Για Καταστροφή Αρχαιοτήτων Καταδικάστηκε ο Πρώην Πρόεδρος της TVX Hellas

μετα από Mηνυση της Αρχαιολογικης Υπηρεσιας

Eρείπια της ελληνιστικής πόλης των Σταγείρων, στον κάμπο της Ολυμπιάδας. Στο βάθος το εργοστάσιο εμπλουτισμού της TVX

Σε ποινη φυλάκισης τεσσάρων μηνών για τις καταστροφές σημαντικών αρχαιοτήτων που διέπραξε η εταιρεία TVX Hellas στην Ολυμπιάδα το 1999 καταδίκαστηκε από δικαστήριο του Πολυγύρου ο τότε Πρόεδρος της εταιρείας, Ιωάννης Δραπανιώτης.

Στη δίκη που έγινε στις 24 Μαϊου στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Πολυγύρου συζητήθηκαν τα γεγονότα του καλοκαιριού του 1999 όταν η TVX, με άδειες που είχαν εκδοθεί παράνομα και υπό την προστασία ισχυρής δύναμης των ΜΑΤ, ξεκίνησε εργασίες για τη θεμελίωση του εργοστασίου χρυσού στην Ολυμπιάδα και της λίμνης τελμάτων στην Κηπουρίστρα. Χωρίς να παρίσταται αρχαιολόγος, τα μηχανήματα της εταιρείας άρχισαν να ανασκάπτουν την περιοχή μπροστά στο παλαιό εργοστάσιο εμπλουτισμού της Ολυμπιάδας, μια περιοχή όπου αν και δεν είχε γίνει συστηματική αρχαιολογική έρευνα, ήταν γνωστό ότι υπήρχαν αρχαιότητες. Το ίδιο συνέβη και στην πανέμορφη κοιλάδα της Κηπουρίστρας που προοριζόταν από την εταιρεία για την κατασκευή της λίμνης που θα δεχόταν τα τοξικά απόβλητα της μεταλλουργίας χρυσού.

Μέχρι να επέμβει η Αρχαιολογική Υπηρεσία σημαντικές αρχαιότητες είχαν ήδη καταστραφεί και η 16η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων κατέθεσε μήνυση κατά του τότε Προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου της εταιρείας, Ιωάννη Δραπανιώτη. Όπως κατέθεσε στη δίκη αρχαιολόγος της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, της υπεύθυνης για τις ανασκαφές στην Κηπουρίστρα, οι αρχαιολόγοι που επιχείρησαν να κάνουν αυτοψία για να διαπιστώσουν αν είχε συντελεστεί καταστροφή αρχαιοτήτων, παρεμποδίστηκαν με βίαιο τρόπο από τους άντρες της αστυνομίας.

Τον Σεπτέμβριο του 1999, με την απόφαση αναστολής των εργασιών 589/1999 που εξέδωσε το Συμβούλιο Επικρατείας, η εταιρεία υποχρεώθηκε να σταματήσει κάθε εργασία. Ξεκίνησε τότε μια αρχαιολογική έρευνα η οποία έφερε στο φως σημαντικότατες αρχαιότητες. Σύμφωνα με τον Κώστα Σισμανίδη, τον αρχαιολόγο που εδώ και 12 χρόνια ανασκάπτει την περιοχή:

“Ολόκληρη η έκταση στην οποία η ΤVX προτίθεται να εγκαταστήσει το εργοστάσιο χρυσού, βρίσκεται στο μέσον μιας μεγάλης αρχαίας πόλης η οποία, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, ήκμασε από τα μέσα του 4ου μέχρι τον 1ο προχριστιανικό αιώνα. Η αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει ήδη σημαντικά τμήματα της οχύρωσης αυτής της πόλης, ένα μεγάλο θυσιαστήριο, τμήματα λιθόστρωτων δρόμων, σπίτια, εργαστηριακούς και αποθηκευτικούς χώρους… Μετά τα παραπάνω, προκύπτει αβίαστα η επιστημονική εκτίμηση (που για τον ανασκαφέα, με βάση την ανασκαφική εμπειρία και τη γνώση της ευρύτερης περιοχής, τείνει να γίνει βεβαιότητα) ότι στο χώρο που η TVX σκοπεύει να εγκαταστήσει το εργοστάσιο χρυσού, εντοπίζεται η επανιδρυθείσα από το Φίλιππο Β’ πόλη των Σταγείρων”.

Ο κ. Σισμανίδης, ο οποίος ήταν μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη, κατέθεσε ότι «μεγάλο μέρος της πόλης καταστραφηκε από τις μπουλντόζες της TVX».

Η έρευνα που έγινε στο ίδιο διάστημα στην Kηπουρίστρα αποκάλυψε αρχαίες και βυζαντινές στοές μεταλλείων, νερόμυλους, μεταλλουργικά εργαστήρια και πλήθος αρχαίων εκκαμινεύσεων.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού η ευρύτερη περιοχή της Ολυμπιάδας και η Kηπουρίστρα “αποτελεί στο σύνολό της ένα βασικό ιστορικό και αρχαιολογικό χώρο της Χαλκιδικής».

Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά στα χρονικά που διευθυντικό στέλεχος της TVX κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου και μάλιστα καταδικάζεται. Από την άλλη πλευρά, οι κάτοικοι της Ολυμπιάδας που αγωνίστηκαν για να αποτρέψουν την εγκατάσταση του εργοστασίου χρυσού στον τόπο τους έχουν καταδικαστεί συνολικά σε δεκάδες χρόνια φυλάκισης. Το Συμβούλιο της Επικρατείας τους δικαίωσε και ακύρωσε τη μεταλλουργία χρυσού – οι ποινές όμως παραμένουν.