Τα μεταλλεία όπως…είναι

Μάιος 2003. Μια μεγάλη αποστολή δημοσιογράφων από την Ελλάδα, επισκέπτεται τα μεταλλεία χρυσού στο Ovacik της Τουρκίας, πολύ κοντά στην Πέργαμο. Το ταξίδι της μιας ημέρας, διοργάνωσε η ιδιοκτήτρια εταιρεία Newmont, θέλοντας να δείξει πόσο ασφαλής είναι η επιχείρηση και πόσα οφέλη δημιουργεί, οικονομικά και κοινωνικά.

Ήταν η εποχή που οι αντιδράσεις του κόσμου για τα χρυσωρυχεία στην Θράκη και τη Χαλκιδική, είχαν αρχίσει να παίρνουν μεγάλες διαστάσεις και η εταιρεία που είχε συμφέροντα στην Ελλάδα, επιχείρησε να διαχειριστεί επικοινωνιακά το θέμα, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Πλησιάζοντας οδικώς στο μικρό αυτό χωριουδάκι, το οποίο θα ήταν παντελώς άγνωστο αν δεν υπήρχαν εκεί τα μεταλλεία χρυσού, παρατηρούσες καταπράσινα χωράφια, μια πεδιάδα με πολλές καλλιέργειες, κυρίως σιτηρών. Σε ένα ύψωμα, έβλεπες τις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Μια περιοχή απογυμνωμένη από δέντρα, με μεγάλα μηχανήματα και ψιλά κτίρια. Η πύλη του χρυσωρυχείου άνοιξε και το λεωφορείο που μετέφερε τους δημοσιογράφους μπήκε στον χώρο.

Η ξενάγηση άρχισε αμέσως, με τους υπευθύνους να εξηγούν πόσο σημαντική ήταν για την περιοχή η επένδυση, δίνοντας εργασία σε αρκετό κόσμο. Όπως εξήγησαν, το παλαιό χωριό όπου ζούσαν οι κάτοικοι, ήταν μέσα στα όρια των εγκαταστάσεων, οι οποίες σημειωτέον, εκτείνονταν σε μια έκταση εκατοντάδων στρεμμάτων. Έτσι η εταιρεία προσφέρθηκε να χτίσει στην ουσία ένα νέο χωριό πολύ κοντά στο παλιό, αντικαθιστώντας τις «τρώγλες» όπου ζούσαν οι κάτοικοι, με ολοκαίνουργιες διώροφες μεζονέτες.

Τα νέα σπίτια, ήταν το μοναδικό θετικό στοιχείο που έβλεπες με τα μάτια σου στην περιοχή. Η «ανάπτυξη» προφανώς, που εννοούσε η εταιρεία, ήταν ο διψήφιος αριθμός νεόδμητων σπιτιών και οι μερικές θέσεις εργασίας που πρόσφερε το χρυσωρυχείο. Κάτι άλλο δεν υπήρχε. Ούτε μεγάλα σχολεία, ούτε γήπεδα και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις, ούτε θέατρα, ούτε κινηματογράφοι . Το χωριουδάκι παρέμενε χωριουδάκι.

Το πρώτο μέλημα των υπευθύνων, ήταν να αποδείξουν την περιβαλλοντική ευαισθησία της εταιρείας. Μια τεράστια λίμνη με απόβλητα, από την επεξεργασία του χρυσού με την μέθοδο της διήθησης μετάλλων σε κυάνιο. Την μέθοδο της επεξεργασίας για να πούμε την αλήθεια, κανείς δημοσιογράφος δεν την κατάλαβε. Όλοι παρατηρούσαν τις τεράστιες δεξαμενές, που είχαν επάνω τους σήματα με νεκροκεφαλές. Προφανώς δηλητήριο είναι αυτό. Αλλά το δηλητήριο, παύει να είναι δηλητήριο, έστω με επεξεργασία;

Οι υπεύθυνοι της εταιρείας έδειχναν στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία το νερό στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής παρέμενε καθαρό. Έλεγαν ότι τα στοιχεία προέρχονταν από «ανεξάρτητη πηγή». Έπιαναν με τα χέρια τους το προς επεξεργασία υλικό που θύμιζε λάσπη, για να δείξουν ότι δεν είναι τοξικό. Ποιος μπορούσε να πει όχι; Σπυριά δεν έβγαλε. Δεύτερο κεφάλι δεν φύτρωσε, άρα είναι ακίνδυνο;

Στην ευρύτερη περιοχή, μια μεγάλη λίμνη με απόβλητα. Το τι περιείχε, τι επικίνδυνα στοιχεία και σε τι ποσότητα, μόνο η εταιρεία ήξερε. Η τεράστια λίμνη ωστόσο, έδειχνε προφανές, ότι δεν μπορεί να είναι στεγανή, τουλάχιστον όχι για πάντα. «Ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής είναι σε κίνδυνο;» Αναρωτιόντουσαν οι δημοσιογράφοι. «Όχι βέβαια, no problem» έλεγαν οι εκπρόσωποι της εταιρείας. «Και όλη αυτή η αλλοίωση στο φυσικό τοπίο, πότε θα επανέλθει;» ρωτούσαν οι δημοσιογράφοι. «Θα γίνει και αυτό, μόλις ολοκληρωθεί το έργο της εξόρυξης. Έχουν προβλεφθεί όλα» απαντούσαν οι υπεύθυνοι.

Η ξενάγηση τελείωσε σε λιγότερο από 2 ώρες. Η αποστολή των δημοσιογράφων επέστρεψε στο ξενοδοχείο και την άλλη μέρα στην Ελλάδα.

Λίγο καιρό μετά, αποκαλύψεις άρχισαν να έρχονται στο φως για το χρυσωρυχείο στο Ovacik. Είτε ότι λειτουργούσε* 2 χρόνια χωρίς τις κατάλληλες περιβαλλοντικές μελέτες, είτε ότι υπήρχαν αναλύσεις νερού της περιοχής, όχι τόσο «αθώες» όσο τις παρουσίαζε η εταιρεία. Απολύσεις στελεχών και μηνύσεις σε βάρος τους επειδή έλεγαν πράγματα που δεν έπρεπε να πουν κ.α. Κάτοικοι της περιοχής και περιβαλλοντικές οργανώσεις ήδη από το 1994, άρχισαν πολυετή δικαστικό αγώνα. Υπήρχαν υποψίες για κατάχρηση εξουσίας και «εξαγορά συνειδήσεων» . Μια εταιρεία με κεφάλαια μερικών δις δολαρίων, σε μια «υπανάπτυκτη» περιοχή….. καταλαβαίνει κανείς .

Η ανάπτυξη σε μια περιοχή, προφανώς δεν έρχεται με ένα έργο, όσο μεγάλο και αν είναι αυτό, όσο χρυσό και αν βγάζει. To χωριουδάκι στο Ovacik, παρέμεινε ένα μικρό χωριουδάκι, με νέα σπίτια είναι η αλήθεια, με ένα περιβάλλον όμως, βαθύτατα πληγωμένο και με συνέπειες άγνωστες ακόμα. Τα εκατομμύρια δολάρια από τα έσοδα της εταιρείας, οι κάτοικοι ποτέ δεν τα είδαν. Και ούτε πρόκειται. Οι ντόπιοι , μπορεί να μην δουν ποτέ το χρώμα του χρυσού από κοντά, έμαθαν ωστόσο να ζουν, με το χρώμα της λάσπης, του γκρίζου τοπίου και με τον φόβο του μολυσμένου νερού και ας λένε οι «ανεξάρτητες» και «ακριβές» μετρήσεις, ότι όλα είναι φυσιολογικά. Η “αλήθεια” έχει την τιμή της, το τίμημα όμως μπορεί να είναι ανυπολόγιστο.

*The high cost of gold – The Denver Post http://www.denverpost.com/ci_0002592207#ixzz2CzYhQ3Ew

Πηγή: thesstoday.gr