ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: πέντε περιβαλλοντικά αγκάθια

Aπό τις Οικοτριβές

Στην εποχή της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων και της «ανάπτυξης» με κάθε κόστος, η προστασία του περιβάλλοντος και τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών, περνάνε σε δεύτερη μοίρα. Είναι σαφής η πολιτική βούληση προς την κατεύθυνση ξεπουλήματος δημόσιου χώρου και πλούτου σε ιδιωτικά συμφέροντα καθώς και η αντιμετώπιση της προστασίας του περιβάλλοντος ως πολυτέλεια, που σε καιρούς κρίσης, δεν μπορούμε να διεκδικούμε.

Τα παρακάτω παραδείγματα από την Περιφέρεια της Κ. Μακεδονίας, έχουν κοινά χαρακτηριστικά που σκιαγραφούν την πρακτική θυσίας του περιβάλλοντος, της ποιότητας ζωής αλλά και των δημοκρατικών αρχών στο βωμό του ιδιωτικού κέρδους. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις λοιπόν, τα έργα είναι φαραωνικών διαστάσεων, τα οικονομικά οφέλη για την τοπική και εθνική οικονομία είναι μηδενικά ή ελάχιστα, η δημόσια διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες ανύπαρκτη ή προσχηματική, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις σημαντικότατες και μη αναστρέψιμες και οι αντιδράσεις των πολιτών –όταν δεν απαξιώνονται από το Κράτος– αντιμετωπίζονται με άγρια καταστολή.

Χαλκιδική

Στη Χαλκιδική, σε δημόσια γη έκτασης 317.000 στρεμ. που παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο, σχεδιάζεται και έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται ένα, φαραωνικού μεγέθους, εξορυκτικό σχέδιο από την «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.» και την καναδική Eldorado Gold Corp. Σε αυτό περιλαμβάνεται αποψίλωση δασικής βλάστησης έκτασης μεγαλύτερης των 2.500 στρεμμάτων, κρατήρας επιφανειακής εξόρυξης με αρχικά εκτιμώμενη διάμετρο 705 m και βάθος 220 m, επιφανειακή εξόρυξη μεταλλεύματος 24.000 τόνων ημερησίως, με εκσκαφή και ανατίναξη (6 τόνοι εκρηκτικών τη μέρα) και εργοστάσιο μεταλλουργίας.

Οι επιπτώσεις μια τέτοιας κλίμακας εξορυκτικής δραστηριότητας, θα είναι καταστροφικές και μη αναστρέψιμες σύμφωνα με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας και επιστημονικές μελέτες. Σύμφωνα με τα πορίσματα αυτά, κινδυνεύει τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα των υδάτινων πόρων της περιοχής. Θα παράγονται πάνω από 4000 τόνοι την ώρα μεταλλευτικής σκόνης, βεβαρημένης με βαρέα μέταλλα, η οποία θα μεταφέρεται με μεγάλες αποστάσεις. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, θα μολύνει και το έδαφος, καθιστώντας επικίνδυνες τις καλλιέργειες. Τα παραγόμενα μεταλλευτικά απόβλητα θα ξεπερνούν τα 182 εκατ. κυβικά. και θα αποθέτονται σε παρακείμενα ρέματα. Τέλος, η μεταλλευτική δραστηριότητα ενέχει κινδύνους τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους κατοίκους και επισκέπτες της ευρύτερης περιοχής. Ταυτόχρονα απειλείται και η τοπική οικονομία που βασίζεται στον τουρισμό, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη μελισσοκομία, τη δασοκομία κ.ά.

Σέρρες

Το 2010, έκταση 9854 στρεμμάτων στην τοποθεσία Μαύρα Λιθάρια, στο όρος Άγκιστρο Σιντικής, δεσμεύτηκε για διεξαγωγή ερευνών για χρυσό. Οι έρευνες αυτές, γίνονται από ιδιωτικές εταιρείες σε περιοχές όπου είναι γνωστή η ύπαρξη κοιτασμάτων πολύτιμων μετάλλων και η διερεύνηση αφορά την ποσότητα, την οριοθέτηση και τη δυνατότητα αξιοποίησης των κοιτασμάτων. Η περίπτωση των Σερρών αποτελεί μέρος των σχεδίων δημιουργίας ενός τεράστιου μεταλλείου στη Β. Ελλάδα με άξονα Κιλκίς – Χαλκιδική – Σέρρες – Καβάλα – Κομοτηνή – Αλεξανδρούπολη.

Από τις Σέρρες επίσης σχεδιάζεται να διέλθει ο αγωγός ΤΑΡ και να εγκατασταθεί Σταθμός Συμπίεσης σε πυκνοκατοικημένη αγροτική περιοχή.

Κιλκίς

Η σχεδιαζόμενη εξόρυξη και μεταλλουργία στα βουνά του Κιλκίς, Πάικο και Κρούσια, πα επιφέρουν καταστροφικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις. Η εξόρυξη και μεταλλουργία κυρίως χρυσού –αλλά και χαλκού, μολύβδου, αργύρου, ακόμη και ουρανίου– δημιουργεί τεράστια προβλήματα στο έδαφος, τα υπόγεια νερά και την ατμόσφαιρα της περιοχής. Τα οφέλη για την τοπική κοινωνία και το δημόσιο είναι μηδαμινά, ενώ η απαξίωση άλλων δραστηριοτήτων είναι αναπόφευκτη.

Σ.Μ.Α Ευκαρπίας, Θεσσαλονίκη

Ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων της Ευκαρπίας, σχεδιάζεται να δημιουργηθεί σε –αποχαρακτηρισμένη από αναδασωτέα– έκταση 100 στρεμμάτων και θα δέχεται όλα τα απορρίμματα των Δήμων Δυτικής Θεσσαλονίκης και το 60% του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Η περιοχή είναι ήδη περιβαλλοντικά επιβαρυμένη (ΤΙΤΑΝ, Μακεδονική Ασβεστοποιία, χωματερή Δερβενίου, Μονάδες επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων, κ.ά.) και η κατασκευή του ΣΜΑ στο τελευταίο ελεύθερο «οικόπεδο» της περιοχής, ισοπεδώνει μια ολόκληρη πλαγιά 100 στρεμμάτων και δίνει τη χαριστική βολή.

Τα απορρίμματα θα φεύγουν από το ΣΜΑ σύμμεικτα (ανακατεμένα) καταλήγοντας μόνο για ταφή ή καύση, καθώς θα είναι αδύνατος ο διαχωρισμός (ανακύκλωση, κομποστοποίηση) και η εκμετάλλευσή τους, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους ελαχιστοποίησης στην πηγή των ποσοτήτων των απορριμμάτων.

Ο σχεδιασμός του ΣΜΑ υπερβαίνει κατά πολύ τις ανάγκες, με αποτέλεσμα το έργο να είναι υπερκοστολογημένο. Κάτοικοι και οργανώσεις καταγγέλλουν ότι το υπερβολικά μεγάλο μέγεθος του έργου εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των εργολάβων και εταιρειών, ενώ υποδαυλίζει τις προσπάθειες εξορθολογισμού στη διαχείριση των απορριμμάτων και κατασπαταλά δημόσιο χρήμα.

Νάουσα και Έδεσσα (Βέρμιο)

Τις πρώτες μέρες του 2014 το ΥΠΕΚΑ, αποφάσισε να προχωρήσει η δημιουργία Αιολικού Πάρκου Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Βέρμιο το οποίο θα καταλαμβάνει περίπου 17.5 χιλιάδες στρέμματα, όπου θα τοποθετηθούν 175 ανεμογεννήτριες. Είκοσι τέσσερις από τις ανεμογεννήτριες θα τοποθετηθούν εντός προστατευόμενης περιοχής NATURA 2000. Για την κατασκευή του αιολικού σταθμού προαπαιτείται η κατασκευή εκτεταμένου οδικού δικτύου μέσα στον ορεινό όγκο και διατάραξη του οικοσυστήματος, ενώ κατά τη λειτουργία του αναμένεται οπτική και ακουστική όχληση.

Τα παραπάνω είναι ένα μικρό μόνο υποσύνολο των περιβαλλοντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Περιφέρεια της Κ. Μακεδονίας. Πληθώρα σοβαρών θεμάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα και με σωστό σχεδιασμό –όπως ΧΥΤΑ, ΒΙ.ΠΕ Σίνδου, προστασία και στεγανοποίηση της Κερκίνης κ.ά.– αποτελούν πρόκληση τόσο για τους αιρετούς τοπικούς άρχοντες όσο και για τις τοπικές κοινωνίες και τους ενεργούς πολίτες.

Λόλα Χρυσούλη, Μαίρη Χριστιανού