Το ιστορικό των μεταλλείων στο Κιλκίς

…με φωτογραφία από τις Σκουριές!

Η ιστορία ξεκινά στις 13 Ιουλίου 2011, όταν το Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ) έστειλε επιστολή στην περιφερειακή ενότητα του Κιλκίς ζητώντας της να εκφράσει την άποψή της για την εκχώρηση δύο περιοχών του νομού για τη δημιουργία μεταλλείων: η πρώτη στα Κρούσσια (έκτασης περίπου 91.000 στρεμμάτων) και η δεύτερη στο Πάικο (έκτασης περίπου 84.000 στρεμμάτων). Τα 91.000 στρέμματα στα Κρούσσια περιέχουν εντός τους 12 κατοικημένα χωριά και αποτελούνται κατά κύριο λόγο από καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Αρχικά το υπουργείο τον Οκτώβριο του 2011, θέλοντας να δημιουργήσει μία ψευδαίσθηση διαφανούς διαδικασίας, δημοσίευσε στο διαδίκτυο (και μόνο εκεί) ένα κείμενο με βάση το οποίο θα γινόταν ανοικτή διαβούλευση με τους κατοίκους και τους φορείς του Κιλκίς για το θέμα των μεταλλείων, χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση (ούτε καν των δύο δήμων του νομού.) Εκτός όμως από την πλήρη άγνοια επί του θέματος που είχαν οι κάτοικοι της περιοχής, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΥΠΕΚΑ επέλεξε τη διαδικτυακή διαβούλευση όταν η πλειοψηφία των κατοίκων των 12 χωριών εντός της σχεδιαζόμενης μεταλλευτικής περιοχής είναι μεγάλης ηλικίας, με μηδενικές γνώσεις χρήσης υπολογιστή. Η “ανοικτή διαβούλευση” διήρκεσε περίπου 30 ημέρες και ολοκληρώθηκε με λιγότερες από 20 εκφρασμένες γνώμες. Πολλές από αυτές προέρχονταν από ανθρώπους εκτός περιοχής και από γεωλόγους που εμπλέκονταν με την υπόθεση των μεταλλείων.

Στις 4 Ιανουαρίου 2012 το ΥΠΕΚΑ ανακοινώνει τη διενέργεια διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού για την εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης του δημόσιου μεταλλευτικού χώρου της περιοχής των Κρουσσίων για την εγκατάσταση μεταλλείων χαλκού – χρυσού. Η περιοχή συμπεριλαμβάνει και την λεκάνη απορροής του Γαλλικού Ποταμού από την οποία υδρεύονται η πόλη του Κιλκίς, πολλά χωριά και ένα μέρος του Δήμου Δέλτα Θεσσαλονίκης. Όταν ανακοινώθηκε ο διαγωνισμός, δημιουργήθηκε μια ομάδα ανθρώπων που ενημερώνει τους πολίτες για τις επιπτώσεις από τη μεταλλεία χρυσού και γρήγορα σχηματίζεται μια ευρεία κίνηση αντίθεσης στα μεταλλεία. Συνολικά συγκεντρώνονται περισσότερες από 5000 υπογραφές και 58 τοπικοί φορείς εκφράζουν ανοιχτά και δημόσια την αντίθεσή τους στη δημιουργία των μεταλλείων.

Υπό την πίεση της τοπικής κοινωνίας, στις 6 Φεβρουαρίου 2012 και μετά από επανειλημμένες κλήσεις από τους εκλεγμένους φορείς, κλιμάκιο του ΥΠΕΚΑ έρχεται στην πόλη του Κιλκίς για να ενημερώσει και να πείσει τους θυμωμένους πολίτες για τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η εγκατάσταση των μεταλλείων χαλκού – χρυσού στην περιοχή. Στα πλεονεκτήματα αυτά συμπεριλαμβάνεται και η μετακίνηση των κατοίκων σε “νεόδμητες κατοικίες”! Το κοινό όμως έχει ήδη δει τα δεδομένα και έχει συλλέξει πληροφορίες για την “ανάπτυξη των χρυσωρυχείων” από άλλες περιοχές του κόσμου (περιοχή Ki στο Καναδά, στη γη των Saami στη Σουηδία, στην Αργεντινή, στην Τουρκία, στη Βουλγαρία κτλ.) Παρ’ όλες τις έντονες διαφωνίες που εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας, ένα εξαιρετικά σημαντικό μήνυμα μένει: το υπουργείο διαβεβαιώνει πως αν η τοπική κοινωνία (μέσω των εκλεγμένων αντιπροσώπων της) είναι αντίθετη στην εγκατάσταση των μεταλλείων, τότε η όλη διαδικασία θα σταματήσει και ο διαγωνισμός θα ακυρωθεί.

Στις 16 Φεβρουαρίου, του ΥΠΕΚΑ καλεί τους τοπικούς εκπροσώπους σε συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου στη Βουλή προκειμένου να συζητηθούν όλες οι απόψεις. Όταν όμως γίνεται ξεκάθαρο πως το δημοτικό συμβούλιο (με ομόφωνη απόφασή του) και η τοπική κοινωνία είναι εναντίον της εγκατάστασης των μεταλλείων, ο τότε υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Μανιάτης κατηγορεί τους πάντες πως πάσχουν από “φοβικά σύνδρομα”. Όταν ρωτάται για την πλήρη απουσία ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας και τη μη ύπαρξης διαβούλευσης με τους κατοίκους για το θέμα, επικαλείται την απουσία προσωπικού και χρημάτων. Επιμένει όμως πως η διαδικασία ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας θα συνεχιστεί (σε επιτροπές της Βουλής όμως, όπου κανείς τοπικός φορέας ή κάτοικος δεν μπορεί να συμμετέχει) και πως η τελική απόφαση της τοπικής κοινωνίας θα γίνει σεβαστή. Αντίθετα όμως με τις υποσχέσεις του, καμία από τις δράσεις που εξήγγειλε δεν πραγματοποιήθηκε Αντιθέτως, η διεξαγωγή του διαγωνισμού συνεχίστηκε κανονικά. Όταν πρόκειται για χρυσό, έννοιες όπως η δημοκρατία παραμερίζονται… Ο διαγωνισμός λήγει στις 14 Μαρτίου και λαμβάνονται προσφορές από ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ και ΕΛΜΙΝ ΑΕ (μόλις 2 για το χρυσωρυχείο του 1,5 δις – εν δυνάμει 7 δις). Οι φάκελοι μελετώνται και εν τω μεταξύ προκύπτουν οι βουλευτικές εκλογές, οπότε και δεν ανακηρύσσεται ανάδοχος έως την 14η Μαΐου, όπως προέβλεπε η προκήρυξη.

Με τη σύσταση της νέας κυβέρνησης οι φορείς του Κιλκίς επί ένα μήνα επιχειρούν να συναντήσουν την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ για να υποβάλλουν υπόμνημα με τις θέσεις και τις υπογραφές 70 τοπικών φορέων και επιστολή των 3 βουλευτών του νομού. Τελικώς γίνονται δεκτοί την 23η Ιούλη 2012 από τον υφυπουργό ΠΕΚΑ κ. Ασημάκη Παπαγωργίου.

Στη συνάντηση οι εκπρόσωποι μεταφέρουν με τον πιο ξεκάθαρο και κατηγορηματικό τρόπο την πλήρη αντίθεση όλων των κατοίκων του νομού στα σχέδια του υπουργείου για δημιουργία μεταλλείων χρυσού – χαλκού στην περιοχή των Κρουσίων και τονίζουν τα βασικά σημεία προβληματισμού: περιβαλλοντική καταστροφή, λειψυδρία και ερημοποίηση, ακύρωση της υπάρχουσας παραγωγικής υποδομής, καθολική αντίδραση της τοπικής κοινωνίας.

Ξεκαθαρίζουν πως οι φήμες που ακούγονταν περί ύπαρξης ουρανίου από τους χωρικούς, έχουν διασταυρωθεί και τεκμηριωθεί με μελέτες και έρευνες της παγκόσμιας βιβλιογραφίας. Το κοινό μυστικό είναι πια αποδεδειγμένο Ο υφυπουργός κ. Ασημάκης Παπαγεωργίου δεσμεύεται να απαντήσει μετά την εξέταση του φακέλου που παρέλαβε από τους φορείς εντός των επόμενων ημερών.

Η απάντηση έρχεται μέσω του δικτυακού τόπου της Διαύγειας την 02/08/2012: την 31/07/2012 υπογράφτηκε ομόφωνα από την αρμόδια επιτροπή του ΥΠΕΚΑ η κατακύρωση του διαγωνισμού στην ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ. Ακόμη και σήμερα καμία επίσημη ενημέρωση δεν έχει γίνει από το ΥΠΕΚΑ προς τους φορείς που μετέβησαν στην Αθήνα στις 23/07/2012, αλλά ούτε και σε άλλη αρμόδια αρχή του Κιλκίς (όσο μπορούμε να γνωρίζουμε από τις ανακοινώσεις).

enikos.gr. Το κείμενο δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στην εφημερίδα “το Ποντίκι”.