Στιγμές από την ημερίδα για το περιβαλλοντικό έγκλημα

Το “Παρατηρητηριο” μεταξυ των εισηγητων της ημεριδας

Επάνω: Ο κ. Γιώργος Μπάλιας στο μικρόφωνο και δεξιά ο παπά-Γιάννης Οικονομίδης και η κ. Μαργαρίτα Καραβασίλη
Κάτω: Τόλης Παπαγεωργίου και οι σπουδαστές του ΤΕΙ της Χαλκίδας

Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν στην ημερίδα της 4ης Δεκεμβρίου για το Περιβαλλοντικό Έγκλημα, μεταξύ των στόχων του του ΥΠΕΚΑ για το επόμενο χρονικό διάστημα είναι (όπως τα πήραμε από το ιστολόγιο του Παντελή Μήτσιου):

• Αλλαγές στο νόμο περί επιθεωρητών περιβάλλοντος,
• Μαθηματικός τύπος ( αλγόριθμος) καθορισμού του κόστους αποκατάστασης της περιβαλλοντικής καταστροφής,
• Χρονοδιάγραμμα συμμόρφωσης των υπευθύνων και κλιμάκωση ποινών σε υποτροπή που θα φτάνουν μέχρι κλείσιμο της επιχείρησης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα,
• Οριοθέτηση εντός του 2010 οργανωμένης βιομηχανικής περιοχή στα Οινόφυτα και προσπάθεια ανάπλασης του ποταμού Ασωπού,
• Συγκρότηση σε αυτόνομο συντονιστικό σώμα της Ειδικής Γραμματείας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και δημιουργία μικρότερων γραφείων σε επίπεδο περιφέρειας.

Οι ανταποκρίσεις του συνόλου των ειδησεογραφικών δικτύων περιορίστηκαν στις δηλώσεις προθέσεων της κυρίας Μπιρμπίλη, του κ.Δήμα και των υπηρεσιακών στελεχών του νέου Υπουργείου (π.χ. Μπιρμπίλη: Οι βασικοί στόχοι για το περιβάλλον). Μετά την αποχώρηση των πολιτικών προσώπων, αποχώρησαν και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και όλοι όσοι είχαν έρθει μόνο για λόγους δημοσίων σχέσεων. Η αίθουσα όμως παρέμεινε ασφυκτικά γεμάτη και τότε ξεκίνησε το πλέον ενδιαφέρον, κατά τη γνώμη μας, κομμάτι της ημερίδας.

Στην δεύτερη και την τρίτη θεματική ενότητα, διακεκριμένοι νομικοί ανέλαβαν να αναλύσουν το νομικό καθεστώς της περιβαλλοντικής ζημίας, μετά και την ενσωμάτωση της “Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη”, καθώς και τον ρόλο των ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων. Εξαιρετική η ομιλία του Δικηγόρου Αθηνών κ. Γιώργου Μπάλια που εξέθεσε τα κενά και τις ασάφειες της περίφημης Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη, δημιουργώντας πολλά ερωτηματικά για αν και κατά πόσο θα μπορέσει τελικά να εφαρμοστεί. Καταχειροκροτήθηκε ο Αντιεισαγγελέας Εφετών κ. Σωτήρης Μπάγιας, που έκανε τη διαπίστωση ότι “ποτέ κανείς δεν έχει πάει φυλακή για έγκλημα κατά του περιβάλλοντος”, αφού οι προβλεπόμενες ποινές είναι γελοία μικρές και εξαγοράσιμες προς 3 ευρώ την ημέρα. O ίδιος δικαστικός λειτουργός ζήτησε “μεγάλες διοικητικές ποινές για ρυπαντές αντί για πρόστιμα”, τονίζοντας ότι προστασία του περιβάλλοντος θα έχουμε μόνον όταν “το κόστος της μη συμμόρφωσης γίνει μεγαλύτερο από το κόστος της συμμόρφωσης”.

Προκάλεσε την οργή του κόσμου ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) ο οποίος σε ερώτηση πολίτη αν ο ΣΕΒ έχει κάνει αυτοκριτική για τις περιβαλλοντικές ζημίες που έχει προκαλέσει απάντησε “κι εμείς είμαστε περιβαλλοντολόγοι όπως όλοι και δεν θεωρούμε ότι έχουμε μεγαλύτερη ευθύνη από οποιονδήποτε άλλον”! Η Αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος κα Μαρία Καραμανώφ μίλησε για την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου κλάδου δικαίου του “ποινικού περιβαλλοντικού δικαίου”, ενώ η καθηγήτρια του ΑΠΘ κα Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου έκανε τη ζοφερή διαπίστωση ότι “στην πραγματικότητα ο νομοθέτης μας έχει κάνει σαφές, με κάθε δυνατό τρόπο, ότι δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το περιβάλλον”!

Στο μεσημεριανό διάλειμμα της ημερίδας έγινε παρέμβαση από μια ομάδα νέων παιδιών, σπουδαστών του ΤΕΙ Χαλκίδας, που κατέθεσαν τη διαμαρτυρία τους για το νερό-δηλητηριο στη Μεσσαπία της Εύβοιας και για την επικινδυνότητά του για τον ανθρώπινο πληθυσμό.

Στα δυο τελευταία πάνελς ομιλητών είχαμε πλέον την αίσθηση ότι δεν βρισκόμαστε σε ημερίδα του  Υπουργείου αλλά σε… ακτιβιστική εκδήλωση. Προσκεκλημένοι της κας Καραβασίλη ήταν οι συναγωνιστές της από την υπόθεση του Ασωπού ποταμού Γιάννης Ζαμπετάκης, Θανάσης Παντελόγλου και ο Γιάννης Οικονομίδης, ο ακτιβιστής ιερέας των Οινοφύτων που συντόνισε και το τελευταίο πάνελ. Και άλλοι αγωνιστές, από άλλους αγώνες για το περιβάλλον σε διάφορα σημεία της Ελλάδας. Η Δέσποινα Σπανούδη από τη Συμπαράταξη Βοιωτών για το περιβάλλον, ο Νίκος Χασάνδρας του Συλλόγου “Γαία” Μεσσαπίας, εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Κορινθιακού Κόλπου “ΑΛΚΥΩΝ”. Ο Γιώργος Χατζηνικολάου του ΕΛΚΕΘΕ με μια συγκινητική ομιλία για τη ζωή και την επαναφορά της σε έναν νεκρό ποταμό. Και, ως συμμετοχή της τελευταίας στιγμής , ο Τόλης Παπαγεωργίου του “Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων” που προκάλεσε αίσθηση με τα όσα είπε για τον μακρύ και επικό αγώνα των κατοίκων της Β.Χαλκιδικής ενάντια στα μεταλλεία.

Δεκατρείς ολόκληρες ώρες διήρκεσε το πρώτο στα χρονικά “ανοιχτό forum για το περιβάλλον” και  η  μεγάλη αίθουσα συνεδρίων του ξενοδοχείου Classical Athens Imperial δεν άδειασε. Το ενδιαφέρον ήταν εξαιρετικά μεγάλο, από ανθρώπους που ήρθαν από όλες τις γωνιές της Ελλάδας και που έχουν ζήσει από κοντά τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που ήταν το θέμα της ημερίδας. Από πολλούς εκφράστηκε η άποψη ότι τα πάνελς των ομιλητών θα έπρεπε να είχαν αντίστροφη σειρά, ώστε να δοθούν κάποιες  απαντήσεις από τους νομικούς και τους θεσμικούς παράγοντες στα πολύ σοβαρά ζητήματα που τέθηκαν στα πάνελς “των ακτιβιστών”. Άλλοι είπαν ότι αυτά που ειπώθηκαν στα δυο τελευταία πάνελς δεν ακούστηκαν από την Πολιτεία γιατί όλοι οι “αρμόδιοι” – πλην της κας Καραβασίλη – είχαν αποχωρήσει από το πρωί. Εμείς πιστεύουμε ότι όλα μαθεύτηκαν και ότι τίποτα δεν πήγε χαμένο.

Οι ενεργοί πολίτες της χώρας έχουν στηρίξει πολλές ελπίδες στο νέο Υπουργείο Περιβάλλοντος και θα το βοηθήσουν όσο μπορούν να αντισταθεί στις – έντονες ήδη – πιέσεις και να πετύχει να βάλει μια τάξη στην ασυδοσία. Θα είμαστε όμως και οι πλέον αυστηροί κριτές του.

Από όλα όσα είδαμε κι ακούσαμε εκείνη τη μέρα, εμείς κρατάμε μια χαμογελαστή Μαργαρίτα.