Η ΣYΜΒΑΣΗ ΤΟΥ Aarhus:
Το δικαίωμα του πολίτη σε ένα υγιές ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Αθανάσιος Παντελόγλου, Χημικός, Βιοχημικός Μηχανικός, Ι.Τ.Α.Π.
Η “Σύμβαση του Aarhus”,είναι μια διεθνής συμφωνία που έχει υπογραφεί από 50 χώρες ,Την Ε.Ε και από την Ελλάδα . Έχει επικυρωθεί από την ελληνική βουλή και έγινε ελληνικός νόμος. (Ν 3422/2005, ΦΕΚ 303/Α 2005). Η «Διεθνής σύμβαση» και νόμος τώρα πλέον ,κατοχυρώνει 3 δικαιώματα στον Έλληνα πολίτη για τα θέματα περιβάλλοντος του : 1.Το δικαίωμα στην περιβαλλοντική πληροφόρηση 2. Το δικαίωμα του να συμμετέχει στην διαδικασία λήψεων αποφάσεων για το περιβάλλον στον τόπο του. 3. Το δικαίωμα να έχει την δυνατότητα να διεκδικεί νομικά και δικαστικά έγκαιρα το δίκιο του και τα δικαιώματα του στο περιβάλλον.
Έτσι ,το σημαντικό με τούτο τον νόμο, δεν είναι μόνον ότι κατοχυρώνει τα δικαιώματα. Αλλά προσδιορίζει την σχετικότητα και ποιότητα των πληροφοριών και προσδιορίζει τον τρόπο και την διαδικασία που αυτό πρέπει να γίνεται. Εξετάζοντας λοιπόν την τήρηση του, στην καθημερινή πράξη και ζωή μας , διαπιστώνοντας το «τι;; γίνεται» σήμερα στην Ελλάδα. Μπορούμε να έχουμε πλέον, συγκεκριμένα πράγματα για να τα συγκρίνουμε και να βγάζουμε συμπεράσματα για το καθεστώς τις περιβαλλοντικής δημοκρατίας μας.
Τα κατοχυρωμένα αυτά δικαιώματα του πολίτη για το περιβάλλον του, έχουν και αποκτούν σημασία και νόημα μόνον όταν: Είναι γνωστά, και μπορούν να ασκηθούν είτε μπορούν να διεκδικούνται από τους πολίτες. Άρα: Η γνώση τις σύμβασης αυτής και η εκλαΐκευση των δικαιωμάτων αυτών στον κόσμο και τους πολίτες των τόπων, είναι από μόνη της μια κρίσιμη υπόθεση για την αποτελεσματική αξιοποίηση αυτών των νομίμων δικαιωμάτων του πολίτη και την απαίτηση εφαρμογή τους.
Στην Ελλάδα, η παρουσίαση αυτών των κατοχυρωμένων νομικά δικαιωμάτων του πολίτη, πιστεύουμε ότι δεν έχουν τύχει επαρκούς ανάλυσης και εκλαΐκευσης. Πολλά περισσότερο δεν έχουν τύχει συνειδητής χρήσης και αποτελεσματικής διεκδίκησης.
Τρία Ειδικά Σημειώματα λοιπόν,(1) όπου στο καθένα θα αναφέρεται και θα παρουσιάζεται το κάθε ένα από τα δικαιώματα αυτά, την σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα. Σκοπό έχουν, να δοθεί η δυνατότητα να τα γνωρίσουμε πληρέστερα και να βοηθηθούμε πρακτικά να τα διεκδικούμε και να τα ασκούμε, σαν πολίτες των ελλαδικών τόπων .
ΣΗΜΕIΩΜΑ 1
Το δικαίωμα στην πληροφόρηση. Το δικαίωμα να γνωρίζω.
Στην δημοκρατία, ο κόσμος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει. Ειδικότερα σε θέματα περιβάλλοντος του. Έχει δικαίωμα να έχει πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία και η διαδικασία απόκτησης αυτής της πληροφόρησης του, πρέπει να μπορεί να γίνεται απρόσκοπτα, σωστά και ολοκληρωτικά . Είναι πλέον κατοχυρωμένο δικαίωμα του πολίτη . Η κυβέρνηση και η δημόσια διοίκηση , έχει την υπευθυνότητα να συλλέγει τις πληροφορίες για το περιβάλλον και να εξυπηρετεί και να υποστηρίζει “το δημόσιο συμφέρον”. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να λειτουργεί έτσι ώστε: Να κάνει εύκολη και ελεύθερη την απόκτηση των πληροφοριών αυτών, από τον πολίτη της.
Άλλωστε “η δημόσια διοίκηση” (και κάθε δημόσιος υπάλληλος) ,που δουλεύει πληρωμένος από τον “κυβερνητικό προϋπολογισμό” (που είναι τα λεφτά των φόρων του κόσμου και των πολιτών), πρέπει να κατανοεί ότι οι πληροφορίες και η γνώση που κατακτά , στην διάρκεια τις δουλειάς του και κατά την άσκηση των καθηκόντων του, είναι “δημόσια περιουσία”. Περιουσία του πολίτη τους, που πληρώνει την δημόσια διοίκηση. Αυτός είναι ένας διαχειριστής τις πληροφορίας( και τις περιβαλλοντικής) για λογαριασμό όλων των πολιτών και ο πολίτης έχει κάθε δικαίωμα ,να γνωρίζει και να κατέχει τον πλούτο του αυτόν!!
Προκειμένου να διασφαλίζεται η ικανοποίηση αυτού ,του θεμελιώδους κατοχυρωμένου πολιτικού δικαιώματος στην καθημερινή πράξη ,η σύμβαση του Aarhus, προσδιορίζει λεπτομερέστατα το ειδικό αυτό δικαίωμα του πολίτη. Προκειμένου να έχουμε μια ουσιαστική, αλλά σύντομη παρουσίαση ,του δικαιώματος αυτού, ας δούμε τις “πιο συχνά διατυπωμένες “ απορίες του κόσμου και τις απαντήσεις τους :
- Τι είδους πληροφορίες μπορώ να ζητώ και να παίρνω;;
Ο κάθε πολίτης μπορεί να ζητήσει την όποια Περιβαλλοντική πληροφορία κατέχει η οποιαδήποτε κυβερνητική υπηρεσία και υπηρεσία τις δημοσίας διοίκησης. Όπως και κάθε ιδιωτικός οργανισμός, που υπηρετεί ένα δημόσιο λειτούργημα. Το άτομο που υποβάλλει το αίτημα, δεν πρέπει απαραίτητα να είναι πολίτης η μόνιμα εγκατεστημένος κάτοικος τις περιοχής στην οποία αναφέρεται η πληροφορία. Ενώ δεν χρειάζεται να παρουσιάσει, είτε να εξηγήσει, τον λόγο που τον κάνει να ενδιαφέρεται για την πληροφορία που ζητά. Οι Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί και οι αναγνωρισμένοι σύλλογοι των πολιτών, νομιμοποιούνται να ζητούν πληροφορίες και πληροφόρηση για θέματα που αφορούν περιοχές ,πέρα από αυτές που έχουν την έδρα τους και είναι αναγνωρισμένοι.
Ο ορισμός τις “περιβαλλοντικής πληροφορίας” στην συνθήκη του Aarhus, είναι ευρύτατος, και συμπεριλαμβάνει πληροφορίες για κάθε συστατικό στοιχείο του περιβάλλοντος (όπως αέρας, Νερά, χώμα, τροφή, Βιολογικά είδη και διαφοροποίηση τους, συμπεριλαμβανομένων και των γενετικών τροποποιημένων οργανισμών). Επίσης αφορά πληροφορίες για όλες τις δραστηριότητες και τα προγράμματα που επιδρούν επί αυτών των συστατικών στοιχείων του περιβάλλοντος. Όπως επίσης και πληροφορίες για επιπτώσεις πάνω στην ανθρωπινή υγεία και ασφάλεια βίωσης, που μπορεί να έχει ,η κατάσταση του περιβάλλοντος και των στοιχείων του. Η “άρνηση παροχής περιβαλλοντικής πληροφορίας” είναι κατά κανόνα, παράνομη και, τώρα πλέον και στις πιο δύσκολες συνθήκες, με εντολή εισαγγελέα, (εισαγγελική παραγγελία) συνηθέστατα ξεπερνιέται το εμπόδιο αυτό.
- Τι;; πληροφορίες οφείλουν οι αρμόδιοι να παρέχουν, σε ανταπόκριση αιτήματος για πληροφόρηση.
Οι δημόσιες αρχές ,πρέπει γενικά να παρέχουν τις πληροφορίες που ζητούνται από τον πολίτη, είτε τους συλλογικούς εκπροσώπους του .Και να δίδονται ,Αν αυτό ζητηθεί. στην μορφή που τους ζητούνται, συμπεριλαμβανομένων και αντιγράφων των πρωτοτύπων ντοκουμέντων που κατέχουν.
Έχουν την δυνατότητα να χρεώνουν κάποιο μικρό τέλος, για να παρέχουν την πληροφορία με την ζητούμενη μορφή ,νοουμένου κάποιου όγκου των ντοκουμέντων που πρέπει να αναπαραχθούν και οι χρεώσεις να είναι ενός λογικού ύψους , τέτοιου που δεν θα γίνεται απαγορευτικό, για την κατάκτηση του αντιγράφου των σχετικών ντοκουμέντων.
Οι δημόσιες αρχές , οφείλουν να παρέχουν την ζητούμενη πληροφόρηση “το συντομότερο δυνατόν”. Οπωσδήποτε εντός ενός μηνός από την ημερομηνία κατάθεσης του αιτήματος !! Αν η ζητούμενη πληροφορία είναι δύσχρηστη είτε πολύπλοκη, είναι δυνατόν να καθυστερήσουν έναν ακόμη μηνά, για την παράδοση της . Με την προϋπόθεση όμως να έχουν πληροφορήσει, με τον “δέοντα τρόπο” τον αιτούντα οργανισμό ή πολίτη και να δικαιολογήσουν επαρκώς τον λόγο τις καθυστέρησης.
Αν το ζητούμενο είναι τόσο ασαφές και γενικό είτε εμφανώς άσχετο προς την αρμοδιότητα τις υπηρεσίας ,Το αίτημα μπορεί και να απορρίπτεται με αυτές τις αιτιολογίες, αλλά με ταυτόχρονη πληροφόρηση του αιτούντος.
- Μπορούν οι αρμόδιοι να αρνηθούν την παροχή πληροφόρησης και κάποιας πληροφορίας;;
Γενικά, το δικαίωμα στην πληροφόρηση και την παράδοση τις πληροφορίας στον αιτούντα πολίτη , πρέπει να εκλαμβάνεται σαν υποχρέωση “χωρίς όρια”, όσο αυτό είναι δυνατόν. Παρόλα αυτά ,το κείμενο τις Συνθήκης αναφέρει κάποιες εξαιρέσεις. Οι αρχές μπορούν να αρνηθούν την παροχή πληροφοριών -πληροφόρησης, που πιθανώς να θέτουν σε κίνδυνο διεθνείς σχέσεις κρατών και κυβερνήσεων, αμυντικό τομέα. Τομέα τις δημόσιας τάξης, την απονομή τις δικαιοσύνης, και το επαγγελματικό και ατομικό απόρρητον.
Επίσης είναι δυνατόν, να αρνηθούν παροχή πληροφοριών που μπορούν να βλάψουν το περιβάλλον (πχ Τοποθεσία όπου εκτρέφονται σπάνια επαπειλούμενα είδη ζώων).Αλλά τέτοιες εξαιρέσεις μπορούν να εφαρμόζονται μόνο αν, η ισορροπία μεταξύ υποχρέωσης για πληροφόρηση και απαγόρευση παροχής πληροφορίας, υπηρετεί με σοβαρότητα το δημόσιο συμφέρον. Αν υπάρξει περίπτωση τέτοιας άρνησης παροχής πληροφοριών και πληροφόρησης, τότε: Ο αιτών αυτήν, πρέπει να ενημερωθεί γραπτώς, από την υπηρεσία,( εντός ενός μηνός, είτε κατά μέγιστο σε δυο μήνες,) αναφέροντας αναλυτικά τον λόγο άρνησης.
Η απόφαση αυτή είναι δυνατόν να προσβληθεί και να δοκιμασθεί από σειρά ένδικων μέτρων και “προσφυγών για την αναίρεση” της
- Τι;; μπορεί να γίνει, Αν η υπηρεσία και ο αρμόδιος που απευθυνόμαστε, δεν κατέχει την ζητούμενη πληροφορία;;
Οφείλουν, να δώσουν οδηγίες στον αιτούντα για το «που μπορεί να ζητήσει και να βρει» αυτές τις πληροφορίες που ζητά. Όπως επίσης ,πρέπει να αποστείλουν υπηρεσιακά την ερώτηση σε αυτήν την υπηρεσία που θα γνωρίζει για να την απαντήσει, Με ταυτόχρονη πληροφόρηση του αιτούντα.
- Η αρμόδια υπηρεσία ,οφείλει να έχει προσβάσιμη την πληροφορία που κατέχει;;
Καταρχήν ,όλες οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να συλλέγουν, να αρχειοθετούν και να επίκαιρο-ποιούν όλες τις περιβαλλοντικές πληροφορίες ,που σχετίζονται με τον ρόλο τους, την λειτουργία τους και να τις έχουν οργανωμένες και ανακτήσιμες, ώστε να είναι δυνατόν να παρουσιάζονται στο κοινό, όταν ζητείται. Ο ιδανικός τρόπος θα είναι η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση. Οφείλουν επίσης να γνωστοποιούν στο κοινό, το Τι;; είδους περιβαλλοντικές πληροφορίες έχουν και πως θα μπορεί να διασφαλίσουν πρόσβαση σε αυτές.
Αυτά είναι χαρακτηριστικά μιας οργανωμένης υπηρεσίας, με ενεργή υπευθυνότητα προς τον πολίτη να παράγει, να διατηρεί και να χειρίζεται “ πληροφορίες δημοσίου συμφέροντος ”!! Κάθε κυβέρνηση πρέπει οπωσδήποτε , σε κανονικά χρονικά διαστήματα, να παράγει και να δημοσιοποιεί ευρέως” έναν απολογισμό για την κατάσταση του περιβάλλοντος”. Το ελάχιστο αυτής τις υποχρέωσης είναι μια φορά κάθε 4 χρόνια.
- Απαιτεί η συνθήκη από τις κυβερνήσεις των χωρών, να ανιχνεύουν και να παρακολουθούν ποσοτικά και ποιοτικά, την δημιουργία επικινδύνων αποβλήτων. Οφείλουν να διασφαλίζουν ελεγχόμενα την μεταφορά και εξαγωγή ρυπαντικών επικίνδυνων ουσιών;;
Οι κυβερνήσεις και οι κυβερνητικές υπηρεσίες, αναλαμβάνουν μια τέτοια συνολική δέσμευση μέσω τις “κρατικής αδειοδότησης” και είναι υποχρεωμένες να καταρτίσουν σταδιακά ένα Δημόσιο Εθνικό αρχείο δημιουργίας και μεταφορών των επικινδύνων ρυπαντικών υλικών και αποβλήτων.(πρωτόκολλο του ΚΙΕΒΟΥ). Αυτό είναι ουσιαστικά ένα ευρετήριο παραγωγών βιομηχανικών επικίνδυνων ρυπαντικών ουσιών , αποβλήτων και άλλων παρόμοιων ρυπαντικών φορτίων από άλλες πηγές δημιουργίας τους. Το πρωτόκολλο τις συνθήκης του 2003, περιγράφει λεπτομερώς την κατάρτιση αυτών των αρχείων. Αν και ,το πρωτόκολλο ρυθμίζει θέματα πληροφοριών και πληροφόρησης για την ρύπανση και την προέλευση της, και δεν ασχολιέται με την ρύπανση αυτή καθ αυτήν. Το μέτρο αυτό ,αναμένεται ότι θα συντελέσει στην μείωση τις ρύπανσης, μιας και οι εταιρείες δεν θέλουν να καταγραφούν σαν μεγάλοι και σοβαροί ρυπαντές.
Το Δημόσιο Εθνικό αρχείο, πρέπει να είναι ελεύθερα προσβάσιμο και χωρίς χρέωση ,διαμέσου του internet. Πρέπει να είναι οργανωμένο αρχείο, να μπορεί να διερευνάτε εύκολα και με φιλικό τρόπο. Πρέπει να είναι συνεχώς ενημερωμένο. Η λειτουργία του, πρέπει μόνο σε ελάχιστα στοιχεία να παρεμβάλει την φραγή του απορρήτου και να επιτρέπει την “συμμετοχή του κόσμου” στην ανάπτυξη του και τον εμπλουτισμό του με πληροφορίες συμβάντων.
- Τι;; είδους πληροφορίες πρέπει οι αρμόδιες αρχές να παρουσιάζουν σε περιπτώσεις “εκτάκτου ανάγκης”
Σε κάθε είδους και περίπτωση “εκτάκτου ανάγκης”, (που μπορεί να προκύψει και μπορεί να αφορά είτε μια περίπτωση πιθανής ελευθέρωσης πυρηνικών αποβλήτων είτε την διασπορά ενός ισχυρού τοξικού ρυπαντή, είτε την λαθραία παραγωγή και διακίνηση (και διασυνοριακά) ενός ρυπαντικού απόβλητου και μπορεί να φτάνει στην αντιμετώπιση μιας ημερήσιας ασυνήθιστα ψιλής αέριας ρύπανσης,) Οι αρμόδιες αρχές πρέπει να έχουν την άμεση δυνατότητα να δημοσιοποιούν και να κοινοποιούν σε έτερες υπηρεσίες και στον κόσμο, όλες τις σχετικές πληροφορίες που έχουν, βοηθώντας τους πολίτες να λάβουν κάθε σχετικό -κατάλληλο μέτρο, προφύλαξης της δημόσιας υγείας είτε κάθε μέτρο ελαχιστοποίησης τις ζημιάς.
Σίγουρα, η πληροφορία και η πληροφόρηση είναι δύναμη. Υπάρχουν όμως προϋποθέσεις. Αν, είναι σωστές και πλήρεις και αν μπορείς να την έχεις έγκαιρα και να την αξιοποιείς την ώρα που την χρειάζεσαι!
Η συνειδητοποίηση τις άξιας που έχει η σύμβαση του Aarhus, για τον απλό ¨Έλληνα πολίτη, είναι δυνατόν να εικονοποιηθεί μέσα από την μελέτη μιας “χαρακτηριστικής περίπτωσης”.(case study). Ενός παραδείγματος:
Σε μια μικρή ευρωπαϊκή πόλη, το 2000, ο κόσμος του τόπου γίνονταν συνεχώς και πιο ανήσυχος για την ποιότητα του πόσιμου νερού του. Μερικές νεαρές γυναίκες του τόπου εμφάνισαν μια σπάνια και θανατηφόρα μορφή καρκίνου. Ενώ οι “επιπλοκές υγείας” του κόσμου, στις γειτονιές τις πόλης, έκαναν τους τοπικούς γιατρούς “λίαν ανήσυχους” ώστε αποφάσισαν να μιλήσουν ιδιαιτέρως, σε κάποιους παράγοντες της πόλης. Τους πληροφόρησαν ότι εκείνοι δεν είχαν το δικαίωμα από την υπηρεσία τους, να συγκεντρώσουν επισήμως και να δημοσιεύσουν στατιστικά στοιχεία για τις ασθένειες που έβλεπαν να χτυπούν τον κόσμο που παρακολουθούσαν. Κυκλοφορούσαν γνώμες, υπήρχαν φήμες και γίνονταν υποθέσεις , που συνέδεαν τους αυξημένους τοπικούς θανάτους και τα “επεισόδια υγείας” με την χημική ρύπανση που ελευθέρωναν στον τόπο μια σειρά εγκατεστημένα εργοστάσια, με όμοιες παραγωγικές διαδικασίες, και ότι η χημική αυτή ρύπανση, έχει ρυπάνει τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα τις περιοχής ,από τον οποίο, αντλούσε και προμηθεύονταν πόσιμο νερό η μικρή πόλη.
Ο κόσμος του τόπου , έφτιαξε μια “ομάδα κατοίκων”, με σκοπό να ενδιαφερθεί και να μάθει, για την κατάσταση αυτή. Σαν πρώτο βήμα ρώτησαν την δημαρχεία τους, που ήταν υπεύθυνη για το πόσιμο νερό που τους πουλούσε. Ζήτησαν να πάρουν αντίγραφα “χημικών αναλύσεων “ για το πόσιμο νερό που κατανάλωναν. Και στην συνέχεια απευθύνθηκαν στην Νομαρχία τους, όπου ζήτησαν να τους δοθούν αντίγραφα των αναλύσεων από “τα απορριπτόμενα εργοστασιακά απόβλητα “, των συγκεκριμένων εργοστασίων. Τα οποία ,σύμφωνα με τους όρους αδειοδότησης τους, τα εργοστάσια όφειλαν να αναλύουν χημικά και να καταγράφουν τα αποτελέσματα σε θεωρημένο βιβλίο αποτελεσμάτων ,δημιουργώντας αρχείο, καθημερινά ενημερωμένο. Παραπέρα σκέφτηκαν να μελετήσουν τα δεδομένα των “πιστοποιητικών θανάτων” στην περιοχή τους και να προσπαθήσουν να συμβουλευτούν έγκυρες πηγές Ιατρικών και Επιδημιολογικών δεδομένων.
Έτσι εκτιμούσαν ότι θα μπορούσαν να επισημάνουν , τεκμηριωμένα ,τυχούσα έξαρση θανάτων από καρκίνο στην πόλη τους .Και εάν είναι δυνατόν, θα μπορούσαν να ποσοτικοποιησούν τους θανάτους, από αυτήν την αιτία. Ήλπιζαν ότι έτσι θα μπορούσαν να τεκμηριώσουν και να βρουν αν: Η κατάσταση στην πόλη τους , παρουσίαζε κάτι το “μη κανονικό”.
Η τοπική δημαρχία, δεν έδινε στοιχειά για τις αναλύσεις του παροχετευμένου νερού στο δίκτυο .Στην αρχή, για μερικά χρόνια, ισχυρίζονταν πως δεν υπήρχαν σχετικές αναλύσεις Και έπειτα από συστηματικές πιέσεις του κόσμου, και μερικά χρόνια καθυστέρηση, έδωσε τις πρώτες «αναλύσεις πόσιμου νερού». Άλλα αφορούσαν μόνο στοιχεία για μικροβιολογικές αναλύσεις του!! Πληροφορίες για την “χημική σύσταση” του πόσιμου νερού, σε μια περιοχή με πάμπολλες εγκατεστημένες βαριές βιομηχανίες δεν συλλέγονταν και δεν υπήρχαν. Χρειάστηκαν κάμποσα χρόνια συνεχείς οχλήσεις τις δημαρχίας, για να αρχίσει να παράγει επισήμως, τέτοιες κρίσιμες πληροφορίες για την ποιότητα του ποσίμου νερού σε μια βιομηχανική περιοχή. Πληροφορίες που να έχουν “εγκυρότητα πηγής” και κατά συνέπεια αναγνώριση , σαν δεδομένα σε δικαστηριακή διαδικασία. Τελικά, μετά από σοβαρότατες αντιθέσεις κόσμου και δημαρχίας, οι πληροφορίες αυτές, άρχισαν να παράγονται στην δημαρχία.. Αλλά , παραπέρα είχαν χαθεί μερικά χρόνια, όπου στην διάρκεια τους, ο κόσμος συνέχιζε να αναλώνει το ρυπασμένο νερό.
Όμως και πάλι, πάρα την επανειλημμένη ζήτηση τους, από την “ομάδα των κατοίκων”, η δημαρχία δεν έδινε αντίγραφα. Μέχρι που ο κόσμος μπόρεσε να τα πάρει , δια “Πλαγίας οδού”, από σχετικές διαρροές δεδομένων, με συνέργεια φιλικών δημοτικών συμβούλων!.
Από την άλλη πλευρά η τοπική Νομαρχία, δεν έδωσε τελικά τα ζητούμενα δεδομένα. Απαντούσε επί σειρά μηνών, σε σχετικές ενοχλήσεις ότι : Καταρχήν, “δεν υπήρχε στην κατοχή της”, τέτοιο σχετικό αρχείο αναλύσεων και μετρήσεων για τα βιομηχανικά απορριπτόμενα απόβλητα . Ενώ στο τέλος, μίλησε για δεδομένα τα οποία είναι εμπιστευτικά και απόρρητα . Χωρίς όμως να μπορέσει να τεκμηριώσει και να αιτιολογήσει μιαν τέτοια άποψη.
Μια άλλη δυσκολία ,εμφανίστηκε όταν διαπίστωσαν ότι: Οι δημόσιες αρχές και οι εκκλησιαστικές αρχές, τους απαντούσαν ότι οι πληροφορίες για “αίτιες θανάτου των συμπολιτών τους”, που περιέχονταν στα “πιστοποιητικά θανάτου” ,είναι απόρρητες πληροφορίες ,που αφορούσαν προσωπικά δεδομένα .Έτσι δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση και στις πληροφορίες αυτές. Δεν στάθηκε δυνατόν να αποκτήσουν πρόσβαση ακόμη και όταν επέμεναν, άλλα και όταν, έφτασαν και “δεσμεύτηκαν νομικά “ότι δεν θα κοινοποιούσαν τέτοια δεδομένα, μιας και τους ενδιέφεραν οι πληροφορίες, μόνον σαν στατιστικά δεδομένα και όχι , σαν ατομικά στοιχειά απολεσθέντων συντοπιτών τους.
Στην χρονική αυτή περίοδο και έχοντας εξαντλήσει κάθε τρόπο και διαδικασία πίεσης και αίτησης για να αποκτήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονταν, η “ομάδα των πολιτών”, προσπάθησε να ενεργοποιήσει την καταφυγή σε δικαστήριο για να υποχρεώσει τις δυο βαθμίδες τοπικής διοίκησης τους, να δώσουν δεδομένα και πληροφορίες που έπρεπε να συλλέγουν και να έχουν διαθέσιμες .Όμως και από αυτήν την πλευρά συνάντησαν αδιέξοδο. Ήταν μια ad hoc επιτροπή κάτοικων, δεν είχαν ουδεμία αναγνωρισμένη νομική μορφή και υπόσταση, και το δικαστήριο δικαίωσε “την άλλη πλευρά”, όταν ισχυρίσθηκε ότι η προσφεύγουσα “άτυπη ομάδα πολιτών”, δεν νομιμοποιείται για να φέρει μια τέτοια περίπτωση στην δικαστική κρίση.
Στο εν τω μεταξύ όμως δυο ακόμη καρκίνοι διαγνώστηκαν σε πολίτες της πόλης. Στον Δήμαρχο και σε ένα μωρό 3 χρόνων………………………………….
Αν και η πλοκή του “μελετώμενου παραδείγματος” ,μοιάζει μελοδραματικά μυθιστορηματική, για λόγους εικονοποίησης των συζητούμενων ………………….. Είναι μια Ελληνική Πραγματική και Αληθινή περίπτωση. ……….Τα στοιχεία και τα επιμέρους δεδομένα τις περίπτωσης αυτής, αν και παρουσιάζονται αποσπασματικά και σε ελλειπτική χρονική εξέλιξη, προκειμένου να υπηρετήσουν το συγκεκριμένο συζητούμενο θέμα ………………είναι απολύτως αληθινά Συμβάντα . Και αποτελούν πραγματικά καυτό υλικό για να εικονογραφήσουν με ένα παράδειγμα, τα συμβαίνοντα στους ελλαδικούς τόπους.
Καθώς παλεύαμε το πρόβλημα τις κατάκτησης των πληροφοριών, έγινε δυνατό να ανακαλύψουμε: Ότι το σημαντικό δεν είναι μόνον το “Αν δίνουν πληροφορίες” για το περιβάλλον και αν τις δίνουν έγκαιρα. Αλλά το “Τι;; ποιότητα και πληρότητα πληροφοριών” μαζεύουν, τηρούν σε αρχείο και μετά επαναφέρουν- διασπείρουν οι δημόσιες υπηρεσίες μας. Όπως επίσης και πόσο ουσιαστικά επιτελούσαν τον ρόλο τους αυτό. Μιας και μπέρδευαν την σκοπιμότητα τήρησης είτε μη -τήρησης ,σημαντικών πληροφοριών για το περιβάλλον, προκειμένου να υπηρετούν ζωή, δουλειά, προστασία Δημόσιας υγείας και προφύλαξη από μεγάλες ζημιές στον τόπο ( ακόμη και σαν πολιτική Προστασία).Είχαμε δυστυχώς την εμπειρία, να ανακαλύπτουμε ότι: Η δόμηση και η λειτουργία των υπηρεσιών ήταν τέτοια, ώστε: Να προστατεύονται κεντρικές πολιτικές επιλογές, να υπηρετούνται πολιτικά κριτήρια και να γίνονται «εξυπηρετήσεις» ημετέρων με την επιλεκτική κοινοποίηση είτε αποσιώπηση-απόκρυψη πληροφοριών. Και τελικά, η διαχείριση των πληροφοριών ελεγχόμενα κατέληγε να «εξυπηρετούνται επιμέρους τοπικά συμφέροντα» είτε να επικρατεί η «ομερτά».
Μέσα από την φοβερή αυτή εμπειρία χρόνων, μας δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσουμε την σημασία , να ασκηθούμε στην απαίτηση πληροφοριών και την αξία των δικαιωμάτων, που η “σύμβαση του Aarhus” καθιερώνει για τον Έλληνα πολίτη.
Εμείς ,τελικά σαν “ομάδα πολιτών”, με μικρές αλλαγές στην οργάνωση που είχαμε στην διάθεση μας, “συνεχίσαμε τον αγώνα” και τον συνεχίζουμε μέχρι σήμερα..Απαιτούμε και κατακτάμε, ακόμη και σήμερα, βήμα -βήμα , από έναν αδρανή διοικητικό μηχανισμό, την σωστή πληροφόρηση, γιατί ξέρουμε τώρα πλέον, πως;; να την ζητήσουμε. Μάθαμε να αναζητάμε την έγκυρη πληροφορία, που έχουν είτε έπρεπε να έχουν, οι διοικητικές αρχές. Διότι μάθαμε πλέον να μελετάμε και να διασταυρώνουμε -αξιολογούμε τις πληροφορίες που μας δίδονται. Πολλές φορές άσχετες , σε τεράστιους όγκους που ξεστρατίζουν, και πολλάκις αποπροσανατολίζουν.
Όμως ακόμη δεν έχουμε δει την εφαρμογή μέτρων και τα αποτελέσματα. Συνεχίζουμε δυστυχώς ακόμη, να Ζητάμε την επικράτηση -κατάκτηση του τελικού αποτελέσματος, που είναι το “δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον ζωής και δουλειάς”, Το σταμάτημα τις ρύπανσης και η επικράτηση μιας αξιοβίωτης ανάπτυξης , που θα συνδυάζει «ζωή και δουλειά» με ασφάλεια δημόσιας υγείας στους τόπους, για όλο τον κόσμο των τόπων.
Αυτή λοιπόν είναι η περίπτωση: τις “τραγωδίας του Ασωπού” με την τοξική ρύπανση από το εξ ασθενές χρώμιο και τα άλλα βαρέα μέταλλα, του πόσιμου νερού ,των τόπων τις Ανατ. Αττικής, τις Βοιωτίας και τις Εύβοιας. Το τοξινωμένο αυτό Νερό, παροχετευόταν και χρησιμοποιήθηκε, εν αγνοία του κόσμου, επί χρόνια στην πόλη των Οινοφύτων. Αλλά και τώρα ακόμη, συνεχίζουν μια σειρά από Ο.Τ.Α ,με την ανοχή τις κυβέρνησης, και με παραπλάνηση του κόσμου, να το παρέχουν στα δημοτικά δίκτυα ύδρευσης τους, για να χρησιμοποιείται από τον κόσμο πολλών άλλων πόλεων και χωρίων τις ευρύτερης περιοχής.
Όταν αυτά μπορούν να συνεχίζουν να συμβαίνουν στην Ελλάδα του 2010 .Η μη – υπηρέτηση,5 χρόνια μετά την ψήφιση “τις συνθήκης του Aarhus”είναι αυταπόδεικτη. Και σίγουρα «κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο τις Δανιμαρκίας»
Παραπομπές:
- Πολλά από τα στοιχεία που περιέχονται στα σημειώματα αυτά προέρχονται από την ειδική έκδοση των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο “Your Right to a healthy environment” July 2006 που έχει εκδοθεί από την γραμματεία τις Συνθήκης του Aarhus, United Nations Economic Commission for Europe Environment,Housing and Land Management Division. ISBN 92-1-116943-7 Και βρίσκεται αναρτημένο στο www. unece.org/env/pp.