Ελληνικός Χρυσός: έΜΠΕα πτερόεντα #skouries


Του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ

Σε ένα εκτεταμένο κείμενo του Μαϊου του 2011, που αποτελούσε κριτικό σχολιασμό μου επί της τότε υπό συζήτηση ΜΠΕ της Ελληνικός Χρυσός και το οποίο έχει πια καταστεί ανεπίκαιρο -αλλά όχι και λαθεμένο- εξαιτίας των πολλών που έγιναν και των περισσότερων που αποκαλύφθηκαν μέχρι σήμερα σχετικά με τους σχεδιασμούς και τα έργα της εταιρείας αυτής στην ανατολική Χαλκιδική, έγραφα εισαγωγικά:

“Οι απόψεις που παραθέτω αναφέρονται μόνο σε εκείνα τα μέρη της ΜΠΕ που αφορούν την ειδικότητά μου και τα οποία μου ήταν αρκούντως κατανοητά, ώστε να δικαιούμαι να καταθέσω τα σχόλιά μου και να ευελπιστώ πως, αν δεν εισακουστούν ή έστω ληφθούν υπόψη, τουλάχιστον θα ακουστούν.
Από μέρους μου δε διεκδικώ βεβαίως το αλάθητο και δεν αποκλείω να μου έχουν διαφύγει κάποια πράγματα, ή ίσως να έχω κάτι παρερμηνεύσει. Εξάλλου, η έκταση της συγκεκριμένης ΜΠΕ, ο όγκος των στοιχείων που αυτή ενσωματώνει και η συνθετότητά της, απαιτούν αυτήν την επιφυλακτικότητα από οποιονδήποτε θα ήθελε να τη σχολιάσει, στο σύνολο ή σε μέρη της, θετικά ή αρνητικά, ακόμα θα έλεγα και από τους ίδιους τους κατ’ εξοχήν θετικά διακείμενους συντάκτες της. Προσπαθώντας λοιπόν να μείνω σε αυτό το περιορισμένο πλαίσιο καταγράφω μια σειρά παρατηρήσεων για θέματα με βαρύνουσα κατά τη γνώμη μου περιβαλλοντική σημασία, τα οποία δικαιολογούν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, τις απορίες, ανησυχίες και ενστάσεις που προβάλλουν όσοι βλέπουν με σκεπτικισμό, ή ευθέως αντιτίθενται στην πραγματοποίηση του όλου έργου. Ταυτόχρονα όμως θίγω και κάποια σημεία γενικότερου προβληματισμού.
Η, όπως θα φανεί στη συνέχεια, κριτική μου γενικά προσέγγιση απέναντι στη ΜΠΕ κατευθύνεται από το γεγονός πως θεωρώ ότι όχι απλώς δικαιούμαστε, αλλά μάλλον οφείλουμε να είμαστε εξαιρετικά σχολαστικοί, έως επιφυλακτικοί, και αυστηρά ελέγχοντες σε θέματα που αφορούν την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, την αειφορεία των όποιων αναπτυξιακών επεμβάσεων σ’ αυτό, καθώς και την υγεία, ασφάλεια και προοπτική ευημερίας όχι μόνο των σημερινών κατοίκων της άμεσα εμπλεκόμενης περιοχής, αλλά -σε ένα πλαίσιο τοπικά και χρονικά πολύ ευρύτερο- όλους τους κατοίκους (και τους μεθαυριανούς) αυτής της χώρας και όχι μόνο.
Υπαγορεύεται όμως η στάση μου επίσης και από το γεγονός πως θεωρώ ότι η συνηγορούσα για την υλοποίηση του έργου πλευρά, με το πολυάριθμο και συντονισμένο επιτελείο ειδικών, την άνεση του χρόνου και των μέσων και ένα, υποθέτω, ικανοποιητικό οικονομικό κίνητρο στη διάθεσή της, έχει ήδη σε μεγάλη έκταση επιχειρηματολογήσει υπέρ της πραγματοποίησης της επένδυσης με την ίδια την κατατεθείσα ΜΠΕ.
Θα πρέπει λοιπόν, για λόγους δικαιοσύνης και ως συμβολή στην ορθοκρισία, σε ίση αν είναι δυνατόν έκταση και με την ίδια λεπτομέρεια να προβληθούν και να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι ενστάσεις και ανησυχίες και της άλλης, της αντιτιθέμενης πλευράς, η οποία εν τούτοις δε διαθέτει ούτε το συντονισμένο επιτελείο ειδικών (τονίζω το «συντονισμένο», όχι το «ειδικών»), ούτε τα μέσα, το χρόνο και το οικονομικό κίνητρο για να συντάξει και τεκμηριώσει τις απόψεις της με έκταση, εσωτερική συνοχή και πληρότητα αντίστοιχη με αυτήν της ΜΠΕ.”

Σήμερα, έξι χρόνια μετά, και μετά από πολλές προσπάθειες πολλών, προβλήθηκαν με την ίδια λεπτομέρεια οι ενστάσεις και ανησυχίες και της άλλης πλευράς. Τώρα, οι πάντες που έχουν ασχοληθεί και παρακολουθήσει το θέμα της επένδυσης της Ελληνικός Χρυσός γνωρίζουν πολύ καλά πως όσα εξελίσσονται στην ανατολική Χαλκιδική ελάχιστη πια σχέση έχουν με το περιγραφόμενο στην ΜΠΕ επειχειρησιακό σχέδιο, σε ό,τι αφορά όχι μόνο τα χρονοδιαγράμματα αλλά και πολλά από τα τεχνικά θέματα καθώς όμως και τον πυρήνα του επενδυτικού σχεδίου που ευθέως έχει σχέση με το πολυδιαφημισμένο τότε μεγάλο εκ της επένδυσης αυτής όφελος (υποτίθεται) για την ελληνική οικονομία.

Σήμερα, πέρα από τις γνωστές περιβαλλοντικές αστοχίες και παραβιάσεις από μέρους της εταιρείας, ξέρουμε οτι με την προβλεπόμενη κατάληξη, την παραγωγή δηλαδή από την εταιρεία απλών συμπυκνωμάτων και εξαγωγή τους στο εξωτερικό, εμείς μεν στερούμαστε της παραγωγής εδώ του τελικού, υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντος, χρεωνόμαστε όμως ολοκληρωτικά τον τεράστιο όγκο όλων, μεταξύ τους και των τοξικών, μεταλλευτικών αποβλήτων, αλλά και των εκλυόμενων αναπνεύσιμων ρύπων, που θα μείνουν -αν το έργο υλοποιηθεί- για πάντα στη χώρα μας, δίπλα μας δε, στην αυλή της Θεσσαλονίκης. Το έργο, όπως σχεδιάστηκε, ήταν έτσι κι’ αλλιώς σοβαρότατα επιβαρυντικό για το περιβάλλον της περιοχής. Και το (μεγάλο υποτίθεται) όφελος για την εθνική οικονομία ήταν η παρηγοριά, η αποζημίωση -για πολλούς ασύμμετρη- έναντι της έτσι κι’ αλλιώς αναπότρεπτης περιβαλλοντικής ζημιάς.

Σήμερα σχεδόν τίποτα δεν έμεινε όρθιο από την τότε τόσο πολύ διαφημισθείσα ως την εκτενέστερη και πληρέστερη ΜΠΕ που εκπονήθηκε ποτέ στην Ελλάδα. Λαμπρή υποτίθεται παρακαταθήκη για τα όσα προβλέπονταν να ακολουθήσουν. Θλιβερή όμως σήμερα υπόμνηση της ρήσης: “κρίμα, τόσο πολλά για τόσο λίγα” /-έΜΠΕα πτερόεντα./

Με λύπη μου θα υπενθυμίσω πόσο πολύ (και πολλοί) αγαπητοί μου συνάδελφοι έπεσαν τότε θύματα ή παγιδεύτηκαν από την γκλαμουριά των σχεδιασμών της Ελληνικός Χρυσός: Βλέπε σχετικά στο ενσωματωμένο καταληκτικό ψήφισμα του παρακάτω:

http://www.geo.auth.gr/yliko/useful/docs/2011_HMERIDA_ORYKTOS_PLOYTOS.pdf

όπου, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε:

“Κατά την εκμετάλλευση του κοιτάσματος αυτού δεν θα κατασκευαστούν φράγματα, αφού θα παράγονται ως παραπροϊόντα στερεά αδρανή και όχι υγρά. Παράλληλα προβλέπεται με τα στερεά αδρανή να κατασκευαστούν επιχώματα που θα φυτεύονται διαδοχικά μετά τη δημιουργία τους. …Η απαιτούμενη έκταση τελικά υπολογίζεται σε 1800 στρέμματα, για λειτουργίες κάθε μορφής, ενώ η έκταση  της επιφανειακής εξόρυξης δεν θα υπερβαίνει τα 390 στρέμματα. …Τέλος, προτείνεται  η  κατασκευή  εργοστασίου  Μεταλλουργίας  χρυσού-χαλκού  και  άλλων μετάλλων στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου. …Η τεχνολογία απόληψης μετάλλου στη μονάδα αυτή θα βασίζεται στη μέθοδο που χρησιμοποιεί η φιλανδική εταιρεία Outotec (πρώην Outokumpu) που την εφαρμόζει με επιτυχία τα τελευταία 60 χρόνια στη Φιλανδία και σε πάνω από 50 εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε χώρες κυρίως της Αμερικής και Ευρώπης, δύο στην Αφρική και ορισμένες στην Ασία. …Η μέθοδος που χρησιμοποιείται από την παραπάνω εταιρεία ονομάζεται ακαριαίας τήξης (flash smelting)  που  παράγει  μόνο  στερεά  παραπροϊόντα  χωρίς  χρήση  κυανιούχων αλάτων ή άλλων ουσιών. ..Θα πρέπει να τονίσουμε ότι, η προτεινόμενη μέθοδος ακαριαίας τήξης για την απόληψη του χρυσού είναι δοκιμασμένη εδώ και πολλά χρόνια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Σουηδία, Νορβηγία) και θεωρείται από τις ασφαλέστερες και φιλικές προς το περιβάλλον στον κόσμο”.

Τίποτε από τα παραπάνω δεν αληθεύουν: και φράγματα τεράστια προβλέπονται και η μέθοδος flash smelting ήταν (ατυχέστατη) παγκόσμια πρωτοτυπία όπως προτάθηκε -με τροφοδοσία ..και με !!αρσενοπυρίτη!! (8-10 % αρσενικό στο μίγμα τροφοδοσίας).

Τελικά θα περιμένουμε ίσως πολύ ακόμα στη χώρα μας για να δούμε μιαν πραγματικά εκτενή και λεπτομερή, προ παντός δε ειλικρινή ΜΠΕ που θα έχει συνταχθεί αφού πρώτα θα έχουν εκπληρωθεί όπως πρέπει όλα τα προαπαιτούμενά της στάδια. Και θα ακολουθήσουν βέβαια σωστά και τα επόμενα μετά την έγκρισή της. Εκτός αν κάτι τέτοιο μας είναι πια άχρηστο, γιατί έχουμε τέτοια χάλια που όσα και να προσθέσεις η κατάσταση δεν θα γίνει και χειρότερη.

Σ.Δ.


4 απαντήσεις στο “Ελληνικός Χρυσός: έΜΠΕα πτερόεντα #skouries”

  1. Η βουλευτής Χαλκιδικής Κ.Ιγγλεζη τελικά στο κοινοβούλιο που εξελέγη είναι μόνο για ρουσφέτια των αποσπασμένων εκπαιδευτηκων .Έκανε τίποτα να καταργήσει τον Νόμο Παχτα Αίσχος!!!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.