Τα νερά της ΒΑ Χαλκιδικής σε κατάσταση εξαίρεσης #skouries


Πώς τα νερά της ΒΑ Χαλκιδικής έχουν ΘΕΣΜΙΚΑ θυσιαστεί στη μεταλλευτική δραστηριότητα

Με το εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας, τα υπόγεια υδατικά υποσυστήματα Σκουριών-Μαύρων Πετρών και  Ολυμπιάδας ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΡΗΤΩΣ από την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά, εξ’αιτίας της νέας μεταλλευτικής δραστηριότητας της Ελληνικός Χρυσός. Παράλληλα ΑΦΑΙΡΕΙΤΑΙ από αυτά η θεσμική προστασία των πηγών πόσιμου ύδατος. Οι υδατικοί πόροι της ΒΑ Χαλκιδικής αφήνονται έτσι στο έλεος της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός, το Επενδυτικό Σχέδιο της οποίας προβλέπει μαζικές αποστραγγίσεις και υποβάθμιση της ποιότητάς τους.

Η “επένδυση”-μαμούθ της Χαλκιδικής έλαβε την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων το 2011 σε μία μεταβατική περίοδο, που η χώρα μας είχε ενσωματώσει μεν την Οδηγία-Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΚ), είχε όμως καθυστερήσει πολλά χρόνια να καταρτίσει και να θέσει σε εφαρμογή τα ολοκληρωµένα Σχέδια διαχείρισης, σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού, που απαιτεί η Οδηγία. Ο βασικός στόχος της Οδηγίας είναι η επίτευξη της καλής ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης για ΟΛΑ τα επιφανειακά και τα υπόγεια νερά της Ευρώπης και η αποτροπή της περαιτέρω υποβάθμισής τους.

Μέχρι την έγκριση των Σχεδίων Διαχείρισης, εφαρμοζόταν υποχρεωτικά ο  νόμος 1739/1987 ο οποίος όμως δεν αφορούσε τις εξορυκτικές δραστηριότητες, αφού δεν αντιμετώπιζε την διαχείριση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων κατά την εξόρυξη και τις συνοδές της δραστηριότητες ως «χρήση» ή ως «αξιοποίηση» υδατικών πόρων. Τον απαρχαιωμένο αυτό νόμο επικαλέστηκε το ΣτΕ για να απορρίψει ως λόγο ακυρότητας της ΚΥΑ ΕΠΟ τοοτι δεν είναι δυνατόν να εγκρίνονται τέτοιες τεράστιες επεμβάσεις στους υδατικούς πόρους χωρίς να υπάρχει εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης.

Κατά την Οδηγία, το Σχέδιο Διαχείρισης θα έθετε στόχους και θα θεσμοθετούσε δράσεις για την προστασία, αναβάθμιση και αποκατάσταση όλων των υδατικών συστημάτων, επιφανειακών και υπόγειων. Απουσία τέτοιων στόχων, η ΚΥΑ ΕΠΟ ενέκρινε την κατάργηση ρεμάτων και τεράστιες αποστραγγίσεις, τόσο στις Σκουριές- Μαύρες Πέτρες όσο και στην Ολυμπιάδα, με άγνωστες επιπτώσεις μακροπρόθεσμα στην υδρολογία και την οικολογική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής. Το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας (GR10) που εγκρίθηκε εκ των υστέρων (ΦΕΚ 182 Β’/31.1.2014)), είναι σαφές ότι δεν είχε στόχο την προστασία των νερών της περιοχής αλλά την προστασία των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και του περιβαλλοντικά εγκεκριμένου Επενδυτικού Σχεδίου της Ελληνικός Χρυσός. Οι ασυμφωνίες ανάμεσα στο τελικό κείμενο του Σχεδίου Διαχείρισης και στη ΣΜΠΕ και τα λοιπά κείμενα τεκμηρίωσης που προηγήθηκαν (για άγνωστο λόγο δεν είναι πλέον διαθέσιμα μέσω της σχετικής ιστοσελίδας της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων) αποκαλύπτουν, κατά τη γνώμη μας, οτι οι μελετητές αναζητούσαν οπωσδήποτε έναν νομιμοφανή τρόπο να εξαιρέσουν τα νερά της ΒΑ Χαλκιδικής από την προστασία της Οδηγίας.

Toν Ιανουάριο 2015, η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς κατέθεσε ΑΝΑΦΟΡΑ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ για την προστασία των υδάτων από το Σχέδιο Διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών (ΛΑΠ) Κεντρικής Μακεδονίας, σε ότι αφορά τη ΒΑ Χαλκιδική. Πρέπει να τονιστεί οτι για τις παραβάσεις αυτές δεν είναι υπεύθυνη η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός, αλλά οι κρατικές υπηρεσίες που έδωσαν τις κατευθυντήριες γραμμες στους μελετητές και ενέκριναν το τελικό Σχέδιο Διαχείρισης. Ο στόχος τους όμως είναι σαφής και είναι η απρόσκοπτη υλοποίηση της “επένδυσης” της Ελληνικός Χρυσός ακόμα και κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας και σε βάρος του περιβάλλοντος και άλλων πολύτιμων φυσικών πόρων. Δεν μας είναι γνωστό αν έχει κινηθεί οποιαδήποτε διαδικασία από την Επιτροπή, γνωρίζουμε όμως ότι οι διαδικασίες της ΕΕ διαρκούν πολλά χρόνια και μέχρι να διορθωθούν, αν διορθωθούν, οι συγκεκριμένες παραβάσεις, οι μεταλλευτικές δραστηριότητες της εταιρείας θα είναι σε πλήρη ανάπτυξη.

Μερικά από τα βασικά σημεία της ΑΝΑΦΟΡΑΣ (για λεπτομέρειες, αναφερθείτε στο επίσημο κείμενο):

1. Τα υπόγεια υδατικά υποσυστήματα Ολυμπιάδας και Σκουριών-Μαύρων Πετρών από τα οποία υδρεύεται το μεγαλύτερο μέρος του Δήμου Αριστοτέλη δεν αναγνωρίστηκαν ως «υδατικά συστήματα για την παροχή πόσιμου νερού» και δεν εντάχθηκαν στο μητρώο των προστατευόμενων υδάτων.

2. Οι μεταλλευτικές-λατομικές δραστηριότητες εξαιρέθηκαν ρητά από τους περιορισμούς που αφορούν στην προστασία του πόσιμου νερού, παρ’οτι το ίδιο το Σχέδιο αναγνωρίζει οτι η κακή χημική κατάσταση του υδατικού υποσυστήματος Σκουριών-Μαύρων Πετρών οφείλεται στη μεταλλευτική δραστηριότητα.

3. Τα υπόγεια υδατικά υποσυστήματα Ολυμπιάδας και Σκουριών – Μαύρων Πετρών ΕΞΑΙΡΕΘΗΚΑΝ από την επίτευξη των στόχων της οδηγίας λόγω “νέων τροποποιήσεων”, με αιτιολογία την “πτώση στάθμης λόγω μεταλλευτικών δραστηριοτήτων”. Η εξαίρεση είναι “μόνιμη” (για όλη τη διάρκεια λειτουργίας της Ελληνικός Χρυσός στην περιοχή) και το Σχέδιο δεν θέτει αναθεωρημένους στόχους για τα συστήματα που έχουν «εξαιρεθεί».

4. Το Σχέδιο δεν εξετάζει σε κανένα σημείο αν η μερική «κατάργηση στην πράξη» ενός συστήματος επιφανειακών υδάτων ή «μόνιμη κατάληψη φυσικής κοίτης» των ρεμάτων Καρατζά και Λοτσάνικου που πρόκειται να μετατραπούν σε χώρους απόθεσης αποβλήτων, μπορεί να εναρμονιστεί με τους περιβαλλοντικούς στόχους της Οδηγίας.

5. Σε κανένα σημείο του Σχεδίου δεν επεξηγείται σε ποιο βαθμό «οι λόγοι για τις μεταβολές αυτές υπαγορεύονται επιτακτικά από το δημόσιο συμφέρον», ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι (κατά το Σχέδιο) “στη ΛΑΠ Χαλκιδικής εμφανίζεται εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα επάρκειας υδάτων… Μέρος των αναγκών αυτών καλύπτεται από μη ανανεώσιμα αποθέματα”.

Σύμφωνα με ειδικό όρο της ΚΥΑ ΕΠΟ (δ1.26):

“άμα τη εγκρίσει του οικείου σχεδίου διαχείρισης υφίσταται υποχρέωση επανεξέτασης και τροποποίησης των σχετικών περιβαλλοντικών όρων, κατά τρόπο ώστε να συνάδουν με τα προγράμματα μέτρων, παρακολούθησης υδάτων και ειδικών μέτρων κατά της ρύπανσης που θα οριστούν με το εν λόγω σχέδιο”.

Κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση της Ελληνικός Χρυσός λοιπόν δεν εξετάστηκε η συμβατότητα του έργου με την οδηγία για το νερό, διότι το Σχέδιο Διαχείρισης δεν είχε εγκριθεί παρ’οτι είχε εκπνεύσει προ πολλού η σχετική προθεσμία. Τρία χρόνια μετά την έγκριση του Σχεδίου, η ΚΥΑ ΕΠΟ δεν έχει τροποποιηθεί για να συμπεριλάβει μέτρα παρακολούθησης και πρόληψης της ρύπανσης των υδάτων. Άλλωστε κανένα τέτοιο γενικό ή ειδικό μέτρο δεν προβλέπεται στο Σχέδιο και τα συνοδευτικά του κείμενα για τα νερά που πρόκειται να επηρεαστούν από τα έργα της Ελληνικός Χρυσός. Το Σχέδιο απλά αποδέχεται ως αναπότρεπτη συνέπεια των έργων την υποβάθμιση, ποιοτική και ποσοτική, των συγκεκριμένων υδατικών υποσυστήματων, και την καλύπτει με μια γενική και άνευ όρων “κατάσταση εξαίρεσης”.

Οι επιπτώσεις των δραστηριοτήτων της Ελληνικός Χρυσός στα νερά της Χαλκιδικής είναι ήδη σημαντικές αν και βρισκόμαστε μόνο στο στάδιο ανάπτυξης των έργων και η εξόρυξη ακόμα δεν έχει ξεκινήσει.

Αντί περιορισμών στην εξόρυξη, απαγόρευση ύδρευσης

Στις 4.8.2014, η Διεύθυνση Υδάτων της Α.Δ. Μακεδονίας-Θράκης απέρριψε θέση υδρογεώτρησης εντός του “εξαιρεθέντος” υδατικού υποσυστήματος Σκουριών-Μαύρων Πετρών, με την αιτιολογία ότι:

«η ποιοτική κατάσταση» του GR1000191 «χαρακτηρίζεται κακή, λόγω συγκεντρώσεων μολύβδου και αρσενικού, οι οποίες οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια (μεταλλευτική δραστηριότητα). Εξαιτίας των υπερβάσεων στις συγκεντρώσεις μολύβδου και αρσενικού, προκειμένου το νερό να διατεθεί για υδρευτική χρήση, θα απαιτηθεί επεξεργασία υψηλού επιπέδου, γεγονός που, έρχεται σε αντίθεση με την Οδηγία 2000/60…σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να μειώνεται το επίπεδο επεξεργασίας …»

Όμως, κατά την Οδηγία, η μείωση του επιπέδου «επεξεργασίας καθαρισμού που απαιτείται για την παραγωγή πόσιμου ύδατος» πρέπει να συντελείται μέσω της «προσήκουσας προστασίας των προσδιοριζόμενων υδατικών συστημάτων με σκοπό να αποφευχθεί η υποβάθμιση της ποιότητάς τους», και όχι μέσω απαγορεύσεων ύδρευσης.

Η προσπάθεια αφαίρεσης των περιορισμών που αφορούν το πόσιμο νερό, ώστε να αναπτυχθεί χωρίς εμπόδια η “επένδυση” της Ελληνικός Χρυσός διατρέχει όλο το Σχέδιο Διαχείρισης. Οι αρμόδιες αρχές αναγνωρίζουν οτι η εξορυκτική δραστηριότητα συγκρούεται με τις απαιτήσεις προστασίας του πόσιμου νερού. Η σύγκρουση “επιλύεται” από το Σχέδιο Διαχείρισης όχι προς όφελος του κοινωνικού συνόλου αλλά προς όφελος της εκμεταλλεύτριας εταιρείας απαγορεύοντας την πρόσβαση στο πολύτιμο πόσιμο νερό του οποίου η περαιτέρω υποβάθμιση θεωρείται δεδομένη.


Μία απάντηση στο “Τα νερά της ΒΑ Χαλκιδικής σε κατάσταση εξαίρεσης #skouries”

  1. Η ολυμπιάδα σε λίγο θα πίνει νερό απο υδροφορες κάθε μέρα τουλάχιστον για 10 ώρες δεν έχει νερό.το πίνει το εργοστάσιο.οι ολυμπιδιώτες ξεπούλησαν το νερό για το μεροκάματο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.