Μεταλλεία Χαλκιδικής: μεταλλουργία όχι μόνο χρυσού, αλλά και μολύβδου, ψευδαργύρου και χαλκού προγραμματίζει η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ!

Η ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Η “ανάπτυξη” Ολυμπιάδας, Στρατωνίου και Σκουριών, σε χάρτη από την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΠΠΕ) της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ και η σελίδα με το διάγραμμα ροής του προτεινόμενου εργοστασίου μεταλλουργίας.

Τα “άλλα μέταλλα” που βγαίνουν από τη “Μονάδα καθαρισμού μετάλλων” εμφανίζονται για πρώτη φορά και δίνουν μια εντελώς νέα διάσταση στο περιβαλλοντικό πρόβλημα που αναμένεται ότι θα αντιμετωπίσει η περιοχή. Το όλο σχέδιο έχει ήδη λάβει την προκαταρκτική έγκριση του Υπουργείου Ανάπτυξης, χωρίς καμμία ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας!

“Όπως φαίνεται από την μεταλλευτική δραστηριότητα, τα διαπιστωμένα κοιτάσματα στα Μεταλλεία Κασσάνδρας αποδίδουν συμπυκνώματα μολύβδου (Pb), ψευδαργύρου (Zn), χαλκού (Cu) και Αρσενοπυρίτη με σημαντικές περιεκτικότητες χρυσού (Au) και αργύρου (Ag). Η εμπορική αξιολόγηση της πώλησης των συμπυκνωμάτων δείχνει εμφανώς μια πολύ μεγάλη προστιθέμενη αξία από την περαιτέρω καθετοποίηση μέσω μεταλλουργικής διαδικασίας, πέραν βεβαίως της στρατηγικής παραγωγής καθαρών μετάλλων που αποτελεί εθνική επιδίωξη”!

Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΠΠΕ) της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας. “Kαθετοποίηση της παραγωγής” σημαίνει παραγωγή καθαρών μετάλλων από τη μεταλλουργική επεξεργασία των συμπυκνωμάτων, τα οποία μέχρι σήμερα πωλούνται στο εξωτερικό . Δηλαδή θα έχουμε μεταλλουργία μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού, χρυσού και αργύρου, τις βαρύτερες βιομηχανίες που υπάρχουν στον κόσμο, όλες συγκεντρωμένες στη Β. Χαλκιδική – και φυσικά όλα αυτά θα γίνουν για λόγους “εθνικού συμφέροντος”!

Χρειάστηκαν 15 χρόνια σκληρού κι ανυποχώρητου αγώνα από τους κατοίκους της Ολυμπιάδας και των γύρω περιοχών και επτά αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας για να ακυρωθεί το πρόγραμμα εξόρυξης, εμπλουτισμού και μεταλλουργίας χρυσού στην Ολυμπιάδα που κρίθηκε καταστρεπτικό για τη Χαλκιδική, τόσο από τους κατοίκους όσο και από το Ανώτατο Δικαστήριο. Η νέα εταιρεία που ανέλαβε τα μεταλλεία Κασσάνδρας της Χαλκιδικής στο τέλος του 2003 επανέφερε την πρόταση εκμετάλλευσης του χρυσού της χρυσού Ολυμπιάδας – όμως το συνολικό της σχέδιο είναι πολύ μεγαλύτερο.

Η ΠΠΕ της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ (δηλαδή της EUROPEAN GOLDFIELDS) για το μεγαλεπήβολο “Επενδυτικό Σχέδιο Ανάπτυξης των Μεταλλείων Κασσάνδρας” κατατέθηκε στα συναρμόδια Υπουργεία τους πρώτους μήνες του 2007. Έχει ήδη εγκριθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης και πιθανώς και από άλλα Υπουργεία, όμως έχει “κολλήσει” στο Υπουργείο Πολιτισμού. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Ν. 3010/2002), σε αυτό το στάδιο δεν προβλέπεται ούτε γνωμοδότηση της τοπικής κοινωνίας για το υπό έγκριση έργο, αλλά ούτε καν ενημέρωσή της.

ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΑΜΕ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ…

Το “Επενδυτικό Σχέδιο” και η ΠΠΕ αφορούν και περιγράφουν τα δυο βασικά προγράμματα της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ: τις Σκουριές και το πρόγραμμα “Ολυμπιάδα”, που συμπεριλαμβάνει και το  και το εν λειτουργία μεταλλείο κάτω από τη  Στρατονίκη (Μαύρες Πέτρες).

• Το πρόγραμμα “Σκουριές” προβλέπει σε πρώτη φάση εξόρυξη 150 εκατ. τόνων (από τους συνολικούς 500 εκατ. τόνους) μεταλλεύματος χρυσούχου/χαλκούχου πορφύρη, στο οροπέδιο των Σκουριών στο όρος Κάκαβος. Η εξόρυξη θα γίνει επιφανειακά με κρατήρα (open pit) βάθους 400 και διαμέτρου 1200 μ. και υπόγεια για τα βαθύτερα τμήματα του κοιτάσματος. Μέχρι σήμερα η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ισχυρίζεται ότι δεν θα κάνει μεταλλουργία, ούτε χρυσού ούτε χαλκού, για το μετάλλευμα των Σκουριών, αλλά ότι θα πωλεί το παραγόμενο συμπύκνωμα χαλκού-χρυσού για μεταλλουργική επεξεργασία στο εξωτερικό.
• Το πρόγραμμα “Ολυμπιάδα” αφορά στην κατασκευή ενός μεγάλου Μεταλλευτικού/Μεταλλουργικού κέντρου στην περιοχή Μαντέμ Λάκκου/Στρατωνίου για την επεξεργασία των μεταλλευμάτων από την Ολυμπιάδα, τη Στρατονίκη και όλα τα νέα κοιτάσματα που θα αποκαλύψει η συνεχιζόμενη έρευνα της εταιρείας. Στην Ολυμπιάδα θα εξορυχθούν υπογείως 11,5 εκατ. τόνοι μικτών θειούχων μεταλλευμάτων που θα μεταφέρονται στο νέο Μεταλλευτικό Κέντρο μέσω υπόγειας σήραγγας μήκους 8 χλμ.  Η σήραγγα αυτή που θα διατρυπά το προστατευόμενο από το πρόγραμμα NATURA 2000 Στρατονικό Όρος, θα χρησιμοποιηθεί και για την έρευνα νέων κοιτασμάτων και πιθανόν την εκμετάλλευση τους. Από τον εμπλουτισμό του μεταλλεύματος θα παράγονται συμπυκνώματα μολύβδου/αργύρου, ψευδαργύρου και χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη. Μόνο το τελευταίο, σύμφωνα με όσα έλεγε μέχρι τώρα η εταιρεία, θα θα υφίσταται μεταλλουργική επεξεργασία για την παραγωγή χρυσού.

Η επιλογή της μεθόδου μεταλλουργίας του χρυσού ήταν μια έκπληξη. Η επιλεχθείσα μέθοδος της “Ακαριαίας Τήξης” (flash smelting) της Φινλανδικής εταιρείας OUTOKUMPU χρησιμοποιείται διεθνώς σχεδόν αποκλειστικά στη μεταλλουργία του χαλκού και δευτερευόντως νικελίου, είναι δηλαδή ιδανική για μεταλλεύματα σαν τον χρυσούχο/χαλκούχο πορφύρη των Σκουριών. Ωστόσο στο Επενδυτικό Σχέδιο της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ προτείνεται η εφαρμογή της  στους αρσενοπυρίτες της Ολυμπιάδας για την παραγωγή χρυσού, πράγμα που δεν έχει γίνει ποτέ σε βιομηχανική κλίμακα. Η ίδια η εταιρεία ομολογεί ότι “παρά τις δοκιμές που έχουν γίνει σε πιλοτική κλίμακα από την OUTOKUMPU, είναι μια καινουρια τεχνολογία που απαιτεί περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη”.

Το παράδοξο το είχε επισημάνει το “Παρατηρητήριο” εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Η εταιρεία αγόρασε την “ακριβή” μέθοδο της “ακαριαίας τήξης” που όμως είναι αμφίβολης, ή έστω αναπόδεικτης, αποτελεσματικότητας για τα μεταλλεύματα για τα οποία την προορίζει. Την ίδια στιγμή η εταιρεία διατείνεται ότι θα αφήνει τα εκατομμύρια τόνων του  συμπυκνώματος χαλκού/χρυσού από τις Σκουριές, για τα οποία ΕΙΝΑΙ φτιαγμένη η μέθοδος, να πωλούνται σαν φτηνή πρώτη ύλη σε μεταλλουργίες του εξωτερικού!

Από επιχειρηματικής πλευράς, το “Επενδυτικό Σχέδιο” όπως προτεινόταν δεν έβγαζε νόημα… Ωστόσο, παρά την απλοϊκή προσπάθεια συγκάλυψης του γεγονότος ότι η μονάδα “ακαριαίας τήξης” θα χρησιμοποιηθεί ΚΑΙ  για μεταλλλουργία χαλκού, στην περιγραφή του εργοστασίου γίνεται σαφής αναφορά στο “στάδιο απομάκρυνσης του χαλκού!

ΤΑ ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΤΑ ΕΞΗΓΟΥΝ ΟΛΑ…

H ΠΠΕ ξεκαθάρισε το τοπίο: στις εγκαταστάσεις της μεταλλουργίας θα υφίστανται επεξεργασία ΟΛΑ τα παραγόμενα συμπυκνώματα για την παραγωγή ΚΑΘΑΡΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ – χρυσού, αργύρου, μολύβδου, ψευδαργύρου χαλκού. Η ΠΠΕ κάνει σαφές ότι η μεταλλουργία “θα μπορεί να αξιοποιήσει άμεσα ή με επεκτάσεις όσο το δυνατόν περισσότερα συμπυκνώματα μετάλλων”.

Το νέο Μεταλλευτικό/Μεταλλουργικό Κέντρο χωροθετείται στην περιοχή Μαντέμ Λάκκου, μεταξύ των οικισμών Στρατωνίου και Στρατονίκης, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το όριο της περιοχής NATURA 2000 και 2,3 χλμ. από τη θάλασσα. Θα περιλαμβάνει ένα νέο εργοστάσιο εμπλουτισμού, το εργοστάσιο μεταλλουργίας (χρυσού, χαλκού, μολύβδου, αργύρου, ψευδαργύρου και ότι άλλο προκύψει), κρυογενητικό εργοστάσιο οξυγόνου, εργοστάσιο θειϊκού οξέως και μονάδα πολυτίμων μετάλλων.

Το βιομηχανικό συγκρότημα θα περιλαμβάνει επίσης ένα νέο χώρο απόθεσης για τα επικίνδυνα απόβλητα του εμπλουτισμού και της μεταλλουργίας, χωρητικότητας 20 εκατ. τόνων, που θα δημιουργηθεί από ένα φράγμα  μήκους 600 μ. και ύψους 98 μ.! Για να δώσουμε μια αίσθηση του μεγέθους του φράγματος των 98 μέτρων,αν ήταν οικοδομή θα ήταν …ουρανοξύστης 33 ορόφων!

ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ, ΘΕΙΪΚΟ ΟΞΥ, ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΩΝΙΟΥ

Η “ακαριαία τήξη” είναι μια κλασική πυρομεταλλουργική μέθοδος. Τα συμπυκνώματα των μετάλλων καίγονται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (1350 βαθμούς Κελσίου) και μετατρέπονται σε αέρια, σκωρία και μάτα, στην οποία εμπεριέχονται τα πολύτιμα μέταλλα.

Το βασικό μειονέκτημα των πυρομεταλλουργικών μεθόδων είναι η παραγόμενη αέρια ρύπανση, γι’ αυτό και είχαν απορριφθεί ολοκληρωτικά από τις προηγούμενες εταιρείες ΜΕΤΒΑ και TVX, ως οι πλέον επιβλαβείς και ανεξέλεγκτες.  Υπενθυμίζουμε ότι εκτός από τα “ευγενή” μέταλλα χρυσό και άργυρο, τα μεταλλεύματα της Χαλκιδικής περιέχουν θείο και αρσενικό σε πολύ υψηλές περιεκτικότητες (41% και 12% αντίστοιχα στο συμπύκνωμα αρσενοπυρίτη της Ολυμπιάδας), μόλυβδο, ψευδάργυρο, σίδηρο, κάδμιο, μαγγάνιο, κοβάλτιο και άλλα βαρέα τοξικά μέταλλα. Από την καύση τους θα παράγεται μια τεράστια ποικιλία αέριων και σωματιδιακών χημικών ενώσεων, τις οποίες η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ υπόσχεται ότι με μαγικό τρόπο θα εξαφανίσει.

Οι τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του θείου (SO2) που θα εκπέμπονται από την καμινάδα θα δεσμεύονται και θα οδηγούνται σε ειδικό εργοστάσιο για την μετατροπή τους σε θειϊκό οξύ (H2SO4).  Η  ετήσια παραγωγή των 450.000 τόνων θειϊκού οξέος (!) θα μεταφέρεται με αγωγό στο Στρατώνι όπου θα αποθηκεύεται σε δεξαμενές για φόρτωση. Θα “παράγονται” επίσης ετησίως 42.000 τόνοι αρσενικού (!!) που η εταιρεία προσπαθεί να πείσει ότι με μεθόδους εργαστηρίου θα μετατρέψει σε περιβαλλοντικά αβλαβή μορφή.

Το Στρατώνι μετατρέπεται σε λιμάνι βαριάς βιομηχανίας. Οι υφιστάμενες λιμενικές εξυπηρετήσεις Στρατωνίου περιλαμβάνουν στεγασμένη αποθήκευση 60.000 τόνων συμπυκνωμάτων και έχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης πλοίων χωρητικότητας 8.000 τόνων. Με την προγραμματιζόμενη αναβάθμιση, θα εξυπηρετούν ταυτόχρονα ένα πλοίο ξηρού φορτίου χύδην (bulk carrier) 61.000 τόνων και ένα υγρού φορτίου χύδην (θειϊκού οξέος), επίσης 61.000 τόνων. Ο λιμενοβραχίονας που θα κατασκευαστεί, όπως φαίνεται στο χάρτη της εταιρείας, θα έχει μήκος περίπου 500 μ.

Με δεδομένη τη φυσική διαμόρφωση του Στρατωνίου, η παραλία Στρατωνίου και η ευρύτερη έκταση της θα μετατραπούν σε αποθηκευτικούς/λειτουργικούς χώρους εξυπηρέτησης των πλοίων που αναφέρθηκαν. Γίνεται προφανές ότι ο κόλπος Ιερισσού και οι ακτές του, θα απαξιωθούν τουριστικά και αλιευτικά, με τεράστια οικονομική ζημία για τους κατοίκους.

Με όσα αποκάλυψε η ΠΠΕ είναι πλέον φανερό ότι το “Επενδυτικό Σχέδιο” της EUROPEAN GOLDFIELDS για τη Χαλκιδική είναι πολύ μεγαλύτερης κλίμακας από αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Μέχρι σήμερα μιλούσαμε για μεταλλουργία χρυσού ΜΟΝΟ από τα 11,5 εκατ. τόνους μεταλλεύματος της Ολυμπιάδας ΜΟΝΟ. Σήμερα μαθαίνουμε ότι θα γίνει μεταλλουργική επεξεργασία του συνόλου των μεταλλευμάτων από την Ολυμπιάδα, τις Σκουριές και τις Μαύρες Πέτρες αρχικά (περίπου 200 εκατ. τόνοι), και από τη Φισώκα, την Πιάβιτσα και τα άλλα διαπιστωμένα κοιτάσματα στη συνέχεια. Η μεταλλουργία θα γίνει για την απόληψη όχι μόνου χρυσού, αλλά και αργύρου, μολύβδου, ψευδαργύρου και χαλκού, με δραματικές επιπτώσεις στο περιβάλλον της περιοχής.

Θεωρούμε ότι σε αυτό το “Επενδυτικό Σχέδιο” πρέπει να αντισταθούν όλοι οι Έλληνες πολίτες.