“Η κάμερα να βουτάει στην καρδιά” – Ο Γιάννης Καρυπίδης για το “Άπληστον κέρδος”

Ο Γιάννης Καρυπίδης μιλά με το Γιάννη Φραγκούλη

Μετά την προβολή της ταινίας «Άπληστον κέρδος», ήταν πολύ φυσικό να θέλουμε να κάνουμε μια συζήτηση με το δημιουργό της, όχι μόνο για την ταινία, αλλά και για τα πολιτικά θέματα που η κινηματογραφική αφήγηση επισύρει. Με το Γιάννη Καρυπίδη γνωριζόμαστε πολλά χρόνια, από τον «Παππού», την ταινία μικρού μήκους που είχε κάνει. Από τότε βούτηξε όλο και περισσότερο στον πολιτικό κινηματογράφο, έδρασε πολιτικά και έβαλε μέσα στη ζωή του την κινηματογραφική τέχνη. Αυτή η βιωματική διαδικασία φαίνεται σε αυτή την τελευταία του ταινία. Το θέμα, εκτός αυτών είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, σε όλη την Ελλάδα, τους τελευταίους μήνες. Η συζήτηση που κάναμε, είναι αυτονόητο, έχει έντονο και φορτισμένο πολιτικό χαρακτήρα.

Πως και για ποιο λόγο αποφάσισες να ασχοληθείς με αυτό το θέμα;

Αυτή, δεν είναι η πρώτη ταινία που κάναμε για αυτό το θέμα. Υπάρχει και η ταινία, «Της γης το χρυσάφι», μπορείς να τη βρεις στο youtube, υπάρχει μια βερσίον 90΄ και μια 36΄. Αυτή έγινε πριν δέκα χρόνια. Τυχαία έγινε, δηλαδή τυχαία ενεπλάκην. Είμαι από την περιοχή, έλειπα, πήγα για μια άλλη δουλειά εκεί, βρήκα ένα παιδικό φίλο. Του λέω: «Τι παίζει εδώ;», μου λέει «Είμαστε σε ύφεση τώρα. Αλλά έχουμε σκληρό αγώνα και θα τον έχουμε για 100 χρόνια με τους χρυσοθήρες». Μου εξήγησε τι γίνεται, στήθηκε η παραγωγή, σε δύο χρόνια έγινε. Αυτό το κίνημα στη Θράκη πρωτοστήθηκε. Τα μεταλλεία έπεφταν σε χωριά που ήταν και τουρκόφωνα, άρα για να τους απευθυνθείς θα έπρεπε να τους μιλήσεις στη γλώσσα τους. Επίσης είναι άνθρωποι που, ειδικά στους τουρκόφωνους, σε μεγάλη ηλικία, είναι αγράμματοι, δεν μπορούν να διαβάσουν, οπότε δεν έχει νόημα να τους βάλεις και υπότιτλους. Άρα αυτή η ταινία γυρίστηκε σε δύο γλώσσες, παίχτηκε παντού στα χωριά της περιοχής, ήταν η πρώτη φορά που έβγαινε λίγο προς τα έξω, εκτός της περιοχής, το θέμα του χρυσού. Ήμουν από το μέρος, εκεί όπου είναι ορυχείο από μικρά παιδιά παίζαμε. Κόλλησα και εγώ το μικρόβιο. Είπαμε ότι θα είχαμε το μεταλλείο για 100 χρόνια, ο πόλεμος θα ήταν κατά συνέπεια για 100 χρόνια, γιατί τέτοια ήταν η σύμβαση. Ήταν αναγκαίο για το κίνημα να βγει μια δεύτερη εκδοχή της ταινίας για το τι συμβαίνει εδώ και έγινε το «Άπληστο κέρδος».

Δεν είναι και η πρώτη πολιτική ταινία που έχεις κάνει, έχεις κάνει με τον Αυγερόπουλο για το καράβι που πήγαινε στη Γάζα.

Εδώ υπάρχει μια παραξενιά. Στο καΐκι, του οποίου την ιστορία κάναμε ταινία με το Γιώργο ήμουν λοστρόμος, για αυτό δε μιλά κανένας, δηλαδή πήγαινα εκεί. Την άποψή μου για τον κινηματογράφο την έχουμε κουβεντιάσει και παλιά, οι ταινίες μου είναι βιωματικές, τα θέματα μπαίνουν βαθιά μέσα μου και πάντα στο επίκεντρο ήταν ο άνθρωπος, το αυτεξούσιό του και η αρμονία στην κοινωνία. Αν αυτό είναι πολιτικός κινηματογράφος, τότε είναι πολιτικός. Δε μιλά μόνο το θέμα που κάνει μια ταινία να είναι πολιτική, είναι και ο τρόπος που το αντιμετωπίζεις. Θα μπορούσαμε να το πούμε λίγο γκονταρικά, σε όποιο θέμα εμπλέκομαι είναι η οπτική γωνία των δρώντων προσώπων. Οπότε δεν μπορείς να αποκτήσεις θέση παρατηρητή μαζί τους, αλλά να γίνεις ένας με αυτούς. Με τους παππούδες που έκαναν ταινίες εθνολογικές έχουμε μια διαφορά: αυτοί πήγαιναν και ζούσαν με αυτούς τους ανθρώπους, εγώ γίνομαι ένα με αυτούς.

Η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μαζί με την ταινία του Αυγερόπουλου, πάνω στο ίδιο θέμα και οι δύο…

Αυτό ήταν μια σύμπτωση και κινηματογραφικής τάξης ενδιαφέρουσα. Πριν τρία χρόνια με το Γιώργο συνυπογράφαμε μια ταινία και φέτος υπογράφουμε δύο διαφορετικές ταινίες για το ίδιο θέμα.

…Αυτό σε πείραξε, πείραξε τον Αυγερόπουλο;

Όχι, μπορώ να σου πω ότι το θέμα στο Γιώργο το πρωτοπαρουσίασα εγώ. Δηλαδή, ήμουν κοντά στο σημείο που τελείωναν τα γυρίσματα και ήρθα σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του γιατί έπρεπε με κάποιο τρόπο να σπάσει το φράγμα της σιωπής. Στα επίσημα μέσα ο Γιώργος είχε την έξωθεν καλή μαρτυρία και όλα τα εύσημα σα δημιουργός για να παρουσιάσει μια δουλειά που δε θα μπορούσαν να την κόψουν στην ΕΡΤ. Του είπα να ασχοληθεί και αυτός με το θέμα. Τον έφερα σε επαφή με τους ανθρώπους. Η αφορμή ήταν ότι ο Γιώργος είχε ανοίξει τον κύκλο του χρυσ