Με αφορμή την οικονομική κρίση, έχει ανοίξει ένας μακρύς κατάλογος με θησαυρούς κρυμμένους στα σπλάχνα της ελληνικής γης που εγγυώνται να φέρουν ανάπτυξη, δουλειές και – τελικά – να μας βγάλουν από την κρίση. Το χορό σέρνουν τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων και ακολουθεί ο χρυσός.  Η κρίση είναι ευκαιρία για κάποιους και ο πανικός πολύ κακός σύμβουλος για όλους.

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή. Στην περίπτωση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, σε περίπου μια 5ετία θα έχουμε μία πολύ καλύτερη εικόνα για τι πράγμα μιλάμε. Ως τότε θα έχουμε έρευνες και ό,τι άλλο χρειάζεται, επιπλέον, για να κρατήσουμε «ζωντανό το όνειρο». Το Υπουργείο ΠΕΚΑ μιλά για τη δυνατότητα προσέλκυσης επενδύσεων αρκετών εκατομμυρίων στη χώρα. Σήμερα, η χώρα μας δαπανά 500-700 εκατομμύρια το χρόνο για να παράγει ενέργεια από πετρέλαιο στα νησιά μας που τα μαστιγώνει ο αέρας και τα κατακαίει ο ήλιος. Ο παραλογισμός είναι προφανής.

Και για να μην ξεχνιόμαστε, οι επιπτώσεις της πετρελαιοκηλίδας στο Κόλπο του Μεξικού θα είναι ορατές και αισθητές για πολλά χρόνια ακόμα. Ας αναλογιστούμε το κόστος για τη μεγαλύτερη βιομηχανία της χώρας (τον τουρισμό) από ένα αντίστοιχο ατύχημα. Για όσους μάλιστα θεωρούν πιο «αθώο και ακίνδυνο» το φυσικό αέριο, τους διαψεύδει η πραγματικότητα και το πρόσφατο εν εξελίξει ατύχημα-διαρροή στη Βόρεια Θάλασσα.

Ακολουθεί ο χρυσός (που μας φέρνει κοντά). Η έκδοση της άδειας ανεβάζει τις μετοχές της εταιρείας στα διεθνή χρηματιστήρια, οδηγεί όμως σε συγκρούσεις την τοπική κοινωνία. Ας βάλουμε κι εδώ τα πράγματα σε μια σειρά επιτέλους. Η εξόρυξη του χρυσού, σε κάθε άκρη του πλανήτη, αφήνει πίσω της ένα σεληνιακό τοπίο και κάνει λίγες εταιρείες πιο πλούσιες. Τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες περιορίζονται στις (πολύτιμες) θέσεις εργασίας στη διάρκεια λειτουργίας των ορυχείων. Οι όγκοι χώματος που θα χρειαστεί να μετακινηθούν στη διάρκεια ζωής του ορυχείου δεν έχουν προηγούμενο. Η χρήση κυανίου για την επεξεργασία του ορυκτού αφήνει μια τοξική κληρονομιά, απειλή για ανθρώπους, νερά, φύση, περιβάλλον, αλλά και την επόμενη γενιά. Τα συστήματα κλειστού κύκλου (χωρίς ανοικτές δεξαμενές κυανίου) μειώνουν το πρόβλημα της τοξικής ρύπανσης χωρίς να το εξαφανίζουν.

Είναι καιρός από την ένταση και τη σύγκρουση να περάσουμε στη σύνθεση. Ποιο είναι το μέλλον που ονειρεύονται, θέλουν και μπορούν οι κάτοικοι της περιοχής; Ποιο είναι το πραγματικό αγροτικό, δασικό, κτηνοτροφικό δυναμικό της περιοχής; Ποιο είναι το τουριστικό δυναμικό της περιοχής; Πώς μπορούν να δρομολογηθούν δράσεις σε αυτές τις κατευθύνσεις; Με την κυβέρνηση σε κατάσταση πανικού, το βάρος πέφτει στην τοπική αυτοδιοίκηση, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία των πολιτών. Η απουσία ενός γόνιμου διαλόγου θα αφήνει την κοινωνία να χωρίζεται στους «λίγους τυχερούς» που βρήκαν δουλειά και στην πλειοψηφία που θα είναι απέναντι. Όσο η συζήτηση δεν γίνεται σε λογική βάση και με συγκεκριμένα επιχειρήματα, θα κινούμαστε ανάμεσα σε τραμπουκισμούς, λασπολογία και λαϊκισμό.

Όλοι όμως (από την εταιρεία και τους αιρετούς, μέχρι τους εργαζόμενους), ξέρουν πολύ καλά ότι το σεληνιακό τοπίο που θα μείνει μετά την εξόρυξη χρυσού, με πολλά ή λίγα επικίνδυνα τοξικά, δεν μπορεί να κάνει κανέναν περήφανο. Κανείς δεν μπορεί να ονομάσει την ανάπτυξη αυτή βιώσιμη. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, παρουσιάζεται ως μονόδρομος. Και είναι βέβαιο ότι δεν είναι.