Tι έσοδα αποφέρει στη Μήλο η εξόρυξη στο νησί;

Ψίχουλα. Το άρθρο είναι από το gia-tin-milo.net.

Το ειδικό τέλος 2% των λατομείων βιομηχανικών ορυκτών υπέρ ΟΤΑ στη Μήλο

Το θεσμικό πλαίσιο

Σύμφωνα με τον νόμο 2130 του 1993, ορίζεται ότι οι εκμεταλλευτές λατομείων βιομηχανικών ορυκτών  υποχρεούνται να καταβάλουν ετησίως ειδικό τέλος υπέρ των ΟΤΑ, το οποίο ορίζεται σε δύο τοις εκατό επί της αξίας των ακατέργαστων λατομικών προϊόντων που διατίθενται προς πώληση, φορτωμένων επί αυτοκινήτου στο δάπεδο του λατομείου. Ο νόμος αυτός αντικατέστησε όσα προέβλεπε ο 1829 του 1989, δηλαδή ότι οι εκμεταλλευτές λατομείων βιομηχανικών ορυκτών που λειτουργούν στην Μήλο είχαν την υποχρέωση να καταβάλουν ετησίως ειδικό τέλος υπέρ των ΟΤΑ, το οποίο οριζόταν σε 2% επί της αξίας των λατομικών προϊόντων.

Σε συνέχεια του 2130 του 1993 υπεγράφη συμφωνία μεταξύ του Δήμου Μήλου και της ΕΒΕΕΜ, τον Σεπτέμβριο του 1993, η οποία καθόρισε τον τρόπο υπολογισμού της ποσότητας που εξορύχτηκε καθώς και της τιμής (δηλαδή της αξίας των ακατέργαστων). Η συμφωνία ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι η τιμή των ακατέργαστων καθορίζεται και από “τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς” εισάγοντας έτσι ένα στοιχείο απροσδιοριστίας και υποκειμενικής εκτίμησης που επαφίεται στην κρίση των εταιρειών. Η συμφωνία ορίζει επίσης ότι η αναπροσαρμογή της αξίας των ακατέργαστων, με έτος εκκίνησης το 1993 θα γίνεται “με την ποσοστιαία μέση ετήσια αύξηση της ισοτιμίας της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Μονάδας (ECU) ως προς την δραχμή”. Το ευρώ διαδέχθηκε το ECU, και από τη στιγμή της ένταξης της Ελλάδας στην ευρωζώνη η ισοτιμία της δραχμής έναντι του ECU δεν υπάρχει, καθιστώντας έτσι χωρίς νόημα έναν τέτοιο κανόνα αναπροσαρμογής της αξίας των ακατέργαστων.

Η τιμή των ακατέργαστων υλικών που ορίστηκε από την εν λόγω συμφωνία για το 1993 και για την S&B ανερχόταν για τον μπεντονίτη σε 1985 δραχμές και για τον περλίτη σε 1857 δραχμές. Η τιμή του μπεντονίτη της Mykobar είχε οριστεί στις 2335 δραχμές.

Η διάρκεια της συμφωνίας μεταξύ Δήμου Μήλου και ΕΒΕΕΜ ήταν τριετής και ανανεούμενη αυτομάτως εφόσον δεν υπήρχε μονομερής καταγγελία της από τα δύο μέρη. Από τα στοιχεία που μας έδωσε ο Δήμος Μήλου δεν προκύπτει ότι υπήρξε νεότερη γραπτή συμφωνία.

Το ύψος του τέλους 2%

Τα δημοτικά τέλη εξόρυξης (2%) για το έτος 2010 ανά εταιρεία, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από τον Δήμο Μήλου, φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. Όλα τα ποσά είναι σε ευρώ και κατά προσέγγιση μονάδος (π.χ. 230 αντί 229,68 και 0 αντί 0,3).

Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι τα δημοτικά τέλη εξόρυξης (2%) που κατέβαλαν οι εταιρείες, εκτός από την S&B, σε σύγκριση με τα οικονομικά και τα δημογραφικά μεγέθη του νησιού. είναι ασήμαντα.

Σε ό,τι αφορά το ύψος του 2% που κατέβαλε η S&B θα πρέπει να συγκριθεί με μερικά μεγέθη, της ίδιας της εταιρείας, αλλά και της οικονομίας του νησιού ώστε να γίνει κατανοητό το μέγεθος της αγοραστικής δύναμης που αντιπροσωπεύουν οι περίπου 200 χιλιάδες ευρώ που καταβάλλονται ετησίως ή 16408 μηνιαίως από την εταιρεία στον Δήμο Μήλου σε συμφωνία με τον 2130 του 1993.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται μερικές τέτοιες συγκρίσεις για το έτος 2010.

Ο πίνακας διαβάζεται ως εξής: Το ετήσιο ειδικό τέλος 2% που κατέβαλε η S&B το 2010 ήταν όσο το 4,0% των μερισμάτων που κατέβαλε η εταιρεία στους μετόχους της, όσο το 3,7% των αμοιβών των μελών του ΔΣ και των ανώτατων στελεχών, όσο το 1,6% των συνολικών εσόδων του Δήμου Μήλου κ.ο.κ.

Αξιολόγηση των στοιχείων

Η καταβολή ειδικού τέλους 2% από τους εκμεταλλευτές λατομείων βιομηχανικών ορυκτών στη Μήλο βασίζεται σε νόμο του 1993, ο οποίος διαπνέεται από το πνεύμα εκείνης της εποχής, κατά την οποία όλα τα δημογραφικά και οικονομικά μεγέθη του νησιού ήταν κατά πολύ μικρότερα από τα σημερινά, η τουριστική βιομηχανία βρισκόταν σε πρώιμο στάδιο, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες ήταν περιορισμένες και το μέγεθος της αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος από την εξόρυξη μικρότερο από το σημερινό.

Ο νόμος 2130 του 1993 συντάχθηκε με το πνεύμα ότι η τοπική κοινωνία πρέπει να έχει μια κάποια συμμετοχή στο οικονομικά οφέλη από την εκμετάλλευση του τοπικού ορυκτού πλούτου. Η συμμετοχή αυτή ενδεχομένως να ήταν αξιόλογη κατά τα πρώτα έτη εφαρμογής του νόμου καθώς το μέγεθος της οικονομίας της Μήλου ήταν μικρό και η εξόρυξη είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή στη διαμόρφωση του συνολικού εισοδήματος του νησιού. Περίπου είκοσι χρόνια μετά, η οικονομία της Μήλου έχει αναπτυχθεί, το βάρος της εξόρυξης στα εισοδήματα έχει μειωθεί σημαντικά και ο τουρισμός εμφανίζεται ως ο δυναμικός κλάδος του νησιού με μεγάλα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην οικονομία και τα εισοδήματα. Αυτές οι εξελίξεις έχουν ως αποτέλεσμα το ειδικό τέλος 2% της εξόρυξης συγκρινόμενο με τα σημερινά οικονομικά μεγέθη του νησιού να είναι πολύ μικρό στην περίπτωση της S&B και ασήμαντο στην περίπτωση των άλλων εταιρειών.

Ένας δεύτερος παράγοντας για τον οποίο οι ρυθμίσεις του 2130 του 1993 δεν αποφέρουν σημαντικά οφέλη στο νησί είναι ο τρόπος υπολογισμού του τέλους: η τιμή του ακατέργαστου μπεντονίτη ή περλίτη ανερχόταν το 1993 (κατά δήλωση των εταιρειών) σε περίπου 2000 δραχμές ανά τόνο και σήμερα ανέρχεται σε περίπου 7 ευρώ ανά τόνο. Όμως, η αγοραστική δύναμη των 2000 δραχμών του 1993 ήταν πολύ μεγαλύτερη των σημερινών 7 ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, η σημερινή αγοραστική δύναμη των 2000 δραχμών του 1993, υπολογισμένη με τον δείκτη ιδιωτικής κατανάλωσης ανέρχεται σε 12,4 ευρώ. Επομένως, η μείωση της τιμής ενός τόνου ακατέργαστου υλικού της S&B στον υπολογισμό του 2% ανήλθε μεταξύ 1993 και 2010 σε 45%. Η τιμή του 2010 είναι περίπου η μισή από την αντίστοιχη του 1993.

Για τους λόγους αυτούς, οι ρυθμίσεις του 2130 του 1993, καθώς και η συμφωνία που υπεγράφη κατά το έτος εκείνο μεταξύ Δήμου Μήλου και ΕΒΕΕΜ, δεν αντιστοιχούν πλέον στις σύγχρονες οικονομικές και δημογραφικές συνθήκες του νησιού και θα πρέπει να αντικατασταθούν από μια νέα συμφωνία και έναν νέο νόμο, που θα συνταχθούν λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες συνθήκες.

Πιο συγκεκριμένα, μια νέα συμφωνία και ένας νέος νόμος θα πρέπει να υπολογίζουν το ειδικό τέλος της εξόρυξης προς τον Δήμο λαμβάνοντας υπόψη την ζημιά που προκαλεί η εξορυκτική βιομηχανία στους τουριστικούς πόρους του νησιού, οι οποίοι περιορίζονται στον βαθμό που επεκτείνονται τα λατομεία. Θα πρέπει δηλαδή να δούμε τους τουριστικούς πόρους του νησιού ως ένα “τουριστικό κοίτασμα” ή ένα “τουριστικό κεφάλαιο” του οποίου η δυνατότητα αξιοποίησης, αλλά και η εμπορική αξία, μειώνονται όταν επεκτείνεται η εξορυκτική βιομηχανία. Το ειδικό τέλος θα πρέπει επομένως να αποκτήσει αντισταθμιστικό χαρακτήρα για τις ζημιές που προκαλεί στα σημερινά και μελλοντικά έσοδα από την τουριστική βιομηχανία. Με κανένα τρόπο δεν θα πρέπει να θεωρείται αντισταθμιστικό όφελος για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και την επιδείνωση της υγείας του πληθυσμού, των οποίων η αξία πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη.

Οι Ενεργοί Πολίτες για τη Μήλο προτείνουν τη σύσταση επιτροπής αποτελούμενη από πολίτες που διαθέτουν τις κατάλληλες γνώσεις να επεξεργαστούν εντός εξαμήνου πρόταση για την αναμόρφωση του σχετικού νόμου ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες του νησιού. Προφανώς, όσοι θα αναλάβουν ένα τέτοιο καθήκον δεν θα πρέπει να έχουν, αυτοί και οι συγγενείς τους πρώτου βαθμού, ίδιον συμφέρον σχετικά με το ζήτημα.

25 Σεπτεμβρίου 2011

Η Γραμματεία των Ενεργών Πολιτών για τη Μήλο.

Σημείωση: Η φωτογραφία είναι από τη Σταυροβελονιά και εικονογραφεί άρθρο της Λιάνας Κανέλλη με τίτλο  … η Μήλος και το “αφεντικό” της … Αύγουστος 2010