Του Σαράντη Δημητριάδη
Θα μπορούσε να είναι τίτλος ή στίχος ποιήματος του Εμπειρίκου. Δεν είναι όμως. Παρόλα αυτά είναι μια χρήσιμη εικόνα που με τα συνεπαγόμενά της μπορεί να κάνει κατανοητή σε μικρή κλίμακα την σε μεγάλη κλίμακα επενέργεια της αλιείας με χρήση δυναμίτη (ή εκρηγνυόμενων φιαλών υγραερίου όπως γίνεται σήμερα). Η αλιεία αυτή είναι πολύ επικίνδυνη για τους “αλιείς” που την εφαρμόζουν και που το ξέρουν πολύ καλά, κάποιοι μάλιστα από αυτούς επειδή δεν μετρούν ακριβώς τέσσερα άκρα αλλά παρόλα αυτά συνεχίζουν φανατικά να την εξασκούν. Βλέπετε, είναι πολλά τα λεφτά και είναι μεγάλες οι καθημερινές ανάγκες σε αλιεύματα στις κύριες αγορές τους. Η αλιεία αυτή είναι επίσης καταστρεπτική για το βυθό και όλη τη βιόμαζα στα πεδία της δυναμιτικής αλιείας. Ένα ελαχιστότατο μόνο μέρος των ψαριών που κεραυνοβολούνται καταλήγουν στην αγορά (“αξιοποιούνται”), το μέγιστο ποσοστό τους επιστρέφει στη βάση της τροφικής αλυσίδας –τουλάχιστον δεν πάει τελείως χαμένο.
Στην ξηρά η δυναμιτική αλιεία έχει άλλη μορφή. Εδώ τα αλιεύματα ονομάζονται μέταλλα∙ η θάλασσα και ο βυθός εδώ είναι το υπέδαφος. Όπως και στη θάλασσα έτσι και εδώ υπάρχουν τρόποι αλιείας ήπιοι και μη καταστρεπτικοί, πλην μικρής απόδοσης. Αλλά η δίψα για μέταλλα είναι ανάλογη με τη μεγάλη ζήτηση ψαριών που οδηγεί στην αλίευσή τους με χρήση δυναμίτιδας. Όσο πιο μεγάλη δε είναι η ζήτηση μετάλλων και όσο πιο σπάνια και φτωχά γίνονται τα “ψαροτόπια” τους, τόσο πιο δραστικές γίνονται και οι καταστροφικές μέθοδοι “αλίευσής” τους (open pits, χρήση μεγάλων ποσοτήτων εκρηκτικών και τοξικών ουσιών, κ.α.).
Σε αντίθεση με την δυναμιτική αλίευση στη θάλασσα, όπου λίγες ώρες μετά την καταστροφή ο τόπος προσφέρεται πάλι για την εγκατάσταση ζωής, η “δυναμιτική -με την έννοια της καταστροφικής- αλίευση μετάλλων” στην ξηρά έχει πολύ μακρύτερη διάρκεια αζωικής μετενέργειας, εξαιτίας της διαρκούς “αλιείας” στον ίδιο τόπο, της ολοκληρωτικής εξαφάνισης του “βυθού” και όλων των επ’ αυτού και υπ’ αυτόν, και των ασύγκριτα περισσότερων βλαβερών καταλοίπων που διασπείρονται στη δεύτερη περίπτωση.
Η δυναμιτική αλιεία είναι απαγορευμένη και εξασκείται παράνομα κυρίως από ντόπιους ψαράδες. Η δυναμιτική (και πάλι με την έννοια της καταστροφικής για το περιβάλλον) εξόρυξη μετάλλων δεν είναι απαγορευμένη. Ασκείται νομίμως και μάλιστα όχι από ντόπιους “ψαράδες” αλλά από πολυεθνικούς κολοσσούς, των οποίων η εγκατάσταση στα επί μέρους “ψαροτόπια” και η ληστρική εκμετάλλευση των τελευταίων ονομάζεται “επένδυση”. Τα ψάρια που αλιεύονται με δυναμίτη πωλούνται ως τέτοια και καταναλώνονται στην εγχώρια αγορά, ενώ τα μέταλλα που αλιεύονται με τις μοντέρνες καταστροφικές μεθόδους εξάγονται περίπου ως αμμοχάλικο και μετουσιούμενα στο εξωτερικό σε “ψάρια” πωλούνται στη διεθνή αγορά.
Μια άλλη διαφορά είναι ότι ενώ η δυναμιτική αλιεία ελάχιστη επίδραση μπορεί να έχει στους βιοτόπους της ξηράς, η “δυναμιτική αλιεία μετάλλων” στην ξηρά παράγει βλαπτικά αποτελέσματα που επεκτείνονται και στους (παρα)θαλάσσιους βιοτόπους. Αν θέλετε να αντιληφθείτε πώς, και με μια αντιστροφή των ρόλων, ρίξτε μια απασφαλισμένη χειροβομβίδα στο πολύ φροντισμένο ενυδρείο που έχετε στη μέση του αστραφτερού σαλονιού σας.