Καναδάς και περιβαλλοντική προστασία: Mήπως τα πράγματα δεν είναι όπως νομίζουμε;


Είχαν σκοπό να αποστραγγίσουν μία λίμνη και να τη χρησιμοποιήσουν ως λίμνη μεταλλευτικών αποβλήτων. Αυτό ήταν το σχέδιο του μεταλλείου χαλκού-χρυσού New Prosperity στην Καναδική Βρετανική Κολομβία που, όπως γράψαμε στην προηγούμενη ανάρτηση, απορρίφθηκε για δεύτερη φορά από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση στις 26 Φεβρουαρίου. Οποιοσδήποτε Έλληνας θα νόμιζε ότι δεν κατάλαβε καλά: είναι ποτέ δυνατόν να καταστρέφεις μια υγιή λίμνη και τη ζωή που φιλοξενεί για να τη γεμίσεις με τοξικά σκουπίδια;

tailings-impoundment-areasXάρτης με Καναδικές λίμνες που κινδυνεύουν να γίνουν 
χωματερές τοξικών αποβλήτων. Από intercontinentalcry.org.

Στον Καναδά είναι δυνατόν. Με το Νόμο περί Αλιείας (Fisheries Act) η απόρριψη τοξικών υλικών σε ύδατα όπου υπάρχουν ψάρια είναι παράνομη. Όμως η τροποποίηση μιας διάταξης για τα απόβλητα της εξόρυξης μετάλλων το 2002, επέτρεψε το χαρακτηρισμό λιμνών και άλλων υδάτινων σωμάτων ως “χώρων απόθεσης τελμάτων”, επιτρέποντας έτσι σε μεταλλευτικές εταιρείες να παρακάμψουν τη γενική απαγόρευση. Μέχρι το 2002, οι μεταλλευτικές εταιρείες στον Καναδά ήταν υποχρεωμένες να προστατεύουν τα επιφανειακά και υπόγεια νερά με τις υπάρχουσες τεχνολογίες, που προφανώς κόστιζαν περισσότερο από την απλή απόρριψη αποβλήτων μέσα με μια λίμνη. Χάρη σε αυτό το παράθυρο του νόμου, που ισοδυναμεί με έμμεση επιδότηση της μεταλλευτικής βιομηχανίας, οι εταιρείες κερδίζουν δεκάδες εκατομύρια ευρώ. Γιατί να κατασκευάσεις και να πρέπει να συντηρείς ένα χώρο απόθεσης των τοξικών σου αποβλήτων όταν έχεις την επιλογή απλά να τα πετάξεις μέσα σε μια φυσική λίμνη; Προσφυγή κατά του νόμου από οργάνωση πολιτών απορρίφθηκε το 2013 και έτσι πλέον στον Καναδά επιτρέπεται αυτό που δεν επιτρέπεται σε καμία άλλη χώρα του λεγόμενου “ανεπτυγμένου” κόσμου.

Δυο λίμνες εγκρίθηκε να καταστραφούν με αυτον τον τρόπο το 2006. Αυτές οι λίμνες, που είχαν πέστροφες, σολωμούς και βίδρες είναι τώρα βιολογικά νεκρές. Και άλλη μία, το 2009. Οι αιτήσεις από εταιρείες που ζητούν να χρησιμοποιήσουν φυσικά υδάτινα σώματα σαν χωματερές αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό. Άλλες 23 λίμνες είναι στη λίστα του θανάτου.

Αλλά υπάρχει ελπίδα. Χάρη στον ακτιβισμό των πολιτών, το New Prosperity απορρίφθηκε. Η ανεξάρτητη επιτροπή αξιολόγησης βρήκε ότι το μεταλλείο θα εξαφάνιζε κάθε ζωή από τη Little  Fish Lake η οποία θα μετατρεπόταν σε λίμνη τελμάτων. Ο νόμος όμως το επιτρέπει. Αυτό που έγειρε τη ζυγαριά ήταν ο σκληρός αγώνας των αυτόχθονων κοινοτήτων και τα πολλές χιλιάδες μηνύματα, γράμματα, e-mails από όλο τον Καναδά που δέχθηκε η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση η οποία τελικά απέρριψε το έργο. Παρόμοιοι αγώνες ενάντια σε καταστροφικά έργα “ανάπτυξης” δίνονται από πάρα πολλές κοινότητες απ’ άκρη σ’ακρη του Καναδά.

nowaternolifeOι αυτόχθονες αντιστέκονται

“Πόσες λίμνες και ποτάμια έχετε στον Καναδά;” ρωτήσαμε ένα Καναδό συνομιλητή μας κατά την επίσκεψή μας στον Καναδά το Μάιο του 2013. Η αυθόρμητη απάντηση ήταν “several millions”. Μερικά εκατομμύρια. Πετώντας πάνω από τον Καναδά, τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα του κόσμου, βλέπεις ελάχιστες πόλεις και χωριά, αλλά ατελείωτες εκτάσεις με νερά. Η στυγνή καπιταλιστική λογική πίσω από τη διάταξη που επιτρέπει τη μετατροπή λιμνών σε τοξικές χαβούζες είναι αυτή: Έχουμε τόσες πολλές, δεν θα μας λείψουν μερικές δεκάδες. Μπορούμε να τις θυσιάσουμε για τα κέρδη των εταιρειών, για την ανάπτυξη, για τις δουλειές, για το “δημόσιο συμφέρον”.

Η Ελλάδα έχει λιγοστούς υδατικούς πόρους και σοβαρότατο χρόνιο πρόβλημα κακοδιαχείρισης και κατασπατάλησής τους. Η χώρα έχει ήδη μπει σε διαδικασία ερημοποίησης, με το 35% του εδάφους της να διατρέχει υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης και το το 49% μέτριο κίνδυνο. Εμείς, έχουμε την πολυτέλεια να θυσιάσουμε έστω και ένα ρέμα για χάρη του κέρδους μιας πολυεθνικής εταιρείας; Και όμως, το σχέδιο της Καναδικής ELDORADO GOLD στη Χαλκιδική είναι να καταργήσει τα δυο μεγάλα ρέματα του Κακάβου που παρέχουν πόσιμο νερό σε όλη την παραλιακή περιοχή της ανατολικής Χαλκιδικής και να τα μετατρέψει σε χώρους απόθεσης μεταλλευτικών αποβλήτων. Υπάρχει περίπτωση να καταλάβει ο Καναδός, με τα “μερικά εκατομμύρια” λίμνες και ποτάμια, ποια είναι η σημασία του Καρατζά και του Λοτσάνικου για τους κατοίκους της Χαλκιδικής; Υπάρχει περίπτωση να τον νοιάξει; Σε όλο τον κόσμο, από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Παπούα Νέα Γουινέα, οι Καναδικές μεταλλευτικές εταιρείες έχουν καταστρέψει αμέτρητες λίμνες και ποτάμια, χάρη στην ασυλία που τους παρέχουν αδύναμες εθνικές κυβερνήσεις και την απουσία θεσμικού πλαισίου που να τις καθιστά υπόλογες στον Καναδά για τα εγκλήματα που διαπράττουν σε τρίτες χώρες. Σε όλο τον κόσμο εκτελούν κολοσσιαίας κλίμακας αποστραγγίσεις βουνών για τα μεταλλεία τους, στερώντας το νερό από τους ανθρώπους και τη φύση. Θα λυπηθούν τον Κάκαβο;

Στη συνάντησή του με το Δήμαρχο Αλεξανδρούπολης Βαγγέλη Λαμπάκη στις 30/3/2012 (εδώ το βίντεο), ο Πρέσβης του Καναδά Ρόμπερτ Πεκ προπαγανδίζοντας τις επενδύσεις της ELDORADO στην Ελλάδα, δήλωσε ότι “εγγυάται για την ELDORADO η Καναδική κυβέρνηση”. Οι κύκλοι που υποστηρίζουν τα Καναδικά χρυσωρυχεία στην Ελλάδα καλλιεργούν την εντύπωση ότι ο Καναδάς που είναι, όπως λένε, μια χώρα με αυστηρούς περιβαλλοντικούς νόμους και υψηλά στάνταρ περιβαλλοντικής προστασίας, δεν θα αφήσει τίποτα κακό να συμβεί στη χώρα μας (όπως δεν άφησε ούτε στο Περού, ούτε στη Γκάνα, ούτε στην Ινδονησία…). Αλλά ο Καναδάς δεν έχει καθόλου καλές περιβαλλοντικές επιδόσεις ούτε μέσα στην ίδια τη χώρα. Ο Καναδάς είναι μια αχανής και ιδιαίτερα αραιοκατοικημένη χώρα (μόλις 3 άνθρωποι ανά 1.000 στρέμματα!), μεγάλα τμήματα της οποίας είναι παρθένα αρκτικά δάση και τούνδρα. Η εικόνα που έχουμε, εμείς οι ξένοι, για τον Καναδά, είναι η άσπιλη, πράσινη εικόνα της τουριστικής βιομηχανίας. Κανένας τουρίστας δεν βλέπει τη γιγάντια εξόρυξη πισσούχων άμμων (tar sands) στην Αλμπέρτα που δικαίως θεωρείται το πιο καταστροφικό έργο στον πλανήτη, δεν βλέπει τα εκατοντάδες μεταλλεία που ξερνούν δηλητήρια στην Αρκτική, δεν βλέπει την ανεξέλεγκτη αποψίλωση δασών στη Βρετανική Κολομβία ούτε τις απαράδεκτες πρακτικές βιομηχανικής αλιείας. Ο χώρος είναι άπλετος και τα σκουπίδια εύκολα κρύβονται κάτω από το χαλί (ή μέσα σε λίμνες).

Tar Pit #3Alberta Tar Sands

Το 2006, πριν πάρει την εξουσία, ο σημερινός Πρωθυπουργός Στίβεν Χάρπερ δήλωσε:“Οι περιβαλλοντικές επιδόσεις του Καναδά είναι, σύμφωνα με τα περισσότερα μέτρα, η χειρότερες στον αναπτυγμένο κόσμο. Έχουμε μεγάλα προβλήματα. Η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά από τον ίδιο τον Χάρπερ που έφτασε να θεωρείται “ο χειρότερος Πρωθυπουργός που είχε ο Καναδάς από περιβαλλοντική σκοπιά”.

Η κυβέρνηση Χάρπερ εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στην περιβαλλοντική νομοθεσία, την εποπτεία και την επιστημονική έρευνα. Υποβίβασε τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ έδωσε στο υπουργικό συμβούλιο τη δυνατότητα να αποφασίζει την έγκριση έργων παρακάμπτοντας εντελώς τη διαδικασία. Κατήργησε την υποχρέωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης για κρίσιμες κατηγορίες έργων, όπως οι αγωγοί και τα ενεργειακά δίκτυα. Μείωσε δραματικά την επιχορήγηση της Καναδικής Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (Environment Canada) που αδυνατεί πλέον να ασκήσει σωστά το έργο της. Χαλάρωσε τη νομοθετική προστασία των αλιευμάτων, των  υδάτων, των προστατευόμενων ειδών, των εθνικών πάρκων. Κατήργησε σοβαρά ερευνητικά ιδρύματα, περιέκοψε τα επενδυτικά προγράμματα, απαγόρευσε στους επιστήμονες του δημοσίου να επικοινωνούν με τον τύπο.

Οι προτεραιότητες του κ. Χάρπερ είναι σαφείς και προφανείς: “Resource development” που σημαίνει “ανάπτυξη των πόρων”, με ειδική έμφαση στους ορυκτούς πόρους – μεταλλεία όλων των ειδών, αέριο, πετρέλαιο, πισσούχες άμμοι, μεγάλοι αγωγοί, αύξηση επιδοτήσεων προς την ενεργειακή βιομηχανία. Drill baby, drill. Και επειδή αυτά είναι έργα με μεγάλο “εξωτερικό” κόστος – στο περιβάλλον και την υγεία των πολιτών – συνοδεύονται από προσπάθεια φίμωσης της επιστημονικής κριτικής και παρεμπόδισης της ελεύθερης ροής της πληροφορίας σχετικά με τις επιπτώσεις της βιομηχανικής ανάπτυξης. Τριτοκοσμικές πολιτικές για τον πρώτο κόσμο; Ναι, αλλά βέβαια όλα αυτά έχουν ξεσηκώσει μεγάλες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, την κοινωνία των πολιτών, τον επιστημονικό κόσμο και ειδικά από τα Πρώτα Έθνη, από τη γη των οποίων περνάνε τα αναπτυξιακά οράματα του Χάρπερ.

Αυτή η κυβέρνηση του Καναδά και αυτός ο Πρωθυπουργός εγγυώνται για την προστασία της δικής μας χώρας; Αυτοί που καταστρέφουν ζωντανές λίμνες θα εγγυηθούν για τον Κάκαβο; Λυπόμαστε κ. Πεκ, δεν θα πάρουμε.

Πηγές:

Canada’s Valuable Fresh Water Is Not for Dumping Toxic Wastes – with Background

Laws against mine tailings in freshwater

The extinction of Sandy Pond (Placentia Bay, Newfoundland) by Dr. R. John Gibson

Η ερημοποίηση «χτυπά» την Ελλάδα

Oh Canada: The Government’s Broad Assault on Environment

Canada’s Toxic Tar Sands: The Most Destructive Project on Earth

Little green lies: Prime Minister Harper and Canada’s environment

Harper’s attack on science: No science, no evidence, no truth, no democracy

Harper’s Third-World Environmental Policies for the First World

 

 


Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.