Η Σύμβαση του Aarhus- 2. ΤΟ ΔΙΚΑIΩΜΑ συμμετοχής στην λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον


Αθανάσιος Παντελόγλου, Χημικός, Βιοχημικός Μηχανικός, Ι.Τ.Α.Π.

«Η συμμετοχή του κόσμου», κάνει την “λήψη αποφάσεων “για το περιβάλλον, μια διαδικασία περισσότερο διάφανη. Ενώ όταν γίνεται θεσμοθετημένα, προσδίδει κύρος και αξιοπιστία σε αυτούς τους μηχανισμούς που παίρνουν αποφάσεις με τέτοιο τρόπο. Έτσι, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα τις διαδικασίας λήψεως αποφάσεων, η συνθήκη ζητά, να διασφαλίζεται στους πολίτες η δυνατότητα να συμμετάσχουν, στις συσκέψεις ,σε όλες τις φάσεις τις διαδικασίας λήψης αποφάσεων, για το «Τι;; θα γίνει στους τόπους τους».

Το συμμετέχουν” όμως, είναι μια πολλά σχετική έννοια. Το πώς;; συμμετέχουν οι πολίτες των τόπων, στις διαδικασίες αυτές Και πoιο;; ρόλο, έχουν δυνατότητα να επιτελούν με την συμμετοχή τους,;;; Είναι δυο «κρίσιμα ποιοτικά στοιχεία» τις συμμετοχής τους. Οπότε γίνεται παραπέρα σαφές ότι: Οι πολίτες όταν συμμετέχουν στις διαδικασίες «λήψεως αποφάσεων για το περιβάλλον τους», πρέπει να μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους, να διατυπώσουν τις ανησυχίες τους, τις επιφυλάξεις τους για ότι σχεδιάζεται είτε πρόκειται να γίνει στον τόπο τους. Οι δημόσιες αρχές οφείλουν και πρέπει, να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στην διασφάλιση τις ουσιαστικής υλοποίησης αυτού του δικαιώματος συμμετοχής, εξασφαλίζοντας τις απαραίτητες χρονικές και άλλες οργανωτικές προϋποθέσεις, κατά την προκήρυξη τις διαδικασίας, αλλά και την διεξαγωγή τις διαδικασίας αυτής, όταν συζητείται μια μεγάλη παρέμβαση στον χώρο τους . Έτσι ώστε: Να μπορεί να ασκηθεί αυτή η λειτουργία του κόσμου, με την Φυσική του συμμετοχή στους τόπους του.

Ένας τόπος, ανήκει σε όλους τους ανθρώπους που κατοικούν και δουλεύουν σε αυτόν. Η “ανάπτυξη ενός τόπου”, είναι υπόθεση σχεδιασμού για την «χρήση του χώρου» και την «χρήση της επιφάνειας της γης» του τόπου (χωροταξία και χώρο-διαχείριση) και απαιτείται η γνώμη και η άποψη « του νοικοκύρη των τόπων» και η σύμφωνη γνώμη του ,περί των προτάσεων που του γίνονται ,προκειμένου εκείνος να αποφασίσει την υποδοχή και φιλοξενία μιας νέας εγκατάστασης (είτε μιας επένδυσης-έργου ) στον τόπο του. Τούτο πρέπει να στηρίζεται σε πληροφόρηση, γνώση, ανταλλαγή απόψεων και στην λήψη αποφάσεων από τον κόσμο του τόπου.

Οι διαδικασίες αυτές, πρέπει να γίνονται έγκαιρα. Όταν ακόμα κάτι “είναι υπό σκέψη” να γίνει κάτι στους τόπους. Αυτές γίνονται με μια υποχρεωτική για την δημόσια διοίκηση, διαδικασία, τοπικών, συζητήσεων του θέματος, που ονοματίζεται « Δημόσια, Διαβούλευση». Διαδικασία όπου η συμμετοχή του κόσμου είναι θεσμοθετημένη και επιδιωκόμενη.

Στην όλη διαδικασία τοπικής συμμετοχής και απόφασης , συμπεριλαμβάνεται και η κατάληξη (ίσως) σε συμφωνίες για διασφάλιση τις συν- ύπαρξης (είτε μη-συνύπαρξης) στον τόπο. Οι οποίες μπορούν και πρέπει να γίνονται συμφωνίες «κοινής αποδοχής», ξεκάθαρες, νόμιμες και γνωστές!!

Στην ανοικτή αυτή διαδικασία ακρόασης, η πλευρά «των επενδυτών» παρουσιάζει, αυτό που σκοπεύει να φτιάξει στον τόπο. Αναπτύσσει τις λεπτομέρειες τις σημασίας του, συμπεριλαμβανομένων και των λεπτομερειών, για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τον τρόπο που σκοπεύει να τις αντιμετωπίσει.

Η πλευρά τις δημόσιας αρχής , παρουσιάζει την «δεσμευτική έκθεση της» με την δική της εκτίμηση, και την πρόταση της προς τον κόσμο των τόπων, για την τεχνική- περιβαλλοντική-οικονομική –νομική πλευρά τις προτεινομένης «πρότασης επένδυσης». Ενώ ο κόσμος, που συμμετέχει θεσμικά και «οι ειδικοί μελετητές για τον κόσμο», με κατοχυρωμένο δικαίωμα λόγου, μπορούν να εκθέσουν-αναπτύξουν τις δικές τους θέσεις, και επιχειρήματα. Έτσι, ο καθένας και η κάθε πλευρά ενδιαφερόντων, που συμμετέχει, μπορεί να γνωρίζει έγκαιρα και «από αρχής»τα δεδομένα. Έτσι, μπορεί να επιλέγει θέση για « Το πώς;;» θα πορευτεί ο τόπος του στο μέλλον, σε σχέση με την προτεινόμενη επένδυση. Δημοκρατικά μπορεί να ψηφίσουν όλοι, στο πλαίσιο τις «δημόσιας διαβούλευσης», συμμετέχοντας στην λήψη τις τελικής απόφασης για την τύχη τις κάθε τέτοιας πρότασης .

Με την διαδικασία αυτή, η κάθε πλευρά γνωρίζει από αρχής,(Δες δικαίωμα 1) όρους και προϋποθέσεις, τόσο για την συγκεκριμένη πρόταση επενδυτή, όσο και την σχέση συνάφειας προς τον σχεδιασμό για την εξέλιξη της ανάπτυξης στους τόπους τους. Διαμορφώνει γνώμη “για το νόμιμο του πρακτέου “κατά την άποψη τις διοίκησης, και ξεκαθαρίζουν από αρχής, οι όροι και τα ζητούμενα, που βάζει ο κόσμος των τόπων για την συν-ύπαρξη με την συγκεκριμένη πρόταση επένδυσης στον τόπο του .

Τότε δύναται και μπορεί, «από αρχής» η κάθε πλευρά να γνωρίζει και να κάνει τους λογαριασμούς της.

Ο καθένας, είναι σε θέση να γνωρίζει το Τι;; τον συμφέρει.!!! Και όλοι μαζί Τι;; συμφέρει το σύνολο του κόσμου και τον τόπο, με βάση την αρχή τις “δημοκρατικής πλειοψηφίας του 50+1%”.

Μόνο τότε και έτσι, Οι αναπτυξιακές λύσεις, όταν υλοποιούνται με αυτές τις προϋποθέσεις, σε ένα τόπο. Προκρινόμενες από τον κόσμο, δημιουργούνται προϋποθέσεις και υπάρχει προοπτική βιωσιμότητας τους. «Οι καλοί λογαριασμοί από αρχής, κάνουν τους καλούς γείτονες».Η “επιβολή με την βία “δεν μακροημερεύει.

Η σύμβαση του Aarhus, ορίζει μόνο “τις ελάχιστες -αναγκαίες προϋποθέσεις” για να γίνεται εφικτή και με επιτυχημένο τρόπο, η συμμετοχή των πολιτών . Κάθε κράτος που αναγνωρίζει την συνθήκη μπορεί να λαμβάνει πρόσθετους όρους εξυπηρέτησης- υλοποίησης του δικαιώματος αυτού.

Αυτό πρέπει να υλοποιείται, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις, όπου οι δημόσιες αρχές προτίθενται να κάνουν γενικές “χωροθετικές ρυθμίσεις”, «αλλαγές χρήσης γης», «πολεοδομικές ρυθμίσεις», είτε προτίθενται να αδειοδοτήσουν (είτε να επαναλάβουν την αδειοδότηση) ειδικών εγκαταστάσεων και εργοστασίων παραγωγών, που μπορούν να έχουν,( είτε να συνεχίσουν να έχουν,) καθοριστική επίδραση πάνω στο περιβάλλον βίωσης των κατοίκων.

Ανοικτή δημόσια διαβούλευση λοιπόν , η καθιερωμένη από τον νόμο διαδικασία έγκρισης μιας πρότασης επένδυσης: Και ένα πρώτο ερώτημα που μπαίνει είναι:

  • Πόση συμμετοχή των πολιτών;; είναι αναγκαία και πρέπει να είναι εγγυημένη” στην διαδικασία , ΠΡΙΝ την αδειοδότηση ενός συγκεκριμένου έργου είτε μιας δραστηριότητας;;;;

Το κοινό που ανησυχεί και το αφορά” πρέπει να πληροφορείται την προτεινόμενη δραστηριότητα που προτείνεται να γίνει στον τόπο του, έγκαιρα . Κατά την έναρξη τις διαδικασίας κρίσεως της και κυρίως όταν όλα τα ενδεχόμενα “τροπής τις υπόθεσης” είναι και ακόμα παραμένουν ανοιχτά. (Δεν επιτρέπεται ο κόσμος να μπαίνει μπροστά σε προ-ειλημμένες αποφάσεις, για απλή έγκριση. Είτε, να καλείται μόνο σε παρουσιάσεις «ειλημμένων τελικών αποφάσεων», για θέματα επενδύσεων (που «έχουν κλείσει τελεσίδικα και κρυφά» από τον κόσμο, των τόπων εκείνων όπου έχει προ-αποφασισθεί να εγκατασταθούν) . Πρέπει «οι πολίτες που ανησυχούν και τους αφορά» να μπορούν “να βρουν ,να μελετήσουν και να σχηματίσουν γνώμη” για κάθε σχετική με την πρόταση πληροφορία (μαζί και με τις εναλλακτικές λύσεις) .Χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση τους. Συμπεριλαμβανόμενων και των πληροφοριών, για πιθανές επιπτώσεις από την δημιουργία του προτεινόμενου έργου στο περιβάλλον και την ζωή του τόπου, καθώς και τις βασικές εναλλακτικές προοπτικές -λύσεων που υπάρχουν για αυτό.(ας τις ονοματίσουμε αντί-μελέτες ανάπτυξης -εφαρμογής)

Οι δημόσιες αρχές, οφείλουν να συν-υπολογίζουν στην απόφαση που τελικά θα λάβουν, τα συμπεράσματα που βγαίνουν από την “δημόσια διαβούλευση”, με την συμμετοχή του κόσμου. Και το σύνολο αυτό, του σκεπτικού- αιτιολογικού τις απόφασης τους, καθώς και των αντιρρήσεων και τις αντίθετες απόψεις, πρέπει να τις τηρούν σε οργανωμένο γραπτό κρατικό αρχείο, που θα είναι δημόσια προσβάσιμο- διαθέσιμο. Τέλος ,Οι Δημόσιες αρχές, υποχρεούνται, να αδειοδοτούν , με άδειες “συγκεκριμένης χρονικής ισχύος”,(ανανεώσιμες άδειες εγκατάστασης) τις οποίες και ανανεώνουν περιοδικά. Για την ανανέωση άδειας, φυσικά γίνεται χρήση των δεδομένων του αρχείου ,(καταχωρήσεις αποτελεσμάτων ελέγχων λειτουργίας, παραβάσεις ,ποινές, κ.ο.κ) και τελικά: Ανάλογα με την διαχρονική συμπεριφορά τις εγκατάστασης, τις επιπτώσεις από την λειτουργία της, μπορεί να βγαίνει η απόδειξη τις ορθότητας «των όρων και μέτρων» ,που αρχικά συμφωνήθηκαν με την αδειοδότηση. Έτσι μπορεί να γίνεται η ανανέωση περιβαλλοντικής άδειας. Είτε να μπορούν να διορθώσουν, τυχόν λάθη και παραλείψεις , που έγιναν στην αρχική αδειοδότηση, εκμεταλλευόμενη την δεύτερη ευκαιρία , μέσω «της ανανεώσιμης περιοδικά αδειοδότησης»

  • Ένα επόμενο ερώτημα είναι: Ποιο είναι;;, Τι εννοούμε με την φράση “το κοινό που ανησυχεί και ενδιαφέρεται”;;;.

Η Συνθήκη αποσαφηνίζει ότι “Είναι όλοι εκείνοι οι πολίτες που πλήττονται είτε είναι ενδεχόμενο να πληγούν ,από την περιβαλλοντική απόφαση τις δημόσιας αρχής. Όπως επίσης και κάθε ένας, που έχει ενδιαφέρον για το θέμα .Ενώ αποσαφηνίζει ιδιαίτερα το δικαίωμα συμμετοχής στις διαδικασίες, των αναγνωρισμένων, Μη-Κυβερνητικών Οργανισμών (Μ.Κ.Ο.) που προωθούν το θέμα τις προστασίας του περιβάλλοντος.

  • Σε τι είδους έργα (projects),απαιτείται η συμμετοχή του κόσμου;;;;

Σε ειδικό παράρτημα τις συνθήκης, αναφέρονται αναλυτικά όλες οι δραστηριότητες για τις οποίες η απόφαση αδειοδότησης τους, από τις δημόσιες αρχές, πρέπει πάντα (απαραίτητη προϋπόθεση) να γίνεται μετά από συμμετοχή και έκφραση γνώμης από τον κόσμο και τους πολίτες.

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται κάθε δραστηριότητα που μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες πάνω στο τοπικό περιβάλλον. Όπως: Η αδειοδότηση εγκατάστασης και λειτουργίας ,ενός πυρηνικού σταθμού, ή άλλης εγκατάστασης παραγωγής ενέργειας. Μιας παραγωγικής μονάδας χημικών προϊόντων. Ενός χυτηρίου και μιας μεταλλουργικής βιομηχανίας. Ενός ορυχείου και τις μονάδες εμπλουτισμού μεταλλευμάτων. Ένα έργο κατασκευής δρόμου, όπως και μιας εγκατάστασης επεξεργασίας αποβλήτων είτε μιας εγκατάστασης ταφής υπολειμμάτων αποβλήτων. Ενώ, μέσω νεωτέρων συμπληρωμάτων της, η διεθνής σύμβαση απαιτεί την παρέμβαση του κόσμοι στις τελικές αποφάσεις για την νομιμοποίηση των Γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.

  • Πόση;; “συμμετοχή του κόσμου”, πρέπει να διασφαλίζεται στην ανάπτυξη ενός τοπικού περιβαλλοντικού προγράμματος και στον σχεδιασμό ενός χώρο -διαχειριστικού προγράμματος που σχετίζεται με τις εξελίξεις στο τοπικό περιβάλλον;;;.

Οι δημόσιες αρχές, πρέπει να κάνουν την “οργανωτική προετοιμασία και όλες τις αναγκαίες οργανωτικές προβλέψεις” για την ανεμπόδιστη και ουσιαστική συμμετοχή του κόσμου των τόπων, στις διαδικασίες κατάρτισης και σχεδιασμού, καθώς και τις επιμέρους επεξεργασίες ,όλων των θεμάτων που θα αφορούν το περιβάλλον των τόπων. Τούτη η αρχή , αφορά σχεδιασμούς και προγράμματα που ετοιμάζουν οι υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος, άλλα και τα άλλα σχετικά υπουργεία, (όπως των Μεταφορών, Ενέργειας, είτε Τουρισμού) όταν αυτά έχουν προφανείς και ουσιαστικές επιπτώσεις στον χώρο και το περιβάλλον.

Αν και η σύμβαση δεν προσδιορίζει επακριβώς “ποιες οργανωτικές προβλέψεις” είναι αυτές, είναι ξεκάθαρο πως απαιτείται από τις δημόσιες αρχές να διασφαλίζουν στις διαδικασίες “επαρκή χρονική διάρκεια” για την συμμετοχή του κόσμου. Δυνατότητα “συμμετοχής του ,από την αρχή των προβληματισμών και των ζυμώσεων” του θέματος. Και “συν-υπολογισμό των πορισμάτων” που βγήκαν από την συμμετοχή του, “στο τελικώς πρακτέο”.

Επίσης ορίζει η συνθήκη, ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει συμμετοχή του κόσμου, στην φάση προετοιμασίας, κατάρτισης των “εκτελεστικών αποφάσεων” και “οδηγιών εφαρμογής” προς την δομή τις υπόλοιπης δημόσιας διοίκησης, π.χ. με κοινές υπουργικές αποφάσεις. Όπως επίσης κρίσιμο είναι, η δημόσια διοίκηση να επιτελεί εγκαίρως τον εκσυγχρονισμό τους, την επικαιροποίηση τους, σύμφωνα με τα νέα επιστημονικά δεδομένα και τα δεδομένα σχετικών νόμων ( συμπεριλαμβανόμενων και των εγκυκλίων εφαρμογής, τις προδιαγραφές, τις κανονιστικές αποφάσεις των διοικητικών υπηρεσιών, τις Κοινές υπουργικές αποφάσεις, κ.λ.π., μέχρι αυτές να φτάσουν να γίνονται νέοι νόμοι, που θα τους έχει επεξεργασθεί η βουλή). Αυτή η ζητούμενη προϋπόθεση από την Συνθήκη, μπορεί να είναι συγκριτικά “μαλακά ζητούμενη νομική προϋπόθεση”, αλλά είναι ουσιαστικός δείκτης κρίσεως τις “καλής διάθεσης” κυβερνήσεων και υπηρεσιών, για ουσιαστική- ειλικρινή εφαρμογή της συνθήκης από τις “δημόσιες αρχές”.

Και είναι ίσως, το πιο χαρακτηριστικό και σημαντικό ζητούμενο, για χαρακτηρισμό του τρόπου εφαρμογής της από ένα κράτος που έχει προσυπογράψει την διεθνή σύμβαση αυτή.

Στην Ελλαδική πραγματικότητα, σήμερα , “η επιλογή του τόπου” που θα στηθεί “το όποιο εργοστάσιο” και θα γίνει το «όποιο έργο» είναι μια “υπόθεση”, αφημένη στην απόλυτη επιλογή του επενδυτή. H επιλογή του χώρου και του τόπου, γίνεται με κριτήριο την εξυπηρέτηση μόνον και αποκλειστικά, των συμφερόντων του . Η έγκριση τις επιλογής αυτής, σχεδόν 100% σίγουρη, από την δημόσια διοίκηση, γίνεται τώρα “εν κρυφό και παραβίστω”, με «κλειστές διαδικασίες» τεχνοκρατών σε κυβερνητικά γραφεία, απουσία του κόσμου. Ο κόσμος των τόπων, «στην πράξη» είναι ο τελευταίος που πληροφορείται “τι θα συμβεί” στον τόπο του και βασικά το αντιλαμβάνεται ,όταν πλέον, οι «αδειοδοτημένες μπουλντόζες», σκάβουν στον μαντρότοιχο τις αυλής του και όταν «το αδειοδοτημένο φουγάρο του εργοστάσιου» , αρχίζει να υψώνεται πλάι στο παράθυρο των παιδιών του”!!!

Χωροταξικός σχεδιασμός , για τις περιοχές τις Ελλάδας και εγκεκριμένα σχέδια χώρο-διαχείρισης των τόπων, δεν υπάρχουν. Όπως δεν υπάρχουν κατοχυρωμένες Ζώνες Οικιστικού Έλεγχου.

Έτσι, ο καθένας μπορεί να αυτοσχεδιάζει «με την χρήση γης» στους τόπους και να μετατρέπει τις αξίες γης με «αυθαίρετη σημειακή χωροθέτηση» επενδύσεων, στο μέσον του πουθενά!!! Αυτοί που έχουν κεφάλαια, για να κάνουν επενδύσεις, μπορούν να αρμενίζουν όπως τους συμφέρει. Μπορεί να διαλέγουν, όποια περιοχή τους συμφέρει και να ζητούν την απαλλοτρίωση της, υποχρεωτικά, “στο όνομα του Στρατηγικού επενδυτή και των αναγκαιοτήτων των “Μεγάλων-Αναγκαίων” επενδύσεων, του FAST_TRUK.. (νομοσχέδιο Παμπούκη,) και του Invest In Greece, για να στήσει την επένδυση του. Επιβάλλοντας «βίαιη αλλαγή χρήσης γης» μπορεί και καρπούνται δωρεάν, «αξίες από αλλαγή χρήσης της»!!.

Ακόμα και επίσημες δηλώσεις πρωθυπουργού της κεντρικής Κυβέρνησης μιας χώρας ,στην βουλή της (2), όπου βεβαιώνει ότι: «Όταν παρουσιαστούν ίχνη προβλήματος Περιβάλλοντος, σε χωροθετημένη από εμάς «μεγάλη επένδυση» Θα παρέμβω και θα την σταματήσω!!» είναι δηλώσεις χαρακτηριστικές, που μπορούν να εικονοποιούν, την ουσιαστική αγνόηση των νομιμοποιημένων Επιταγών της Συνθήκης του Aarhus. Μιας και ο κόσμος των τόπων αποφασίζει την χωροθέτηση και εγκατάσταση και όχι το invest in Greece, εργαλείο τις κυβέρνησης. Και επίσης. Τελικά, τα περιβαλλοντικά προβλήματα με προεκτάσεις επιπτώσεων πάνω στην δημόσια υγεία, τα προλαβαίνεις και δεν τα αφήνεις να ξεσπάσουν και μετά να τρέχεις να τα θεραπεύεις. Το δεύτερο δεν είναι ίδιον μιας σοφής διακυβέρνησης!!!

Σημαντικό, στις χωροταξικές επιπτώσεις του ,είναι και το παραχωρούμενο δικαίωμα δόμησης εργοστασίων “εκτός σχεδίου”. Επί 4 στρεμμάτων επιφάνειας γης , κατ,’ ελάχιστον .Αναγνωρίζεται το δικαίωμα χρήσεως ,τις όποιας γης αγοράσουν και χωρίς ετέρα προϋπόθεση εγκρίνεται η τοποθέτηση παραγωγικής μονάδας σε αυτό. Αυτό γεννά πλείστα όσα προβλήματα χώρο –αταξίας και ανάμειξης εργοστασίων και σπιτιών. Καλλιεργεί παραπέρα ,την λογική των « ιδιωτών-πωλητών βιομηχανικών οικοπέδων» και τις “αυθαίρετες χρήσεις της γης” στους τόπους.

Ακόμα όμως, και όταν, κάποιοι τόποι έχουν χαρακτηρισθεί σαν βιομηχανικά είτε βιοτεχνικά πάρκα δηλαδή: “χώροι που προορίζονται για υποδοχή εγκατάστασης εργοστασίων», ακόμη και τότε: Πρόκειται για τόπους, με ελλιπέστατη προετοιμασία,( μόνο «στην επιφάνεια της γης»), που δεν είναι ικανές να δεχτούν και να υποστηρίξουν-υπηρετήσουν «παραγωγικές μονάδες» με πολλαπλότητα αναγκών σε ειδικές υποδομές. Στην καλύτερη περίπτωση ,φροντίζουν για την άνετη χρήση, μόνον τις επιφάνειας τις γης τους!!(δρόμοι ,οικοδομικά τετράγωνα,), Δεν υπάρχουν κατασκευασμένες-επαρκείς υποδομές (αποχετεύσεις, γενική και εξειδικευμένη επεξεργασία δημιουργούμενων λυμάτων ,οργανωμένο-αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης στερεών αποβλήτων, έλεγχοι υδατοπρομήθειας και χρήσης νερού, ζώνες προστασίας γειτονικών περιοχών κατοικίας κ.λ.π.) που να συνδέουν την Χώρο -διαχείριση των τόπων με τις πραγματικές δυνατότητες του περιβάλλοντος του χώρου .

Κανένας δεν παρακολουθεί και δεν ελέγχει, την διαχρονική διαχείριση του χώρου. Τον βαθμό φόρτισης των τόπων και τον τρόπο χρήσης των φυσικών πόρων του , προκειμένου ο τόπος αυτός, να αντέξει τις προγραμματισμένες τέτοιες φορτίσεις χρήσεων του και την αποφυγή εξουδετέρωσης των δυνατοτήτων του πριν την ώρα του ,είτε, την λειτουργία τους σε κατάσταση «υπέρ-φόρτιση τους».

Συνηθέστατα λειτουργούνται οι τόποι , χωρίς να υλοποιούνται νέες επενδύσεις για αύξηση χωρητικότητας υποδομών (π.χ. Ανακατασκευές- επεκτάσεις Αποχετεύσεων, συστήματα ελέγχου και διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων κ.λ.π.). Έτσι ,ακόμα και οι χαρακτηρισμένες περιοχές ,σαν ιδιωτικές ΒΙΠΕ-ΒΙΟΠΑ ,λειτουργούν αναξιόπιστα και παραβατικά. Όμως, και παρά ταύτα, συνεχίζουν, να παραμένουν «μη –ανταγωνιστικές» και «μη προτιμούμενες»από τους επενδυτές, περιοχές εγκατάστασης εργοστασίων, διότι έχουν να αντιμετωπίσουν «τον αθέμιτο ανταγωνισμό» από το εκχωρούμενο νόμιμο δικαίωμα ανέγερσης εργοστασίων σε « εκτός σχεδίου» οικόπεδα . Έτσι, ακόμα και οι οργανωμένες ΒΙΟΠΑ-ΒΙΠΑ παραμένουν αναξιοποίητες και μερικότατα χρησιμοποιούμενες.

Με όλα αυτά τα ιδιόμορφα, στις βιομηχανικές χωροθετήσεις”, “οι εγκρίσεις εγκατάστασης” εργοστασίου σε ένα τόπο, δεν είναι απλή υπόθεση και δεν διασφαλίζουν a priori, ευτυχία και βιωσιμότητα τόπων και ανθρώπων. Αντιστρόφως, πολλές φορές, όταν ένας τόπος υποκύψει μια φορά , επί του τόπου ,επιπίπτουν οι πάντες και “πας εις ξυλεύεται”!! .

Ιδιομορφία τελικά αποτελεί , η περιβαλλοντική ενδοτικότητα τις δημόσιας διοίκησης ,στην φάση τις ανανέωσης τις άδειας περιβαλλοντικής λειτουργίας, υπαρκτών, παλαιών εργοστάσιων, εγκατεστημένων στους τόπους. Η αδειοδοτική εξουσία ,προσπαθεί να είναι «πολύ διακριτική» , «αβρή» και «να μην τους ενοχλεί» επιβάλλοντας τους, να προσαρμόζονται σε νέα περιβαλλοντικά ζητούμενα. Είτε ζητώντας τους να κατασκευάζουν συμπληρωματικά έργα υποδομών και να αποδεικνύουν την λειτουργικότητα- αποτελεσματικότητα των τυχόν υπαρκτών έργων υποδομών των εργοστάσιων τους.

Δεν τους ενοχλούν για να δουλέψουν, καθαρά και με ασφάλεια για τον τόπο και τους ανθρώπους του, εξασφαλίζοντας συνθήκες συν-ύπαρξης, ζωής και επένδυση τους, για χρόνια. Δεν ζητούνται να γίνονται, περιβαλλοντικές σχετικές επενδύσεις , από τους εγκατεστημένους “επενδυτές”, όταν εγκρίνουν και αδειοδοτούν επεκτάσεις και μετατροπές διαδικασιών παραγωγής, στις υπαρκτές παραγωγικές τους μονάδες, και όταν τις επανά-αδειοδοτούν.

Έτσι, συνεχώς μετριέται , σε περιοχές εγκατεστημένων εργοστασίων , έλλειμμα σε περιβαλλοντικά “ συνωδά έργα”, ικανών να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των βιομηχανικών παραγωγών στους τόπους.

Και ως είναι αναμενόμενο, τούτο το έλλειμμα από κάπου αλλού αναπληρώνεται. Κάποιος άλλος το πληρώνει : Και αυτή είναι η ποιότητα ζωής των ανθρώπων και το περιβάλλον του τόπου , στα οποία, χάνοντας συνεχώς αξίες ,και υποβαθμίζονται ραγδαία.

Σαν τελευταία αξιοπρόσεκτη εξέλιξη, μπορεί να σημειωθεί η απαίτηση των ρυπαντών να απαιτούν έτοιμα!! Τα αντί-ρυπαντικά τους έργα υποδομής των τόπων. Κατασκευασμένα με δημόσια χρηματοδότηση (επιδοτημένα από τους πολίτες των τόπων) . Έτσι: Αγνοώντας την αναγκαιότητα τους και οι δυο άλλες πλευρές ,των «κοινωνικών εταίρων», φτάνουν πονηρότατα, να τα φορτώνουν, σιωπηρά ,στην τρίτη πλευρά του κοινωνικού εταίρου, “στον κόσμο των τόπων” , σαν αντιμισθία τις ανάπτυξης , που δήθεν διασφαλίζουν και χαρίζουν στους τόπους!!! Και όταν δεν τους πληρώνει (με επιδοτήσεις έμμεσες είτε άμεσες), τότε εισπράττει την αντιμισθία, σαν τοπική ρύπανση” ακόμη και με συνέπειες Υγείας!!!!

Η εφαρμοζόμενη ελλαδική διαδικασία λοιπόν, τις επιλογής και του καθορισμού των περιοχών ,που επιλέγονται να χρησιμοποιηθούν για τοποθέτηση μεγάλων επενδύσεων (χωροθέτηση) είναι «μια ανοικτή πυορροούσα κακοφορμισμένη πληγή» για τον απλό Έλληνα πολίτη των τόπων .

Θεωρείται και εξακολουθεί να είναι “πολιτική εξυπηρέτηση” για την ανάπτυξη των τόπων .Συνεχίζεται να γίνεται με “ Διασφάλιση κομματικής παρέμβασης” στο όνομα «τις ανάπτυξης ενός τόπου». Με αυτά και αυτά όμως, ο τόπος εγκατάστασης, όπως και η παραμονή υπαρκτών-εγκατεστημένων εργοστασίων γίνεται παζάρι μεταξύ εξουσιών και επενδυτή. Κερδίζονται , μέχρι και παραχωρήσεις και ευεργετήματα (που μεταφράζονται σε οικονομικά ευεργετήματα ) για την μεριά των ρυπαντών επενδυτών. “ Κρυφό-Επιδοτούνται” λοιπόν, οι ρυπαντές στους τόπους τις Ελλάδας. Αντί “ο ρυπαίνων να πληρώνει” τα καμώματα του!!!. Και όλα αυτά ,εξελίσσονται σε έκταση και βάθος, ανάλογα , με «την πολιτική-κομματική διασύνδεση και διαπλοκή» που μπορεί να εξασφαλίζει ο ρυπαντής- επενδυτής. Συνήθως μπορεί και κερδίζει , εις βάρος του «τοπικού φυσικού πλούτου και του περιβάλλοντος των τόπων» που του τον παραχωρούν αχρεωστήτως. Πράγμα, που σε λίγα χρόνια γίνεται αντιληπτό σαν ενέργεια « Εις βάρος του πολίτη των τόπων»!! Γιατί ο φιλοξενούμενος στους τόπους επενδυτής γίνεται (αν δεν είναι από αρχής) η οικονομικά δυνατή πλευρά στον τόπο, που απολαμβάνει “Εν κρυφώπρο- αποφασισμένες παραχωρήσεις.

Στην εφαρμοζόμενη κρυφή αυτή διαδικασία αδειοδοτήσεων, (3)γίνονται οι μεγαλύτερες αδικίες ενάντια σε αυτά τα δίκια των πολιτών. Μάλιστα , από ανάλυση πάρα πολλών περιπτώσεων, είναι ευδιάκριτο ότι: Η δημόσια διοίκηση, εμφανίζει συστημική τάση, επιλεκτικής συμφωνίας και υποστήριξης των προτάσεων, που βολεύουν τους επενδυτές .

Η προσδοκία αύξησης εισπραττομένων τοπικών φόρων και τελών, (μόνον. Και υπό ιδανικές συνθήκες) κάνουν, τις τοπικές και υπέρ-τοπικές δημόσιες αρχές, ανεκτικότατες και με “λάγνα” (κατά κανόνα ) συμπεριφορά, απέναντι στην όποια «πρόταση νέας επενδύσεως» ( είτε επέκταση- ανανέωση υπαρκτής εγκατάστασης εργοστάσιου).

Συστηματικά δε , η πλευρά τις δημόσιας διοίκησης, εγκρίνει άκριτα : Τις περιοχές που επιλέγονται από τους επενδύτες ,να χρησιμοποιηθούν για την τοποθέτηση των επενδύσεων τους και πάντα ακολουθούν και οι ίδιοι, με τις «θετικές απόψεις τους» και υποστηρίζοντας τα προτεινόμενα. Όπως επίσης, μετά, εκ των υστέρων, συμπληρώνουν επιλεκτικά στην «αναβάθμιση τις αξίας των χώρων» με το να τις επιλέγουν , για τοποθέτηση και των «μεγάλων δημοσίων έργων” στον χώρο. Και αυτές, κατά συστηματικό τρόπο, είναι νέες “φρέσκες απείραχτες περιοχές και τόποι ”όμοροι , σε υπέρ- συμφέρουσες κλασσικές τοποθεσίες εγκατάστασης εργοστασίων και εξορύξεων. « Κοντά στην αγορά, Κοντά στις πρώτες ύλες»(π.χ. Αττική, Βοιωτία, Εύβοια, Φωκίδα), με ήδη σπάταλα χρησιμοποιημένες επιφάνειες τις γης τους!!! ασφυκτικά εξαντλημένες σε χρήση φυσικών πόρων τους, “βρωμισμένες και “Υποβαθμισμένες περιοχές”.

Στις οποίες εξακολουθούν να μην θέλουν να επενδύσουν ούτε “ένα ευρώ” σε υποδομές εξυπηρέτησης των υπαρκτών, εγκατεστημένων αυθαίρετα από πολλά χρόνια και ανεξέλεγκτα λειτουργημένα εργοστάσια τους (και εγκαταστάσεων εξορύξεων τους)!!.

Έτσι όμως, , μέσω «βίαιης υπερφόρτωσης τόπων και αυθαίρετης χρήσης τις γης τους»!! έφτασαν να θυσιάζονται τόποι και άνθρωποι. Κ ατά επιλογή και “συγκυρία”, αυτοί είναι τόποι εγκατάστασης, «φτωχών πολιτών», με αγροτικό και εργατικό εισόδημα. Και έτσι, με τις συνηθισμένες επιλογές τους, καταλήγουν να εκφράζουν καθαρά πλέον «ταξικά χωροταξικά κριτήρια». Αυτή είναι κατά «τεκμήριο και συνήθεια» η μονόπλευρη επιλογή τους , να κατατρώγουν με υποβάθμιση τους τόπους των φτωχών!!!

Τελικά “από το αρνί του φτωχού τρώνε όλοι”!!!

Πάντως και μόνο, από την διαδικασία “χωροθέτησης” επενδύσεων με το “έτσι θέλω, έτσι κάνω” των Κ.Υ.Α του 2002 είτε “του αποφασίζουμε και διατάσσουμε” του fast track, οι δημόσιες αρχές, έφτασαν να καταστρέφουν ελλαδικούς τόπους. Και ενώ ουσιαστικά , το μόνο που υπηρετούν είναι η ανάπτυξη τους μαζί και των επενδυτών . Παραμορφώνουν ,συστηματικά και συρρικνώνουν, τις προοπτικές πραγματικής «τοπικής ανάπτυξης» και τις ανάπτυξης «των ανθρώπων των τόπων».

Αναστατώνουν συνεχώς και άδικα , με τις μονόπλευρες αποφάσεις τους, την κοινή γνώμη των τόπων, γιατί ο κόσμος απλά: Δεν ανέχεται “με το έτσι θέλω” να τον ξεσπιτώνεις!!!

Για τις ελλαδικές σημερινές συνθήκες λοιπόν, η καθιέρωση διεξαγωγής, έγκαιρα, τις «Δημόσιας διαβούλευσης” για χωροθέτηση «έργων και εργοστάσιων», είναι μια νέα επείγουσα δημοκρατική αναγκαιότητα!! . Αλλά, μετά τα όσα έχουν συμβεί, και με βάση «το επικρατούν στους τόπους κλίμα» είναι ανάγκη πλέον και πρέπει , η διαδικασία αυτή να διεξάγεται, με την προεδρία ανώτατου δικαστικού λειτουργού, για να έχει αξιοπιστία και εγκυρότητα. Αυτό θα έδινε από αρχής πολλαπλά ωφελήματα για την επίτευξη τις Δημοκρατικής απόφασης του κόσμου για τους τόπους του. Θα αποφεύγονταν χίλιες δυο ταλαιπωρίες όλων .Ενώ, η λειτουργικότητα και το κόστος ,τις δικαιοσύνης, θα έβγαινε πολλαπλά κερδισμένη, μιας και μπορεί να αποφευχθεί η συσσώρευση «εκ των ύστερων» εκκρεμών υποθέσεων και προσφυγών στα δικαστήρια διαφόρων βαθμών.

Η δικαιοσύνη θα επιλαμβάνεται μόνον σε περιπτώσεις αυθαίρετων παραβιάσεων των αποφάσεων που θα έχουν ληφθεί στην ανοιχτή Δημόσια τοπική διαβούλευση!! Που είναι δεσμευτικές για όλες τις πλευρές για όσο διάστημα , Θα ισχύουν οι τελικά εκδομένες “ανανεώσιμες περιοδικά “κρατικές αδειοδοτήσεις.

Παραπομπές:

  1. Πολλά από τα στοιχεία που περιέχονται στα σημειώματα αυτά προέρχονται από την ειδική έκδοση των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο “Your Right to a healthy environment” July 2006 που έχει εκδοθεί από την γραμματεία τις Συνθήκης του Aarhus, United Nations Economic Commission for Europe Environment,Housing and Land Management Division. ISBN 92-1-116943-7 Και βρίσκεται αναρτημένο στο www. unece.org/env/pp.
  2. Δηλώσεις Πρωθυπουργού κ. Παπανδρέου στην Βουλή των Ελλήνων, Παρασκευή 15-10-2010, σχετικά με την σημασία του νομοσχεδίου Παμπούκη (fast track) και σε διάλογο με κ. Τσίπρα
  1. Αναφερόμαστε στις Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις(ΚΥΑ), όπως των Η.Π.37111/2021/2003 ΦΕΚ Β 1391 29-9-2003,”Καθορισμος τρόπου ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά την διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των έργων και των δραστηριοτήτων”. Την Η.Π.11014/703/2002 ΦΕΚ Β 332,”Περι διαδικασίας Προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης (ΠΠΕΑ)”. Και Τέλος την κορωνίδα όλων , την Η.Π.15393/2332/2002 ΦΕΚ Α,91. “ Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων. Σύμφωνα με τον ΒΑΘΜΟ ΟΧΛΗΣΗΣ σε κατηγορίες”. Αυτές είναι ΚΥΑ που φτιάχτηκαν»με περισσή σκοπιμότητα, και φώλιασαν μέσα εκεί, στην κατάταξη των παραγωγικών διαδικασιών στα εργοστάσια, ότι πονηρό στην κατάταξη ήθελαν και τους βόλευε , (παράλογα και ενάντια στα επιστημονικά δεδομένα) τότε. Απόδειξη ότι σε λίγα χρόνια, ήρθαν νέες Κ.Υ.Α. που έπρεπε να τις αντικαταστήσουν π.χ. 13588/725/2006. Όμως έκτοτε αυτές τις διατηρούν, παράνομα , σαν εργαλεία «έγκρισης χωροθέτησης» και έκδοσης «άδειας εγκατάστασης»παρά τις νεώτερες νομοθεσίες και δεδομένα για την αδειοδότηση εγκατάστασης εργοστασίων!!!Τα εφαρμόζουν και σήμερα σαν “ιερά παρακαταθήκη” εξυπηρέτησης έγκρισης του ότι “ζητά ο πελάτης Επενδυτής”.

Και η όλη υπόθεση” έγκρισης τοποθέτησης επενδύσεων στους τόπους και ο συνδυασμός με express, έκδοση “άδειας εγκατάστασης επένδυσης” σημαίνει έγκριση να αρχίσουν να ξεχερσώνουν σκάβοντας, να κόβουν δέντρα, να κτίζουν με μπετό και σίδερα κ.λ.π.

Και μετά, όλα τα άλλα ζητούμενα , τα βλέπουν «εκ των υστέρων»σαν «τυπολογική συμπλήρωση» τις έκδοσης τις “αδειοδότησης λειτουργίας”. Που έρχονται και τις κάνουν με διαδικασίες “κατόπιν εορτής”!! ,Όταν τα μπετά έχουν πέσει. Το εργοστάσιο έχει χτιστή!! και όλοι κατανοούμε τι ;; σημαίνει αυτό!!για αυτό γεννιούνται “τραγωδίες Ασωπού”

.


Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.