Αμύνταιο: Επί κινούμενης άμμου ποδίσαντες #skouries


Tου Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ. Διαβάστε σχετικά και το δικό μας άρθρο: O καθηγητής του εφησυχασμού.

Τη δημοσίευση άρθρου μου υπό τον τίτλο: ‘’Πολυπραγμοσύνης και πανταχού παρουσίας καθέκαστα‘’ ακολούθησε συζήτηση αλλά και μεταφορά της στο energypress με τίτλο: “Η κατολίσθηση του Αμυνταίου και οι ενέργειες των Λιγνιτωρύχων του Ορυχείου” από τον κ. Σ. Μποζίνη (Δ/ντή Ανθρώπινου δυναμικού/Υγεία-Ασφάλεια-Εκπαίδευση/ΔΕ ΛΚΔΜ/ΔΕΗ).

Έμμεσα στο παραπάνω γίνονται αναφορές από τον κ. Μποζίνη και σε άλλα (που πράγματι υπήρξαν) μη δημοσιευθέντα προσωπικά μεταξύ εμού και εκείνου μηνύματα, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση σε όποιον τυχόν θελήσει να παρακολουθήσει το νήμα των επιχειρημάτων που ανταλλάχθηκαν. Γι’ αυτό, και παρόλο που δεν είχα καμία πρόθεση να δώσω συνέχεια στη συζήτηση, αναγκάζομαι να επανέλθω και χωρίς να μπω σε ειδικά θέματα να διαγράψω πολύ αδρά ποια είναι η δική μου γενική άποψη, αν αυτή δεν ήταν ξεκάθαρη στο αρχικό άρθρο.

Να δηλώσω εξαρχής πως η εμπλοκή μου (έστω και ως σχολιαστής) με το θέμα προέρχεται και από το γεγονός πως συμβαίνει να ενδιαφέρομαι για τα όποια γεωλογικά φαινόμενα, ιδίως εκείνα που έχουν ως γενεσιουργά αίτια τις ανθρώπινες επεμβάσεις. Κυρίως όμως από το γεγονός πως είμαι καταναλωτής της επιχείρησης (ΔΕΗ) και κατά συνέπεια υφίσταμαι και προσωπικά τον αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο ζημιογόνων εξελίξεων στις λιγνιτικές της μονάδες. Να δηλώσω επίσης πως δεν διεκδικώ τίτλους ειδήμονος επί του θέματος των κατολισθήσεων σε ενεργά λιγνιτωρυχεία, γιατί δεν είμαι τέτοιος -εξαιρουμένων των λίγων γενικών μου γεωλογικών γνώσεων-, και πως κατά τη σύνταξη του αρχικού άρθρου επιστράτευσα σχεδόν αποκλειστικά την κοινή λογική.

Θεωρώ λοιπόν πως, γενικά, η ορθότητα ή το λανθασμένο κάθε δράσης ή επέμβασης κρίνεται εκ του αποτελέσματός της. Οι ενδιάμεσες διαδικασίες και επί μέρους ενέργειες μπορεί να είναι αυτές που κάποιες σκοπιμότητες ή οι πιεστικές περιστάσεις επιτάσσουν. Να είναι ίσως και εκείνες που κατά μία παγιωμένη πρακτική ακολουθούνται. Να είναι ακόμα ακόμα και πράξεις ατομικής αυτοθυσίας ή και ηρωικών συλλογικών προσπαθειών. Όμως, πάντα υπάρχει ο τελικός απολογισμός όταν όλα τα παραπάνω δεν καταλήξουν στο αναμενόμενο ευτυχές αποτέλεσμα, πολύ περισσότερο όταν καταλήξουν σε μια καταστροφή. Γιατί παράσημα ανδρείας μπορούν να απονεμηθούν και σε συμμετέχοντες μιας πολεμικής επιχείρησης που κατέληξε σε ήττα. Και κάτι τέτοιο είναι μεν η πρέπουσα δικαίωση για την συμμετοχή αυτών που παρασημοφορούνται στις σκληρές μάχες που έγιναν εντός των πλαισίων που έθετε το επιχειρησιακό σχέδιο που είχε προκριθεί και εφαρμόστηκε.

Αυτά όμως δεν μετατρέπουν την ήττα σε νίκη. Ούτε δίνουν άφεση αμαρτιών στους μακριά από το πεδίο της μάχης επιτελείς που σχεδίασαν την όλη επιχείρηση. Ηρωική ήταν και η επέλαση του ελληνικού στρατού στα ενδότερα της Ανατολίας, κατέληξε όμως σε καταστροφή όταν το μέτωπο εξόρυξης (συγνώμη, προέλασης) ξεπέρασε κατά πολύ το όριο ασφάλειας που οι γεωγραφικές συνθήκες και η κοινή λογική επέβαλαν για την επαρκή και έγκαιρη επιμελητειακή υποστήριξη του εκστρατευτικού σώματος. Με συνέπεια την υποχώρηση και κατολίσθηση (συγνώμη, την υποχώρηση και την καταστροφή).

Ασφαλώς και δεν εξισώνω την μικρασιατική καταστροφή με την κατολίσθηση του ορυχείου στο Αμύνταιο, αλίμονο. Κάποιες αναλογίες απλά σημειώνω. Και ασφαλώς ποτέ δεν θα εξίσωνα τη βύθιση του Τιτανικού με τη συγκεκριμένη κατολίσθηση, παρόλο που και στην περίπτωση του Τιτανικού μια ανόητη σκοπιμότητα και μια πιεστική ως προς την ταχύτητά της πορεία προδιέγραψαν σχεδόν την (εντελώς αποκλειόμενη κατά τα άλλα ως πρόβλεψη) τραγωδία. Γιατί στην περίπτωση του Τιτανικού έγινε και κάτι που δεν φαντάζομαι να έγινε στο ορυχείο του Αμυνταίου: η ορχήστρα έπαιζε στα σαλόνια ενώ το πλοίο βυθιζόταν.

Αυτό λοιπόν ήταν/είναι κατά τη γνώμη μου το θέμα. Όχι τόσο το τι έκαναν οι εκτελεστικοί κρίκοι της όλης παραγωγικής διαδικασίας στο ορυχείο Αμυνταίου πριν και κατά την κατολίσθηση. Αλλά πολύ περισσότερο το ποιο επιχειρησιακό πλάνο ήταν σε εφαρμογή και το ποιοι είναι εκείνοι που το συνέλαβαν και το εισηγήθηκαν. Το λανθασμένο -κρίνοντας εκ του αποτελέσματος- επιχειρησιακό πλάνο. Λανθασμένο είτε ήδη από τον αρχικό του σχεδιασμό, είτε από τη μη σωστή και έγκαιρη επιβαλλόμενη εκ των πραγμάτων και των εξελίξεων αναθεώρησή του.

Παίρνοντας κάποιος την απόφαση να δράσει -ή να βάλει άλλους να δράσουν- στα όρια αντοχής ενός συγκεκριμένου συστήματος, παίρνει και τα ανάλογα ρίσκα. Αλλά επωμίζεται και τις ανάλογες ευθύνες, αν τυχόν το σύστημα δεν αντέξει στην πίεση.


5 απαντήσεις στο “Αμύνταιο: Επί κινούμενης άμμου ποδίσαντες #skouries”

  1. Η κατολίσθηση επήλθε δια πράξεων ή παραλείψεων(!!!) των συναδέλφων και παρά το γεγονος οτι υπηρχαν, απο ημερων, σαφεις ενδειξεις περι της επικειμενης περιουσιακης ζημιας…Σημειώνω επίσης οτι τα αρχικα υποτυπώδη προληπτικα μετρα (περιορισμένη οπισθοχωρηση ενος μονο εκσκαφέα) εγιναν κατα παράβαση των επιστημονικων δεδομένων και της κοινης πρακτικής που προεβλεπαν κατολισθηση σε μεγαλυτεροι πλατος. Ομοιως δεν υπολογιστηκε ο ογκος των υπο κατολισθηση μαζών προκειμενου να τεκμηριωθεί η αποσταση στην οποια θα κατεληγαν, μετα την κατολισθηση

  2. του Δρ. Μάριου Λεονάρδου
    Η απώλεια του ορυχείου Αμυνταίου και το μέλλον των λιγνιτωρυχείων

    Σε χθεσινό άρθρο είδα τον εκλεκτό συνάδελφο κ. Μποζίνη να ακολουθεί έναν αδιέξοδο δρόμο με ανακρίβειες σε μια προσπάθεια να εκλειφθεί η απώλεια του ορυχείου Αμυνταίου ως μήνις θεών και όχι έργον ανθρώπων.

    Η πρώτη προσπάθεια αφορούσε την ανάμειξη διαφορετικών καταστάσεων κίνησης ενός πρανούς, της κατάρρευσης και της παλινδρόμησης (μετακίνηση και επιστροφή στην σταθερότητα). Την διάκριση αυτή, με την μεθοδολογία αξιολόγησης και την επιστημονική ερμηνεία δημοσιευμένη από το 2004, την παρουσίασα ξανά σε σεμινάριο προ τριμήνου στην Πτολεμαΐδα, το οποίο παρακολούθησε και ο κ. Μποζίνης. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η παλινδρόμηση δίδει μεγαλύτερες επιταχύνσεις και ταχύτητες. Συνεπώς το αναγραφόμενο «Αν εγκαταλείπαμε τα ορυχεία από τα 20mm μετακίνηση/ημέρα εδώ και δεκαετίες δε θα είχαμε καμία λιγνιτική παραγωγή στη χώρα» είναι απολύτως ανακριβές.

    Ο κ. Μποζίνης σημειώνει επίσης ότι το σημείο εκκίνησης της κατάρρευσης, τα 20mm μετακίνηση/ημέρα, έχει προκύψει από στοιχεία της Μεγαλόπολης και δεν ισχύουν για την Πτολεμαΐδα. Η στατιστική επεξεργασία, από την οποία προέκυψαν τα 20mm/ημέρα, είναι δημοσιευμένη και βασίστηκε σε τρείς κατολισθήσεις από την Μεγαλόπολη και δύο από την Πτολεμαΐδα, η μία μάλιστα το 1998 στο Ορυχείο Αμυνταίου. Η συμπεριφορά των πρανών των λιγνιτωρυχείων στην κατάρρευση είναι πρακτικά η ίδια, γεγονός που επιβεβαιώθηκε και εκτός ΔΕΗ, στο Ορυχείο Λάβας της ΛΑΡΚΟ. Και βέβαια υπάρχει επιστημονική αιτιολογία γι’ αυτό, που είναι ο κοινός μηχανισμός γένεσης των κατολισθήσεων. Θα πρότεινα μάλιστα στον εκλεκτό συνάδελφο να δημοσιεύσει τις μετακινήσεις όχι μόνον της παρούσας κατολίσθησης αλλά και προγενεστέρων, τα στοιχεία των οποίων δεν έχουν ξεφύγει από τον στενό κύκλο των παρακολουθούντων τα φαινόμενα.

    Για όσους έχουν δει την κατολίσθηση του 1998 στο Ορυχείο Αμυνταίου, ας ανακαλέσουν στην μνήμη τους το πόσο μακριά έφθασαν τα κατολισθημένα υλικά και ας τα συγκρίνουν με τα αντίστοιχα της παρούσας περίπτωσης.

    Θα συμφωνήσω με τον αγαπητό κ. Μποζίνη ότι η κατολίσθηση ήταν τεράστια. Θα ήθελα όμως να συμπληρώσω ότι είναι και από τις ιστορικά μεγαλύτερες που έγιναν στη Μεταλλευτική Βιομηχανία διεθνώς. Δυστυχώς, η ΔΕΗ είχε και μία ακόμα μεγαλύτερη κατολίσθηση το 2004 στην εξωτερική απόθεση του Ορυχείου Νοτίου Πεδίου της Πτολεμαΐδας. Και βέβαια την τελευταία πενταετία υπήρξαν άλλα δύο συμβάντα μεγάλων κατολισθήσεων.

    Θέλω να υπογραμμίσω ότι το άρθρο μού δημιούργησε θλίψη γιατί δεν αναφέρει κανένα μέτρο που να ελήφθη για την ανάσχεση της κατολίσθησης. Και βέβαια είναι γνωστές οι μεθοδολογίες έγκαιρου εντοπισμού και σταθεροποίησης μιας κατολίσθησης. Πιθανολογώ ότι κάποια επιτροπή διερεύνησης θα γράψει ότι η κατολίσθηση ήταν ξαφνική και δεν υπήρχε χρόνος για την λήψη μέτρων σταθεροποίησης…

    Τέλος, είμαι ιδιαίτερα προβληματισμένος για το μέλλον των λιγνιτωρυχείων δεδομένου ότι το βάθος των εκσκαφών θα αυξάνεται και μαζί ο κίνδυνος κατολισθήσεων. Το απαραίτητο know-how υπάρχει, ας το χρησιμοποιήσουμε.

    * Ο Δρ. Μάριος Λεονάρδος επί μια οκταετία (2007-15) ήταν Διευθυντής Σχεδιασμού και Απόδοσης στη Γενική Διεύθυνση Λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.