Ντοκυμαντέρ: To έγκλημα της Texaco στο Εκουαδόρ


kuanafisaΔείτε απόψε στις 20.00 στη ΝΕΤ, το ντοκιμαντέρ του Εξάντα, Το Αίμα του Κουάν Κουάν, αφιερωμένο σ’ ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Στα παρθένα τροπικά δάση του Αμαζονίου, της περιοχής με την μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον πλανήτη, συντελείται ένα ανείπωτο έγκλημα διαρκείας κατά της ανθρωπότητας.

Η Texaco κατηγορείται ότι πέταξε στην Αμαζονία του Εκουαδόρ, 18 ½ δισεκατομμύρια γαλόνια τοξικών πετρελαϊκών αποβλήτων. Αρχαίοι λαοί ιθαγενών θεωρήθηκαν αόρατοι και αναλώσιμοι, θύματα του εύκολου πλουτισμού των πετρελαϊκών εταιρειών. Εξαφανίζονται μαζικά εξαιτίας της μόλυνσης που σκοτώνει τα θηράματά τους και εξαιτίας άγνωστων μέχρι πρότινος ασθενειών, όπως ο καρκίνος που σκοτώνει τους ίδιους.

Αυτό το ντοκιμαντέρ – το  δεύτερο του Γιώργου Αυγερόπουλου με την ίδια θεματική μετά το βραβευμένο «Δέλτα, Οι βρώμικες δουλειές του Πετρελαίου» – είναι αφιερωμένο στις φυλές Tetetes και Sansahuaris. Οι φωνές τους σίγησαν για πάντα στην αυγή του 21ου αιώνα εξαιτίας της… «ανάπτυξης» στην περιοχή.

kuan1«Και εκεί που ζούσαμε ήσυχοι στην πατρογονική μας γη, κάποιος είπε μια μέρα, ότι έχει μπει στην περιοχή μας μια πετρελαϊκή εταιρεία. Εμείς δεν γνωρίζαμε τι είδους δουλειά είναι αυτή ούτε γνωρίζαμε ότι θα κατέστρεφαν τη Φύση.
Η επικοινωνία ήταν δύσκολη, καθώς δεν καταλαβαίναμε τι γλώσσα μιλούσαν.»

Αλεχάνδρο, Σαμάνος της φυλής των Κοφάν

Για αιώνες η Αμαζονία του Εκουαδόρ ήταν ένα απροσπέλαστο μέρος. Την θεωρούσαν «γη του κανενός», μια αφιλόξενη, άγρια περιοχή στην οποία δεν μπορεί να επιβιώσει το ανθρώπινο είδος.

Και όμως στα βάθη της ζούγκλας οχτώ φυλές ιθαγενών (Sionas, Cofanes, Secoyas, Shuares, Χοαοράνις, Kichwas, Tetetes και Sansahuaris)  ζούσαν σε αρμονία με το περιβάλλον τους, χωρίς να έχουν έρθει σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι Σαμάνοι των Cofan έπιναν το Γιακχέ και επικοινωνούσαν με τον Κουάν Κουάν, το Θεό του υπεδάφους που διαφεντεύει την ζούγκλα και τα ζώα. Του ζητούσαν να τους στείλει κυνήγι και όταν τα ζώα πλησίαζαν στην κοινότητα εκείνοι τα κυνηγούσαν εύκολα και τα μοίραζαν σε όλους στην κοινότητα.

kuan2Όμως στις αρχές της δεκαετίας του 60 όλα άλλαξαν. Κάτω από την πυκνή ζούγκλα ανακαλύφθηκε πως υπάρχει ένας υπόγειος ωκεανός πετρελαίου, ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της Λατινικής Αμερικής.
Έτσι το 1964, η περιοχή άρχισε να γεμίζει με λευκούς. Και αυτοί οι λευκοί δεν ήταν άλλοι από τους εργάτες της Texaco, της πολυεθνικής στην οποία το κράτος του Εκουαδόρ ανέθεσε την πετρελαϊκή του μύηση.

Οι Κοφάν άρχισαν να ακούνε τους θορύβους. Έστειλαν λοιπόν τρεις απεσταλμένους για να δουν τι συμβαίνει. Εκείνοι όταν πήγαν, είδαν κάποιους ξένους γκρίνγκος, με κράνη,  στολές και πολλά μηχανήματα. Κάθονταν και τους παρατηρούσαν.

Οι υπάλληλοι της Texaco, όταν είδαν τους Ινδιάνους εκεί, θέλησαν να τους δώσουν φαγητό. Τους έδωσαν ένα πιάτο ρύζι με τρία κουτάλια για να φάνε. Εκείνοι αφού έφαγαν, πήραν το πιάτο και τα κουτάλια και έφυγαν.

kuan3Με αυτόν τον τρόπο η  Αμαζονία του Εκουαδόρ ήρθε σε επαφή με την «ανάπτυξη» και το Δυτικό πολιτισμό. Σήμερα οι Κοφάν λένε πως οι πετρελαιοπηγές στις περιοχές τους  διαπραγματεύτηκαν για ένα πιάτο ρύζι και τρία κουτάλια.

Μετά ήρθαν οι άποικοι. Το κράτος πριμοδοτούσε όποιον ήθελε να πάει ανατολικά, στην αφιλόξενη ζούγκλα, με 50 εκτάρια τροπικού δάσους. Να το αποψιλώσουν και να το καλλιεργήσουν. Ήρθαν χιλιάδες από όλο το Εκουαδόρ. Νέες πόλεις ξεφύτρωσαν. Ήταν φτωχοί μιγάδες και μαύροι γεμάτοι ελπίδες,  που έψαχναν γη και δουλειά στη νέα βιομηχανία. Σήμερα υπάρχουν χιλιάδες απογοητευμένοι φτωχοί.

Υπήρξαν φυλές ιθαγενών όπως οι Χοαοράνις που αντιστάθηκαν στη λεηλασία της γης τους με βέλη και φυσοκάλαμα. Όμως η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη αρχίσει. Τα ζώα και τα ψάρια πέθαιναν, το κυνήγι λιγόστευε και πρωτόγνωρες αρρώστιες θέριζαν τον πληθυσμό. Οι Σαμάνοι προσπάθησαν να τις θεραπεύσουν με φαρμακευτικά φυτά χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Η ζούγκλα γέμισε με εκατοντάδες δεξαμενές στις οποίες η Texaco πετούσε τα τοξικά απόβλητα της άντλησης. Χωρίς καμμία στεγανοποίηση και με την βοήθεια των τροπικών καταιγίδων τα απόβλητα διέρρευσαν στο περιβάλλον.
«Την ίδια εποχή στις ΗΠΑ, από όπου ήρθε η Texaco απαγορευόταν να πετάξεις τα τοξικά απόβλητα της άντλησης σε ανοιχτές δεξαμενές, ούτε να καις αέρια στην ατμόσφαιρα», λέει ο Λούις Γιάνσα, ακτιβιστής αναγνωρισμένος διεθνώς για την δράση του υπέρ της Αμαζονίας. «Είχε ανακαλυφθεί ο τρόπος της ασφαλούς επαναδιοχέτευσης στο υπέδαφος. Παρόλα αυτά στο Εκουαδόρ δεν εφαρμόστηκαν αυτές οι μέθοδοι. Και ο λόγος είναι απλός. Με αυτόν τον τρόπο εξοικονόμησαν 4 δις δολάρια.»

Υπολογίζεται από τις οικολογικές οργανώσεις, ότι η Texaco πέταξε με αυτόν τον τρόπο στο περιβάλλον 18 ½ δις γαλόνια τοξικών πετρελαϊκών αποβλήτων, χωρίς να λογαριάζονται σε αυτό το νούμερο, τα βαρέλια αργού που ξέφυγαν απευθείας στη ζούγκλα από διαρροές ή ατυχήματα. Αν το παραπάνω στοιχείο συγκριθεί με μία από τις πιο γνωστές οικολογικές καταστροφές, αυτή του δεξαμενόπλοιου Exxon Valdez που προσέκρουσε σε ύφαλο το 1989, με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν 11 εκατομμύρια γαλόνια ακατέργαστου πετρελαίου στα ανοιχτά της Αλάσκας, τότε βρισκόμαστε σύμφωνα με κατήγορους της Texaco, μπροστά στην μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του πλανήτη.

kuan4Σήμερα οι δείκτες καρκίνου στην περιοχή είναι αυξημένοι κατά 147% σε σχέση με άλλες επαρχίες της χώρας όπου δεν γίνονται πετρελαϊκές δραστηριότητες. Σπίτια χτίστηκαν πάνω σε καλυμμένες τοξικές δεξαμενές τις οποίες η Texaco υποστηρίζει πως απορρύπανε κανονικά μόλις έφυγε από την χώρα το 1992. Αρκεί όμως να σκάψει κανείς μερικά εκατοστά κάτω από το χώμα για να διαπιστώσει πως τα απόβλητα είναι ακόμα εκεί και έχουν «ποτίσει» το χώμα τα ρυάκια τις καλλιέργειες.

Η Texaco, μέσω του εκπροσώπου της Ροντρίγο Πέρεζ, αρνείται οποιαδήποτε ευθύνη. Και όταν η συζήτηση φτάνει στους καρκίνους εκείνος απαντά:
«Σοβαρά; Σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν από καρκίνο. Ποτέ δεν έχουν παρουσιάσει μια ιατρική βεβαίωση, ποτέ δεν έχουν αποδείξει την αιτία και το αποτέλεσμα, μεταξύ του πετρελαίου και του καρκίνου.

Γ. Αυγερόπουλος: Εσείς για ποιο λόγο πιστεύετε ότι οι κάτοικοι αρρωσταίνουν από καρκίνο;

Ροδρίγο Πέρεζ:  Οι συνθήκες υγιεινής είναι φρικτές! Στην πραγματικότητα, όλα τα πόσιμα νερά στο ανατολικό Εκουαδόρ, έχουμε τα αποτελέσματα των αναλύσεων, περιέχουν υπολείμματα περιττωμάτων, δηλαδή από τις αφοδεύσεις τους. Αυτό είναι που τους προκαλεί καρκίνο και οποιαδήποτε άλλη ασθένεια! Αυτό, ναι, είναι καρκινογόνο! Αν εσείς πίνετε συνέχεια, από μικρός, νερό με σκατά, να δούμε αν σας προκαλέσει κάποια σοβαρή ασθένεια! Και όλους αυτούς τους καρκίνους του στομάχου. Οπωσδήποτε! Άλλη αιτία καρκίνου είναι η έλλειψη προφύλαξης! Αρχίζουν τις σεξουαλικές σχέσεις 11-12 χρονών, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα ελέγχου και υγιεινής. Γι’ αυτό και υπάρχει τόσος καρκίνος στις γυναίκες!»

Η κρατική εταιρεία που ανέλαβε μετά την Texaco, η Petroecuador φαίνεται πως κληρονόμησε εκτός από τις εγκαταστάσεις και όλες τις κακές πρακτικές της πολυεθνικής. Η διαρροές είναι συνεχείς και οι ανοιχτές δεξαμενές εξακολουθούν να μολύνουν το υπέδαφος.
kuan5Σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι καταγγέλλουν ότι όχι μόνο η κρατική εταιρεία δεν
ενδιαφέρεται να καθαρίσει αλλά και ότι καταλαμβάνει τα χωράφια τους. με τη βία χωρίς καν να τους αποζημιώσει. Στην κοινότητα Νταιγιούμα μάλιστα, η αριστερή κυβέρνηση του προέδρου Κορέα έστειλε τον στρατό όταν οι κάτοικοι τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν για την ρύπανση της περιοχή τους και να κλείσουν τους δρόμους που οδηγούν σε ένα από τα μεγαλύτερα πετρελαιοφόρα πεδία της χώρας. Η διαμαρτυρία κατεστάλη βίαια και ο πρόεδρος χαρακτήρισε τους κατοίκους «τρομοκράτες που παίζουν με το ψωμί όλων των Εκουαδοριάνων».

Σήμερα οι ιθαγενείς και οι άποικοι της Αμαζονίας ενωμένοι διεκδικούν 16 δις δολάρια αποζημίωση από την Texaco για την καταστροφή που τους προκάλεσε. Η δίκη που άρχισε το 1993 μπήκε στο 15 χρόνο της. Είναι η μεγαλύτερη δίκη για το περιβάλλον στην παγκόσμια ιστορία. Μία μάχη ανάμεσα στο οικονομικό συμφέρον και την ανθρώπινη ζωή, ανάμεσα σε «νομικά πρόσωπα» και πρόσωπα υπαρκτά που νιώθουν πόνο και οργή για την αδικία. Την συνόψισε με την σοφία της δικής του κοσμοθεωρίας ο Σαμάνος των Cofan:

«Πάντα το κράτος μιλά για ανάπτυξη, για μια καλύτερη ζωή, για αυτό οι πετρελαϊκές βγάζουν καθημερινά πετρέλαιο. Αλλά για μας, δεν τους καίγεται καρφί. Βάζουν εκρηκτικά και δυναμίτες στη γη, μολύνουν με χημικά τη φύση, και έτσι μας σκοτώνουν τον Κουάν Κουάν ρουφώντας το αίμα του. Ο θεός μας πεθαίνει και δεν έχουμε κυνήγι όπως παλιά. Ζούμε με αρρώστιες και με λίγη τροφή.»


Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.