Η αρχή της προφύλαξης καλύπτει περιπτώσεις όπου τα επιστημονικά τεκμήρια είναι ανεπαρκή, μη καταληκτικά ή αβέβαια και όπου υπάρχουν ενδείξεις, χάρη σε μια προκαταρτική αντικειμενική επιστημονική αξιολόγηση, ότι τα δυνάμει επικίνδυνα αποτελέσματα για το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών είναι ασυνεπή με το επιδιωκόμενο επίπεδο προστασίας.
Η αρχή της προφύλαξης αντικαθιστά σταδιακά την παλαιού τύπου «εκτίμηση κινδύνου» (risk assessment) στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον. Η λογική της εκτίμησης κινδύνου ρωτάει: «Πόση ζημία είναι αποδεκτή;». Με άλλα λόγια, «Με πόση ζημία μπορούμε να τη βγάλουμε καθαρή;». Μετά, το σύστημα θέτει αριθμητικά όρια που επιτρέπουν να συμβεί ακριβώς αυτή η ζημία. Προφανώς, τα αριθμητικά όρια είναι συχνά λάθος ή «μαγειρεμένα» και έτσι συμβαίνει περισσότερη από την «αποδεκτή» ζημία.
Η προσέγγιση που βασίζεται στην Αρχή της Προφύλαξης θέτει μια διαφορετική ερώτηση. Εξετάζουμε όλες τις εφικτές εναλλακτικές λύσεις και ρωτάμε: «Πόση είναι η μικρότερη δυνατή ζημία;».
Εν’όψει επιστημονικής αβεβαιότητας, το σύστημα της προφύλαξης υιοθετεί την προσέγγιση «κάλλιον το προλαμβάνειν ει το θεραπεύειν» στη θέση του παλιού «Εγώ κάνω τη δουλειά μου μέχρι εσύ να αποδείξεις ότι αυτό που κάνω είναι λάθος». Μ την αρχή της προφύλαξης, η ευθύνη της απόδειξης (burden of proof) πέφτει εκεί που πρέπει να είναι. Στην εταιρεία που ζητά την αδειοδότηση του έργου.