της αριστεράς, έχει πλέον επιβεβαιώθεί σε πολλά επίπεδα και στη χώρα μας, ξεκινώντας βεβαια από την περιβόητη διαπραγμάτευση με τους «εταίρους» – δηλαδή την πολιτική και οικονομική έκφραση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού και πολυεθνικού κεφαλαίου, που ανησυχεί ιδιαίτερα, για την αντίδραση του «πειραματόζωου» στην νεοφιλελεύθερη συνταγή: ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας, απορρύθμιση αγοράς εργασίας, λιτότητα και εξαθλίωση του λαού.

Μια άλλη έκφανση αυτής της μάχης που βρίσκεται σε εξέλιξη, για να ποδηγετηθεί όχι μόνο η κυβέρνηση αλλά η ίδια η ελπίδα του λαού για μια άλλη πολιτική, είναι φυσικά και οι μεθοδεύσεις των ίδιων των πολυεθνικών κέντρων και των ντόπιων τους συμμάχων (ελληνικού κεφαλαίου, ΜΜΕ, δικαστικών κύκλων και κατασταλτικών μηχανισμών, που συνεχίζουν να λειτουργούν στους «δικούς τους ρυθμούς», παρά την πολιτική αλλαγη).

Πιο χαρακτηριστικό παραδειγμα είναι η υπόθεση της Χαλκιδικής: παρά την εκπεφρασμένη θέση των κομμάτων που απαρτίζουν την σημερινή κυβέρνηση για ακύρωση του επενδυτικού σχεδίου για την εκμετάλλευση χρυσού, η φόρμουλα ώστε αυτό να επιτευχθεί στην πράξη δεν έχει ακόμα βρεθεί και η κυβέρνητική τακτική βρίσκεται μπροστά σε ένα διαφαινόμενο αδιέξοδο.

Κατά την εκτίμηση μου, υπάρχουν τρείς βασικοί λόγοι γι αυτό:

Ζήτημα 1ο

Η διαφαινόμενη αδυναμία (;) της σημερινής κυβέρνησης να προχωρήσει στην άμεση ακύρωση τη σύμβασης, παρότι αυτή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αζημίως για το δημόσιο και με πολλούς από τους βασικούς υπεύθυνους αυτού του μεγάλου σκανδάλου ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, πίσω από τα κάγκελα… Τα στοιχεία και οι αποδείξεις είναι πολλά και συγκλονιστικά και έχουν ήδη κατατεθεί στην κυβέρνηση, η οποία γνωρίζει τα ζητήματα σε βάθος, αλλά προς το παρόν προσπαθεί να βρεί άλλες φόρμουλες για να κωλυσιεργήσει την επένδυση (π.χ. έλεγχοι για την εφαρμογή της νομιμότητας, κλπ). Λύσεις, αναποτελεσματικές και προσωρινές, που δεν θα θίγουν τον πυρήνα και την ασφάλεια της ελεύθερης αγοράς και δεν θα την εκθέτουν στις πιέσεις των δανειστών (ΔΝΤ) και τους Ευρωπαίους Εταίρους. Είναι πολύ πιθανόν, πως η καθυστέρηση στην ανάληψη ουσιαστικών πρωτοβουλιών σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα (ειδικά αυτή την χρονική περίοδο) έχει να κάνει και με αυτές τις πιέσεις και τα αντανακλαστικά που θα δημιουργήσει στους διεθνείς επιχειρηματικούς κύκλους…

Ζητημα 2ο

Η έλλειψη προετοιμασίας της κυβέρνησης και η έγκαιρη εκπόνηση ενός εναλλακτικού σχεδίου, που θα επέτρεπε τη συνέχιση της “παραδοσιακής” μεταλλευτικής δραστηριότητας στην περιοχή, σε ένα τελείως διαφορετικό πλάισιο: αυτό της βιώσιμης και μη ληστρικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου, με κυρίαρχη και ενεργό συμμετοχή στον σχεδιασμό και την διαχείριση, του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και της τοπικής κοινωνίας και των εργαζομένων. Αυτή η λύση περνάει και πάλι αναγκαστικά, μέσα από:

1. την κατάργηση του υπάρχοντος επενδυτικού σχεδίου, ως πολλαπλώς επιζήμιου για το δημόσιο συμφέρον.
2. την εκδίωξη της Εl Dorado και το πέρασμα της μεταλλευτικής περιουσίας της περιοχής σε δημόσιο έλεγχο.
3. την κατάργηση της μεταλλευτικής ομηρίας της περιοχής, ώστε να ανοίξουν νέοι δρόμοι για την τοπική οικονομία και την ανάπτυξη μιας περιοχή με πολλαπλές δυνατότητες.

Μια συγκεκριμένη και εμπεριστατωμένη πρόταση για την μεταλλευτική αξιοποιήση της περιοχής, που θα περιλάμβανε την επίλυση του ζητήματος των μεταλλωρύχων της περιοχής, θα αφαιρούσε σταδιακά από την εταιρία τον μεγαλύτερο «σύμμαχο» της: τους ίδιους τους εργαζόμενους, που έχουν μετατραπεί σε προμετωπίδα και βιτρίνα της εταιρίας (για να πεταχτούν και να ξεζουμιστούν αργότερα από την ίδια, όταν το παιχνίδι θα έχει κριθεί…).

Ζήτημα 3ο

Ο παροπλισμός του κινήματος. Τους τελευταίους μήνες, κάτω από την φυσική κόπωση, τη συνεχή καταστολή και τις διώξεις, αλλά και την διαφαινόμενη κυβερνητική αλλαγή που πλησίαζε, καλλιεργήθηκε η λογική της ανάθεσης σε μια σημαντική μερίδα του κόσμου της περιοχής (αντε και με καμιά πορεία στο βουνό για να μη ξεχνιόμαστε…). Την λογική αυτή την καλλιέργησαν και τοπικοί παράγοντες του αγώνα και του ΣΥΡΙΖΑ*, πιθανά ίσως γιατί εκτίμησαν πως ένα περιβάλλον γενικευμένης ανακωχής:

• θα διευκόλυνε την κυβέρνηση να προχωρήσει στην ουσιαστική ακύρωση της σύμβασης (μέσω της επιβολής της «νομιμότητας» και τον σταδιακό περιορισμό των εργασιών).
• θα απομώνωνε τις πιο απαιτητικές και αδέσμευτες φωνές που – πιθανά – θα ήταν κριτικές σε ένα τέτοιο σχεδιασμό.

Η τακτική αυτή αποδείχτηκε λανθασμένη για τους παρακάτω κυρίως λόγους:

1. γιατί παρόπλισε το κίνημα και τις διαδικασίες του σε μια κρίσιμη φάση (απουσία γενικών, αμεσοδημοκρατικών συνελεύσεων σε χωριά, λειτουργία μέσω “εκφυλισμένων” – στην ουσία κλειστών – συντονιστικών οργάνων και έλλεψη συλλογικά επεξεργασμένων και ενιαίων θεσεων για έναν διαφορετικών σχεδιασμό της τοπικής και μεταλλευτικής οικονομίας. (Θεσεων που θα μπορούσαν να προωθηθούν άμεσα στην κυβέρνηση μετά την εκλογή της).
2. γιατί έδωσε την δυνατότητα στην εταιρία να αντεπιτεθεί χρησιμοποιώντας τους εργαζόμενους σαν το όχημα που θα την προστάτευε, από μια αριστερή κυβέρνηση που δήθεν αδιαφορεί για την επιβίωση τους!

* (Να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτό δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι αυτοί έπαψαν ποτέ να αγωνιούν για την έκβαση του αγώνα. Άλλωστε ο παραγοντισμός είναι μια παλιά και γνωστή αρρώστια του κινήματος…)

Όμως τώρα όλοι οφείλουν όλοι να δουν την πραγματικότητα: μια αριστερή διακυβέρνηση χωρίς το ενεργό κίνημα να την στηρίζει απέναντι στα πολυεθνικά και ντόπια συμφέροντα και με τους εργαζόμενους απέναντι της, (λόγω την απουσίας θέσεων και λύσεων) είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Ο αγώνας στην Χαλκιδική για την δικαίωση του κινήματος κατά των πολυεθνικών κα την επούλωση των πληγών που άνοιξε στην τοπική κοινωνία, η υποβάθμιση και ο κοινωνικός αυτοματισμός για να θυσαυρίζει το κεφάλαιο, θα είναι μακρύς.

Την λύση για το άμεσο σταμάτημα τον εργασιών πρέπει και τελικά θα την δώσει το ίδιο το κίνημα. Αυτό φαίνεται πως πλέον έχουν αρχίσει να το καταλαβαίνουν όλοι… Η κυβέρνηση απο τη μεριά της, έχει υποχρέωση να επεξεργαστεί γρήγορα ένα βιώσιμο σχέδιο για την επόμενη μέρα στην περιοχή, με επιτακτικό ζητούμενο την διασφάλιση των θέσεων εργασίας των μεταλλωρύχων στις υφιστάμενες “παραδοσιακές” δραστηριότητες, που χρόνια ζουν από τα μεταλλεία. Μετά απο αυτή την εξέλιξη ο ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΣ ΑΚΤΩΡΑΣ θα πρεπει να πάρει το προσωπικό του και να φύγει για πιο προσοδοφόρες εργολαβίες και η El Dorado να συνεχίσει να αναζητήσει ίσως μια καλύτερη τύχη στις χώρες του τρίτου κόσμου (αν και εκεί τα πράγματα έχουν δυσκολέψει πολυ…).