Ελληνικό, Κασσιόπη, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, Σκουριές. Mια απλή ανάγνωση τοπωνυμίων και εταιρικών επωνυμιών από το ΦΕΚ είναι ικανή σήμερα να δημιουργήσει έντονα και τελείως διαφορετικά συναισθήματα σε τελείως διαφορετικούς ανθρώπους. Εκεί που ο ένας βλέπει ευκαιρίες για ανάπτυξη, ο άλλος θρηνεί για περιβαλλοντική καταστροφή και ο τρίτος βλέπει με απόγνωση τη χώρα του να χάνεται μέσα από τα χέρια του. Τι συμβαίνει πράγματι στη χώρα μας;
[…] το δικαίωμα του κράτους επί της δημόσιας κτήσης δεν ταυτίζεται με την κυριότητα του αστικού εμπράγματου δικαίου, η οποία επιτρέπει στον κύριο να χρησιμοποιεί και να διαθέτει την ιδιοκτησία του «κατ’ αρέσκεια», αλλά είναι μια ιδιότυπη, δημοσίου δικαίου, κυριότητα η οποία συνδέει τον κάθε δημόσιο φορέα (κράτος, ν.π.δ.δ., ΟΤΑ, δημόσια επιχείρηση κ.λπ.) με την δημόσια κτήση που είναι αναγκαία για την εκπλήρωση των σκοπών του. Η σχέση αυτή, η οποία είναι απαράγραπτη και αναπαλλοτρίωτη, έχει ως έννομη συνέπεια ότι η δημόσια κτήση, σε αντίθεση με την ιδιωτική περιουσία του δημοσίου, παρακολουθεί πάντοτε τον δημόσιο σκοπό, στον οποίο είναι αφιερωμένη και «ανήκει» στον φορέα εκείνο στον οποίο έχει εκάστοτε ανατεθεί η εκπλήρωση του εν λόγω σκοπού.
[…] η δημόσια κτήση περιλαμβάνει πάσης φύσεως ακίνητα, τα οποία μπορεί να εξυπηρετούν ταυτόχρονα έναν ή περισσότερους δημόσιους σκοπούς. Ένα μικρό νησί λ.χ. συνδέεται ταυτόχρονα με πολλούς δημόσιους σκοπούς, μπορεί δηλ. να αποτελεί στρατηγικό σημείο για την άμυνα, κόμβο για τη θαλάσσια συγκοινωνία, να διαθέτει πλούσιο υπέδαφος, ενάλιες αρχαιότητες, παραδοσιακούς οικισμούς, διαφυλακτέο φυσικό κεφάλαιο, καθώς και να είναι πόλος έλξης τουριστών. Πώς πρέπει λοιπόν να ιεραρχηθούν οι επιτρεπόμενες για κάθε δημόσιο ακίνητο χρήσεις, όταν μάλιστα, κατά κανόνα, είναι μεταξύ τους ασυμβίβαστες και αλληλοσυγκρουόμενες;
[…] Σήμερα, η δημόσια κτήση βάλλεται από δύο πλευρές: Τις αθρόες ιδιωτικοποιήσεις των δημοσίων υπηρεσιών και τη συλλήβδην εκποίηση όλων των δημοσίων ακινήτων, τα οποία το κράτος θεωρεί ως ιδιωτική του περιουσία ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά τους και τον κατά φύση προορισμό εκάστου. Αντιμετωπίζονται, με λίγα λόγια, τα δημόσια ακίνητα, ως κεφάλαιο μιας εμπορικής εταιρείας, το οποίο αυτή μπορεί ελεύθερα να εκποιήσει για να καλύψει τα ανοίγματά της….
——————
Τα Συνταγματικά όρια των Ιδιωτικοποιήσεων: Μαρία Καραμανώφ, Σύμβουλος Επικρατείας, Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος (απόσπασμα ομιλίας)