Έρευνα για κοιτάσματα σπάνιων γαιών στους Κόλπους Ιερισσού, Στρυμονικού και Καβάλας

Η απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κίνα που παράγει σχεδόν το 100% της παγκόσμιας προσφοράς σπάνιων γαιών, αποτελεί μία από τις πλέον βασικές προτεραιότητες που υπάρχουν στην ατζέντα της Άνγκελα Μέρκελ. Η Γερμανίδα Καγκελάριος αντιλήφθηκε το τι διακυβεύεται, μόλις, πριν από δυόμιση περίπου χρόνια.Τον Σεπτέμβριο του 2010, η σύγκρουση κινεζικού φορτηγού πλοίου με σκάφος της ιαπωνικής ακτοφυλακής οδήγησε στη σύλληψη του κινέζου πλοίαρχου από τις Ιαπωνικές αρχές. Ως αντίποινα, η Κίνα, για την οποία έκθεση της CIA προβλέπει ότι θα έχει μετατραπεί σε υπερδύναμη έως το 2030, προχώρησε σε εμπάργκο των εξαγωγών σπάνιων γαιών κατά της Ιαπωνίας. Κάπως έτσι η ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γερμανία έθεσε στο τραπέζι το ζήτημα του περιορισμού της εξάρτησης από την κινεζική παραγωγή των σπάνιων μεταλλικών στοιχείων.

Τι είναι οι σπάνιες γαίες
Οι άγνωστες, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, σπάνιες γαίες είναι μία ομάδα 17 μεταλλικών στοιχείων με παρόμοιες χημικές ιδιότητες και ασυνήθιστες ονομασίες, όπως Λανθάνιο, Πρασεοδύμιο και Προμήθειο. Αυτό που τα καθιστά περιζήτητα είναι η μοναδική χρησιμότητά τους σε εφαρμογές και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, κινητά τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές, επαναφορτιζόμενες μπαταρίες ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων, ιατρικές συσκευές, αντιπυραυλικά συστήματα και μαγνήτες. Ενδεικτικά, η τιμή ανά κιλό Νεοδύμιου, που ανήκει στην οικογένεια των σπάνιων γαιών, αποτελώντας απαραίτητο εξάρτημα για σκληρούς δίσκους και υβριδικά αυτοκίνητα, ανερχόταν το 2007 στα 2,32 ευρώ, ενώ στο τέταρτο τρίμηνο του 2011, διαμορφωνόταν περίπου στα 50 ευρώ. Το Ευρώπιο κόστιζε το 2007, 225 ευρώ ανά κιλό και το τέταρτο τρίμηνο του 2011, 2.840 ευρώ! 

Η παγκόσμια ετήσια ζήτηση είναι 136 χιλιάδες τόνοι, ενώ η ετήσια παραγωγή σπανίων γαιών το 2010 διαμορφώθηκε στους 133,6 χιλιάδες τόνους, σύμφωνα με έκθεση του αμερικανικού Κογκρέσου που χαρακτηρίζει ως «κίνδυνο» το κινεζικό μονοπώλιο. «Εάν οι Κινέζοι σταματήσουν τις εξαγωγές τους, η βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας θα τεθεί σε κίνδυνο» επισημαίνεται στο βίντεο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Έρευνες στο Βόρειο Αιγαίο
Με στόχο την απεξάρτηση από την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επενδύει 10 εκατομμύρια ευρώ, δημιουργώντας το ερευνητικό πρόγραμμα Eurare με στόχο τον εντοπισμό πιθανών κοιτασμάτων σπάνιων γαιών στη Γροιλανδία, την Σουηδία την Φινλανδία και την Ελλάδα. Στη χώρα μας, το εγχείρημα θα ξεκινήσει τέλη Μαρτίου-αρχές Απριλίου στην υφαλοκρηπίδα του Βορείου Αιγαίου και το έργο του συντονισμού τους θα αναλάβει το ΙΓΜΕ.

Σε αυτό θα συμμετέχουν επτά γεωλογικά ινστιτούτα, έξι μεταλλευτικές εταιρείες, μεταξύ των οποίων η Αλουμίνιον της Ελλάδος Α.Ε. του ομίλου Μυτιληναίος, τρεις βιομηχανίες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, στις οποίες συγκαταλέγονται η NOKIA, η Γερμανική MEAB Chemie Technik GmbH, η Φινλανδική Neorem Magnets Oy (NEOREM), τέσσερις επιχειρήσεις τεχνολογικών εφαρμογών και τέσσερα πανεπιστήμια από 11 χώρες της Ευρώπης. Στους τρεις Έλληνες εταίρους, το ΙΓΜΕ, το ΕΜΠ και το Αλουμίνιο της Ελλάδος αντιστοιχεί το 16% της συνολικής χρηματοδότησης. Για τις έρευνες, που θα ολοκληρωθούν σε περίπου 24 μήνες, θα επιστρατευθεί το ωκεανογραφικό πλοίο «Αλκυών» του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών, ενώ οι συγκεντρώσεις, που θα συλλέγονται από τα λεγόμενα προσχωματικά κοιτάσματα βαρέων ορυκτών από την Καβάλα έως τον Έβρο θα αναλύονται από το επιτελείο του ΙΓΜΕ. Το ερευνητικό έργο που θα περιλαμβάνει γεωτρήσεις, θα λάβει χώρα στους Κόλπους της Ιερισσού, του Στρυμονικού και της Καβάλας.

(EU) rare: κρίσιμα ορυκτά και σπάνιες γαίες στο αναπτυξιακό προσκήνιο της ΕΕ

Κωνσταντίνος Παπαβασιλείου, Γενικός Διευθυντής ΙΓΜΕ
«Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 γνωρίζαμε μόνον στη θεωρία τις σπάνιες γαίες, τα πολύτιμα μέταλλα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή κινητών τηλεφώνων, υβριδικών αυτοκινήτων και πυραυλικών συστημάτων. Δεν υπήρχε, εξάλλου, η κατάλληλη τεχνολογία για την εξόρυξη, κατεργασία και παραγωγή των συγκεκριμένων μετάλλων. Από τις έρευνες του 1980 προέκυψαν ενδείξεις ότι οι ελληνικές ακτογραμμές περιέχουν σημαντικά κοιτάσματα Σπάνιων Γαιών. Ο «φάκελος» σπάνιες γαίες παρέμενε στο συρτάρι, μέχρι πολύ πρόσφατα, από το 2000 και αργότερα, οπότε η παραγωγή έξυπνων ηλεκτρικών συσκευών στις οποίες χρησιμοποιούνται τα πολύτιμα ορυκτά πολλαπλασιάστηκε παγκοσμίως. Οι έρευνες θα μας επιτρέψουν να διαπιστώσουμε, εάν τα ενδεχόμενα κοιτάσματα σπανίων γαιών είναι οικονομικά βιώσιμα. Αυτή τη στιγμή δεν είναι δυνατό να προσδιορίσουμε την αξία τους, αλλά, εάν βρεθούν σημαντικά κοιτάσματα, το οικονομικό μέγεθος θα είναι πολύ υψηλό, βάσει των τιμών στις οποίες διαπραγματεύονται τα συγκεκριμένα μέταλλα».

Βασίλης Νικολετόπουλος, Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων στις Βρυξέλλες
“Οι σπάνιες γαίες έχουν καταστεί πολύτιμες τα τελευταία 10-15 χρόνια, αποκτώντας καινούργιες εφαρμογές, καθώς χρησιμοποιούνται στους μαγνητικούς δίσκους, τους καταλύτες των αυτοκινήτων, τις ανεμογεννήτριες, τα φωτοβολταϊκά και τα κινητά τηλέφωνα. Όποιος ελέγχει τις σπάνιες γαίες καθίσταται στρατηγικός παίκτης. Το ζήτημα είναι να συμφέρει οικονομικά η εξόρυξη και κατεργασία των σπάνιων γαιών, κάτι που εξαρτάται από το πόσο βαθιά βρίσκονται στη γη και ποια είναι η περιεκτικότητά τους. Η παντοκρατορία της Κίνας είναι αδιαμφισβήτητη, ωστόσο, πλέον, δυτικές εταιρείες έχουν υλοποιήσει εργοστάσια επεξεργασίας στη συγκεκριμένη χώρα. Στην Καλιφόρνια ξεκινάει, εκ νέου, η προσπάθεια για την εκμετάλλευση των σπάνιων γαιών, ενώ ο, αυστραλιανών συμφερόντων, όμιλος Lynax (Lynas κ. Δεβελέγκο, όχι Lynax) προσπαθεί να αποκτήσει σημαντικό ρόλο στον τομέα των σπάνιων γαιών».

[Του Δημήτρη Δελεβέγκου , www.capital.gr μέσω του oryktosploutos.net]

oryktosploutos.net: Γεωπολιτική και σπάνιες γαίες